càsta , nf: crasta 1 Definitzione genia, arratza po ndhe parare, nau mescamente de animales; calidade de calecuna cosa Sinònimos e contràrios arràcia, arramponi, genia, iscera, isceta 1, iscrípia, paru, raima Maneras de nàrrere csn: zogàresi a su pudhu ’e casta = pèrdere su tempus in sas diverteras, chentza cumbinare nudha, chentza contu e chentza cabu; parai casta = parare ratza, lassare un'animale (o un'erba o àrbure) pro ndhe fàghere àteros cun sas matessi calidades; pàrrere vonu de casta = bonu meda, de sa menzus calidade Frases una crasta de ballu chi nd'eis bogau a pillu!…◊ tengu unu caboni de sa vera casta (E.Pintor Sírigu)◊ che pastore de casta, iberrabat sa robbedha in su cunzau a cara a sole ◊ caboni de casta ghetat sempri s'ala a sa pudhasta chi circat callenti 2. líbberos de cussa casta no nche ndhe tenzo 3. sas abes si dividint in tres castas chi però faghent una famíllia sola: abe maistra, abe selvidora, abe màsciu Sambenados e Provèrbios smb: Casta, Crasta Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu genre, espèce, variété, caste Ingresu kind, species Ispagnolu casta Italianu schiatta, spècie, varietà Tedescu Stamm, Art.
iscèra , nf: ischera 1, ischiera, issera, scera Definitzione unu tanti mannu mescamente de gente, ma nau agiummai solu in su sensu de arratza, genia Sinònimos e contràrios arràcia, genia, iscrípia, paru, vúglia Frases sas ischeras poniant in fua ◊ li benzeit un'iscera de tremuledha a iscossas 2. est un'iscera de ladros ◊ tiu Pericu faghiat contos de onzi issera ◊ sas chilandras sunt fatendhe dogni iscera de cantu (B.Truddaju)◊ fint frunidos de onzi iscera de machinàrios ◊ est unu líbberu chi bi at cumponimentos de onzi iscera Ètimu itl. schiera Tradutziones Frantzesu espèce Ingresu kind, species Ispagnolu especie Italianu spècie Tedescu Art.
ispéscia , nf: (i-spé-sci-a) ispéssia, espréssie, ispétzia, spétzia Definitzione genia diferente de un'àtera, cosa de calidades diferentes e fintzes is calidades o piessignos chi distinghent una cosa / ispétzia de!… = nadu a ispantu o a bàntidu: arratza de!… (cosa bella, bona, e gai) Sinònimos e contràrios arràcia, creze 1, genia, iscera, iscrípia Frases fatat bundhare vidas de dogni ispéssia e figura pro muntènnere a tie in bona muta (S.Casu)◊ faghet contare dogni ispéssia de machine ◊ un'ispéscia de igumarradura si atzendhet in su coro candho penso a tie ◊ is ispétzias de s'óstia sunt sa biancura, s'arredundesa, s'olori, su sabori Tradutziones Frantzesu espèce Ingresu kind, species Ispagnolu especie Italianu spècie Tedescu Art.
pàru , nm Definitzione css. animale bistu coment'e genia diferente de dónnia àtera genia de animales: si podet nàrrere de gente, bista però diferente in calecuna cosa (es. ómines, féminas, maistos, impiegaos) e fintzes de àteru Sinònimos e contràrios arràcia, genia, iscera, iscrípia, parile, paruzu Frases teniat cada paru de bestiàmine: berbeghinu, bàchinu, pudhinu…◊ candho sunt runendhe sas crabolas isto sempre pessighindhe cussu paru ◊ su mariane est unu paru malu a ammedhare ◊ bellu paru, sas berbeghes, mih!…◊ cocodrillu famidu, si boltat a su paru sou matessi! 2. bellu paru sezis, sas féminas!…◊ ca sos ómines puru, balla, arratza de paru! ◊ cussa piciochedha impunnat tropu a su paru sodrau ◊ cun su paru fémina no cumbenit a pitzigare! 3. est unu paru de maladia mala, cussa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu espèce, catégorie Ingresu species, category Ispagnolu especie, clase Italianu spècie, categorìa Tedescu Art, Spezies.
zenía , nf: genia*, inzia, zinia Definitzione totu su chi distinghet una cosa, un'arratza de cosas de dónni'àtera Sinònimos e contràrios arràcia, creze 1, iscera, iscrípia, paru, vúglia / manera / ispétzia? Maneras de nàrrere csn: sa zenia umana = totu sa zente de su mundhu, s'umanidade; fàere zenias = fàghere su dengosu, istare coment'e a inzestros a imbérriu; de mala zenia (avb) = meda, cun fortza Frases no semus totugantos de una zenia ◊ su professore ti si m'alliat chirchèndhemi tota sa zenia de cudhu dimóniu de Kant ◊ su machine est de tantas zenias ◊ su babbu e sa mama faghent sacrifíssios de dogna zinia ◊ sa zente est de chentu zenias 2. si ne leat s'ispada de chintzu e che dha fúlliat de mala zenia ◊ e canta zente apo fatu ríere de mala zenia in otanta annos de vida! ◊ est acatarradu de mala zenia Tradutziones Frantzesu genre Ingresu kind, species Ispagnolu género, clase Italianu gènere, spècie Tedescu Art, Menschengeschlecht.