aràghe, aràgi, aràgia , nf, nm: araxi,
oragi Definitzione
bentighedhu fritu / araxi de fogu = su caentedhu de su fogu, coment'e bentighedhu chi benit de su fogu
Sinònimos e contràrios
abra,
abrina,
arvile,
atza 1,
frina,
saniete
Frases
fait araxi frida ◊ cant'e una pampixedha móvia de un'araxi ligeru circu de mi allonghiai po ti biri (S.Medved)◊ cust'araxi dhis fait dannu a is birduras!
2.
femu abarrau fúrria fúrria coment'e una tratalia posta araxi a fogu ◊ si aparant a s'araxi de su fogu po si callentai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brise froide
Ingresu
cold breeze
Ispagnolu
brisa fría
Italianu
brézza frédda
Tedescu
kühle Brise.
aragòne , nm Definitzione
bentighedhu forte; fintzes fortza, coràgiu, abbrítiu / ómine de a. = porosu, corazosu, chi s'ischit difèndhere
Sinònimos e contràrios
araghe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brise forte
Ingresu
strong breeze
Ispagnolu
brisa fuerte
Italianu
brézza fòrte
Tedescu
Wind.
arvíle , nm Definitzione
ariedha, bentighedhu fridu meda
Sinònimos e contràrios
abra,
abrina,
araghe,
atza 1,
saniete
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brise froide
Ingresu
cold breeze
Ispagnolu
brisa fría
Italianu
brézza frédda
Tedescu
kühle Brise.
frína , nf Definitzione
bentighedhu lenu, lébiu / min. frinighedha
Sinònimos e contràrios
abra,
abrina,
aeresita,
araghe,
arvile,
atza 1,
bentitzolu,
sisia 2,
tirantella
/
afatúgiu
Maneras de nàrrere
csn:
lébiu che f. = lebiedhedhu; regògliere f. = collire maledissiones; f. topa (nau in cobertantza) = fémina chi caminat abbellu abbellu, fintzas fémina contularja, cràstula; f. mala = maledissione, dannu; leare f. = ingòllere cosa mala, irbariare
Frases
sa frina frita s'intendhet arribbandhe intas a s'ossu (G.Deriu)◊ s'ape reina si pesat a bolu in s'undhallera lépia de sa frina (A.Mura)◊ donzi frina mi gighet moe moe ◊ su chercu chi deris ismarranaiat sos bentos oe timet sa frina (L.Brozzu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brise
Ingresu
breeze
Ispagnolu
brisa
Italianu
brézza
Tedescu
Brise.
imbàtidu , nm: imbàtiru Definitzione
bentu friscu de mare chi movet is undhas e infriscat s’abba, pruschetotu de su Sud
Sinònimos e contràrios
australe,
imbatu*
Frases
su piscadori portat sa pedhi niedha, arrecota de su soli e de s'ària salia de s'imbàtiru chi ndi benit de mari
Terminologia iscientìfica
tpm
Tradutziones
Frantzesu
brise de mer
Ingresu
sea breeze
Ispagnolu
viento marero
Italianu
imbatto,
brézza di mare
Tedescu
Meeresbrise.
ispèra 1 , nf: spera 1 Definitzione
ràgiu de sole, filighedhu de lughe, súlidu de bentu lébiu lébiu: in is negas, nudha, mancu pagu pagu
Sinònimos e contràrios
luche
/
frina
Frases
sos ojos apenas iscanzados lassant passare un'ispera de lughe ◊ s'úrtima ispera de sole innantis de iscurigare
2.
si sedent in carrera ue giòvanos bi at e antzianos a leare s'ispera (A.Casula)
3.
est nighedha sa note, chene trata de luna: no si biet ispera! ◊ no bi at mancu un'ispera in cussu logu: su bestiàmine est morindhe de su fàdigu
Ètimu
ltn.
spera
Tradutziones
Frantzesu
rayon de lumière,
rayon de soleil,
souffle de vent
Ingresu
sunbeam,
glimmer of light,
breeze
Ispagnolu
rayo de sol,
soplo de viento,
brizna
Italianu
filo di luce,
ràggio di sóle,
àlito di vènto
Tedescu
Lichtbündel,
Sonnenstrahlen,
Windhauch.
sisía 2 , nf Definitzione
bentighedhu lébiu
Sinònimos e contràrios
aeresita,
bentitzolu,
frina
Frases
de su bentu no s'intendhet piús una sisia (N.Cucureddu)◊ sa sisia si ndhe picat sas fozas grogas e sicas, múlina múlina ◊ s'ànima nostra est sartisartis a cada móghia de sisia ◊ no si pesat ne frina e ne sisia ◊ cussa pedra de tocu no la movent sisias ne bentos!
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
brise
Ingresu
breeze
Ispagnolu
brisa
Italianu
venticèllo
Tedescu
leichter Wind.