Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ammatutzàre , vrb Definitzione fàere a mata, nau de matedu; bogare o segare is tupas aprontandho sa terra po dh'arare Sinònimos e contràrios immatai, innetiare, irrascare, ismatutzare, ispatare, matai, scrachirai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déboiser, dégarnir un terrain des buissons Ingresu to take bushs off Ispagnolu podar, desbrozar Italianu decespugliare Tedescu Gestrüpp entfernen.

annicrínu , agt, nm: annighinu, annigrinu, annixinu, anníxinu Definitzione terra crua, nau de unu terrenu, chi o su chi est de meda (ma fintzes solu calecunu annu) chentza trebballau, chentza prenu, terrenu incruau; nau de animales, mescamente is boes, chi tenent un'annu Sinònimos e contràrios annicrarju, crodina, cudrivu, rodiu Frases no tenzo boza de assulcare tancas annijinas ◊ sa terra in s'annighinu ndh'essit a làbidas, arendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu friche, terrain inculte Ingresu uncultivated land Ispagnolu baldío, erial Italianu terréno a ripòso, incólto Tedescu Ödland.

àra 1 , nf Definitzione su semenadu Sinònimos e contràrios aracioni Frases s'ara de cust'annu est andhada bene Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain semé Ingresu sown land Ispagnolu sembrado Italianu seminato Tedescu Saatland.

carcinàrxu , nm Definitzione genia de terramíngiu chi paret crachina de cantu est biancu, ca dhue at càlciu meda, carcàriu Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain calcaire Ingresu calcareous ground Ispagnolu tierrablanca, blanquizar Italianu terréno calcàreo Tedescu Kalkboden.

codinàrzu , nm: cudinarju, cudinarzu, cutinàgliu Definitzione logu de codina, inue si bogat codina Sinònimos e contràrios rocàgliu Frases in cussos cudinarzos de terra sútile in maju sos orzos sont zai cambiandhe colore Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain caillouteux Ingresu stony ground Ispagnolu suelo pedregoso Italianu terréno sassóso, di arenària Tedescu steiniger Boden.

coilàrza, coilàtza , nf, nm: cubilarja, cuilàglia, cuilàrgia, cuilarza, cuilarzu, cuilarxa, cuilarxu, cuilatza, cuilaxa, curiatza Definitzione tretu, logu inue totu a fúrriu si dhue faet o ant fatu acorru po bestiàmene, passiale, cuile, e fintzes sa mindha ue si ponet su cuile; logu alladamingiau, grassu ca dhue fut su cuile; coilarza est fintzes sa tana de su lèpere / fàghere cuilarza = pònnere bestiàmene a pàschere, a crocare, po ingrassare sa terra Sinònimos e contràrios coibi, pastoritzale Frases cue est logu de pastoriu e de cuilarzos ◊ nche colaiat su tempus pulindhe sa cubilarja ◊ no t'ispundas atesu de cuilarxa ca cussu ti bolit ispitzulai! ◊ eus fatu s'abbisita de is cuilarxus de sa cussòrgia Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain où il y a des enceintes pour les animaux Ingresu corral Ispagnolu terreno donde hay apriscos Italianu terréno dóve insistono i recinti per il bestiame Tedescu Viehpferch.

crastàrvu, crastàrzu , nm Definitzione logu totu crastos, totu pedra Sinònimos e contràrios crastatza, pedraghe, pedraju, pedredu, pedrera, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain pierreux Ingresu stony ground Ispagnolu pedregal Italianu terréno pietróso Tedescu steiniges Gelände.

egàdu , agt Definitzione nau de unu terrenu, chi est de annos meda chentza prenu, chentza trebballau Sinònimos e contràrios annicrinu, rodiu Tradutziones Frantzesu terrain inculte Ingresu uncultivated land Ispagnolu yermo Italianu terréno incólto Tedescu ungepflegtes oder unbebautes Grundstück.

frascàrzu , nm Definitzione logu prenu de matas, de matedu cracu (tupas e matas) in su logu; genia de fasche de naes arraspiosas mannas acapiadas in sa parte grussa po carrare cosa a tragadura Sinònimos e contràrios crachi, crachiredhu, craxili, fratale, lita, mateda, stovina, tuparzu, tupedu / trazu Frases ch'essit e chircat a cúcuru bàsciu intro de sa tanca, in mesu a su frascarzu, in donzi irrocadorzu e ispinarzu (G.Sini) 2. sos massajos carrarzaiant su sèmene cun su frascarzu e solovraiant sas últimas chérvias Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain couvert d'arbres et de buissons Ingresu scrub-land Ispagnolu hojarasca Italianu frasconàia Tedescu Gezweig.

ispatàre , vrb: ispatzare 1 Definitzione illimpiare sa terra segandhondhe totu su matedu po dha prènnere, o fintzes segandhondhe s'erba; illimpiare, frobbire Sinònimos e contràrios ammatutzare, ilbratare, immatai, irrascare, isputzucrare, matai, scrachirai Frases su terrinu cheret ispatadu ca sa malesa no lassat crèschere àteru ◊ comintzeit a bogare coighina ispatendhe majas de chessa ◊ za mi est costadu ispatendhe rú e tetinosu pro pesare sos ozastros!…◊ tocat de ispatzare sos oros de s'irriu ◊ no mandhant un'operaju po ispatzare s'erba chi ch'est! 2. ispatare sa corte de sa linna ◊ dàemi su frebbeucu a l'ispatare su nasu a su ninnu! Tradutziones Frantzesu déboiser, dégarnir un terrain des buissons Ingresu to clean, to clear of the trees (bushes) Ispagnolu rozar Italianu sbrattare, disboscare, decespugliare Tedescu abräumen, abholzen.

ispatónzu , nm: ispatzóngiu Definitzione su ispatzare, illimpiamentu de una terra Sinònimos e contràrios ilmatadura, innetionzu, ispatadura, ispatzinzu, isputzucronzu, limpióngiu, matadura Frases in austu faia s'ispatzóngiu e in cabidanni su carríngiu (A.Barra) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de dégarnir un terrain des buisson Ingresu clearing of the bushes Ispagnolu desmonte Italianu decespugliaménto Tedescu Gestrüppentfernung.

pedràghe , nm, nf: pedriaghe, perdaghe, predache, predaghe Definitzione logu totu pedra; pràdiche o pedra lada po cassare animales (margianes, pigiones, lèperes)/ parare unu p. pro tènnere puzones Sinònimos e contràrios crastarzu, pedrera, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu / altana, peàdiga 1, pradera Frases dogni ómine o fera, mavele o marraghe, dae dogni pedraghe, gridat sa protesta ◊ ruent che puzone in sa predache Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain pierreux, traquenard en pierre Ingresu stony ground, stone trap Ispagnolu pedrisco, losa Italianu pietràia, schiàccia, tràppola di piètra Tedescu steiniges Gelände, Falle aus Steinen.

pedràju , nm: pedralzu, pedràrgiu, pedrarju, pedrarzu, predarju, prediàrgiu, pretàgliu, pretarju Definitzione logu totu pedra Sinònimos e contràrios crastarzu, mogolàrgiu, pedraghe, pedriaxu, praicàrgiu, predàili, razile, talloraxu Frases in cussos pedrajos bi at mudeju, ozastros, figumorisca ◊ in sos pedrarjos bi creschet sa tiria ◊ si l'ant àpita dae sa sicagna, ma sont paschenne in sos pretàglios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain rocheux, terrain pierreux Ingresu stony ground Ispagnolu pedregal Italianu terréno roccióso, pietràia Tedescu steiniges Gelände.

pedriàxu , nm: perdiarzu, perdiaxu, perdigàrgiu, petriarju Definitzione logu totu perda, fintzes de orroca; perda etotu / acarrigiai perdiaxu = carrare pedra Sinònimos e contràrios brechilaxu, mogolàrgiu, pedraghe, pedraju*, pedralla, pedredu, pedrera, predàili, taparatzu Frases at semingiau su trigu in su perdiaxu ma calincunu granu est arrutu in terrenu bonu ◊ in custu perdiaxu no nci crescit nudha 2. s'alluvioni nci at tirau is domus e is chi at lassau dhas at prenas de àcua, ludu e pedriaxu portau de monti Tradutziones Frantzesu terrain pierreux Ingresu stony ground Ispagnolu pedregal Italianu pietràia Tedescu steiniges Gelände, Steinhaufen.

praicàrgiu, praicàrzu , nm: praigarzu Definitzione logu totu pràicas, totu pedras ladas Sinònimos e contràrios crastarzu, pedraju, razile, talloraxu Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain pierreux Ingresu stony ground Ispagnolu pedregal Italianu pietràia Tedescu steiniges Gelände.

rodíu , nm, agt: rotiu, rudiu, rúdiu, rutiu Definitzione terra crua, annigrina, de annos meda chentza trebballada Sinònimos e contràrios annicrinu, arestadu, arrudiau, egadu Frases fint faedhendhe de rodiu e de bidustu ◊ in sos golleis be sont sos rudios e in sos sétiles sas terras araas (L.Loi)◊ sa Sardigna tandho fit coment'e una terra vírgine, o rutia ◊ custu terrinu fit rudiu ot'annos, ma ocannu l'apo prenu 2. custas sunt terras rodias ◊ fizu meu fit beranilendhe sa terra rotia, preparendhe sas tulas pro s'atunzu ◊ che massaju chi, rutiu e lanzu barvatu at bortuladu a die intreu, de su sole bramaiat s'ocasu 3. rutias torrant d'atunzu sas malinconias (T.Rubattu) Sambenados e Provèrbios prb: a terra rutia sèmenala a su chi bi essit Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain inculte Ingresu waste land Ispagnolu terreno inculto, erial Italianu terréno incólto Tedescu unbebautes Grundstück.

sàssu 1 , nm Definitzione pedra lisa de erriu, de terramíngios fatos de inundhamentos; terra sàssina, codina, totu pedrighedha Sinònimos e contràrios renatzu Frases su sabbateri donat tres arrepicus de martedhu a sa sola e unu a sa perda ’e sassu chi tenit in coa coment'e un'incúdina Ètimu ltn. saxum Tradutziones Frantzesu sablon, terrain alluvial Ingresu sandy soil, coarse sand Ispagnolu sablón, terreno de aluvión Italianu sabbióne, terréno alluvionale Tedescu Geröll, Schwemmlandboden.

semenéri , nm: semenériu, semmenériu, siminériu Definitzione logu o terrenu a semenare laores (a logos fintzes su tempus de semenare)/ ammanitzare su semenériu = dolare sas terras de agrile dai su restuju, dai su matedu, limpiai sa terra po èssiri pronta a dh'arai torra Sinònimos e contràrios semenedu Frases a líminas de semenériu ammaniaiant un'andhàina de deghe metres de terra neta a manera de pòdere narvonare totu su logu chene perígulu Ètimu itl.p semineri Tradutziones Frantzesu terrain semé Ingresu sowable land Ispagnolu sembradío Italianu seminativo Tedescu Saatland.

tènta , nf Definitzione tanti de terrenu, de largària parívile, chi si pigat trebballandho (es. marrandho o arandho, arregollendho olia, messandho e àteru): a logos, fintzes possessu, orrugu de terrenu a bisura longa (corria de terra) Sinònimos e contràrios ràglia, teneca, tula Maneras de nàrrere csn: leare sa t. = comintzare unu tretu largu cantu podet bastare pro unu o cantos sunt triballendhe a fiancu de pare; truncare sa t. = andhàreche a sa tenta de s'àteru a costazu; segadore de t. = messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi sestat sa tenta; fàghere una cosa a t. = totu pínniga, a pínnigu, chentza ndhe lassare nudha; bogai sa t. = fàghereche totu su tretu comintzadu; andai a tenta dereta = deretos, chentza fàghere a biraorba, ne a s'andhetorra; pigai, messai totu a una t. = leandho totu sa largúria de su trebballu; t. de orbaci = pannu, telu de o. comente essit de su telàrgiu a bisura de tenta Frases no les sa tenta tropu larga, tzapendhe, ca petzi càtigas su chi faghes! ◊ apenas cumentzàt a orbesci seminàt sa tenta e atacàt a marrai ◊ is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta ◊ si funt in medas sa tenta dha pigant prus larga 2. nci seu artziau a monti a tenta dereta ◊ cussa narat una fàula infatu de s'àtera, nosu faeus biri ca dha creeus e issa sighit a tenta dereta ◊ s'abe si leat s'idatone a tenta chirchendhe sas àrbures Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bande de terrain qu’on peut travailler Ingresu rope walk Ispagnolu porción de terreno que se trabaja Italianu andana Tedescu Schwaden.

terrénu , agt, nm: terrinu, tirrinu Definitzione de sa Terra; chi est o istat in terra, a paris a terra; tretu largu e longu de terra, terra de propiedade no tanti manna distinta cun làcanas, nau fintzes solu in su sensu de ispàtziu, logu coment'e pígiu de fora, de pitzu, de sa Terra Sinònimos e contràrios terranzu / terra / cdh. tarrenu Maneras de nàrrere csn: (nadu de cosa) esserebbei a terrinu cobertu = a meda, de che cuguzare su terrinu; ingulliresichelu su terrinu = isparèssiri de no dhu pòdiri agatai; terrinu friscu = terra russa in logu ue bi sumit abba, benatzu; terrinu de bogare = logu dortu de bogare a ràllia pro lu pòdere triballare Frases sigomente est ómine terrenu, binchet o perdet, segundhu comente ◊ tra totu meses si pesat màgiu solu fioridu, mese su prus favoridu de sa terrina bellesa ◊ cun boghe prus che terrina cantemus in allegria! 2. est un'aposentedhu terrenu ◊ Cristos est nàschidu in d-un'istalla terrena ◊ nosu tenestis domus terrenas 3. est unu terrenu bonu po seminai a lori ◊ creit fostei ca is terrenus dhus iant a pagai po su chi ballint? ◊ alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos ◊ cantu fiocat faghet bene ca intrat abba a su terrinu 4. bi fit s'olia in terra a terrinu cobertu ◊ no lu podent agatare in logu: paret chi si che l'at ingullidu su terrinu… Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu terrain, pièce de terre Ingresu land Ispagnolu terreno, terreno, campo pequeño Italianu terréno, appezzaménto di tèrra, suòlo Tedescu Boden, Grundstück.

«« Torra a chircare