Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrúmbulu , nm: rúmbulu* Definitzione orrugu de linna po fàere orrumbulare bigas, perdas o àtera cosa grae posta in pitzu; su orrumbulare, su orrúere a orrumbuladura, coment'e furriandhosi che orroda Sinònimos e contràrios orrúmbulu 2. s'arrúmbulu de is carrus Tradutziones Frantzesu rouleau Ingresu roll Ispagnolu rodillo Italianu rullo Tedescu Wirbeln.

ballòne , nm: balloni Definitzione balla de orrobba, orrobba imballada comente essit de sa fàbbrica imbodhigada in su fusu; bículu mannu de orrobba; genia de giogu; sa farra candho est impastada ammesturada cun su frammentu ispartzia de dha pòdere trebballare (suíghere) e poi segare a panes de alladiare po fàere su pane carasau Sinònimos e contràrios boce / cumassa Frases zughiat ballones de fresi lèndhelos a catighera ◊ sa càscia fit prena de cucuzuras e ballones de foressi 4. po fai is candelaus si pigat una ballonedha de pasta de míndula e si trabballat fintzas a candu si faint is cicaredhas Sambenados e Provèrbios smb: Ballone, Balloni Terminologia iscientìfica ts, ggs Tradutziones Frantzesu rouleau Ingresu roll Ispagnolu rollo Italianu ròtolo Tedescu Rolle.

cannédhu , nm Definitzione orrugu de canna de unu nodu a s'àteru o orrugu de css. cosa tundha e buida in mesu che a sa canna etotu; orrugu de canna po imbodhigare su filu de pònnere in s'ispola; istugighedhu a pònnere cosa e fintzes sa cosa chi si dhue ponet aintru; imbodhigu in is pódhighes po no si segare cun sa frache messandho; orrugu de linna prenu, deretu e lisu, de sa grussària de una canna, po tèndhere su pane carasau Sinònimos e contràrios cannone, turturedhu, túturu / cannusca / aguzeri Maneras de nàrrere csn: fai cannedhus = imboligare sa trama in sos cannedhos (su cannedhu, pro custu, si ponet in s'ischidoni de fai cannedhus); c. de suposta = cannedhu po obèrriri su canali de s'urina; fai a c. = imboligare carchi cosa (istratzos, pabilu, pane de fresa ifustu) fintzas chi essit tundha e longa che unu cannedhu; c. biancu = itl. nitrato d'argènto, c. biaitu = numenderoca, c. grogu = itl. àcido pìcrico; erba de cannedhus = badàngiu (Lonicera implexa) Frases sa pipa zughet su cannedhu pro surzire su fumu 2. su cannedhu cheret leadu in paris, tendhindhe, ca sinono su pane no essit fine de totunu andhare ◊ pro tèndhere sa cogone bastat una colada de cannedhu e toca! 3. su pane de fresa ifustu si l'at fatu a cannedhu, manighendhe Sambenados e Provèrbios smb: Canneddu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouleau (à pâte), étui Ingresu rolling spin, holder Ispagnolu canuto, cañuto, rodillo, fruslero, estuche Italianu cannèllo, matterèllo, astùccio Tedescu Röhrchen, Nudelholz, Etui.

rótulu , nm: arrótulu Definitzione cosa allomborada, mescamente paperi pinnigau tundhu a cannedhu; a logos est una calidade de pane, fatu coment'e ispianada manna (cogone) cun figuras de isposos, de pigiones, chi is isposos donant a su preide a s'intrada de sa missa isposandho Sinònimos e contràrios tórulu 2 Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu rouleau Ingresu roll Ispagnolu rollo Italianu ròtolo Tedescu Rolle.

tèndhere , vrb: tèndiri, tènnere 1 Definitzione istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu Sinònimos e contràrios acannonare, incannonare 1 / atendiai, ispàlghere, istèndhere, istenniare, istèrrere, istirai, stendiai Frases tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta 2. intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu 3. issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros 4. unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu Ètimu ltn. tendere Tradutziones Frantzesu abaisser la pâte avec le rouleau Ingresu to roll bread Ispagnolu extender la masa Italianu spianare la pasta col matterèllo Tedescu den Teig mit dem Nudelholz dehnen.