bàrra , nf Definitzione
donniunu de is duos ossos (b. de fundhu, b. de subra) inue funt incasciadas is dentes; capacidade de foedhare meda, ma prus che àteru de chie si credet tropu o credet de fàere is cosas a foedhos / min. barrighedha, barrixedha
Sinònimos e contràrios
massidha
Maneras de nàrrere
csn:
no dh'acudint is barras = si tiat chèrrere manigare cantu afiet ogru de cantu est pasteri, mànigat meda, no achipit a mastigare; fàghere de barras, fai is barras = mòviri is barras, matziai, papai; fai barrixedhas = nannigare sas barras, trèmere de su fritu, tzacarrai is dentis de su frius; èssiri de b. bella, de b. bona = chi mànigat meda; èssere de (o zúghere) barras bonas = chi zughet dentes fortes; falare in barras (de cosas de papai) = papai; fàghere male a barras = nadu a befe, candho a unu no si li cheret dare una cosa; pònnere sas barras in su pertusu a unu = no àere sa fortza de li fàghere nudha; parai barra a unu = faedhare o rispòndhere chentza birgonza, chentza duritu; giogai sa barra a ccn. = faedhare o rispòndhere cun pagu rispetu; èssere o istare a b. posta = faedhendhe meda, a boghes
Frases
ancu mai in barras ndhe li falet! ◊ bi ndhe at cosa de ti fèrrere a barras, si ndhe cheres!…◊ sa mossiada si dh'ia torrada, chi ia portau barras bonas! ◊ custu porcu no est de barra e pagu bi at a ingrassare ◊ gai iscat a fàghere de barras cantu ischit a fàghere cosa! ◊ su criu si nche dormiat istracu de fàchere de barras sutzandhe sa crapichera ◊ gei papat pagu, cussu: no dhi acudint is barras!
2.
si creit meda ca est istétiu in Parigi, ma est totu barra ◊ balit pagu, sa barra, balla! ◊ no dha tenis sa limba po dhi parai barra?! ◊ si no ti portas bestimenta grussa fais barrixedhas, cun custu frius!◊ citudí, no dhi gioghist sa barra a babbu tuu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Barra
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ctl.
barra
Tradutziones
Frantzesu
mâchoire,
mandibule
Ingresu
jaw
Ispagnolu
mandíbula
Italianu
mascèlla,
mandìbola
Tedescu
Kiefer,
Unterkiefer.
cantèlza , nf, nm: canterza,
cantérgiu,
canterju,
canterzu,
cantrexu,
cantrixu Definitzione
in sa conca, su tretu de is trempas apresu de s'origa, ue dhu'est s'annoigadórgiu de is duas barras, ma nau fintzes po sa barra de fundhu e po trempa puru, comente po s'annoigadórgiu etotu; bículu, orrugu
Sinònimos e contràrios
barra,
iscanterzu,
tempra,
càvana 1
/
cantu
Maneras de nàrrere
csn:
culatzu de canterju = su bóidu de sa buca in fundhu; mantènnere su canterju a unu = parai faci a unu; canterja de cantzellu = canterjale; canterzu de sa domo = trempali, istantarile de sas zannas
Frases
Taresa no críticat su grodhe gafu, però a ciafu li faghet su canterzu fioridu! ◊ tundhu su pane, tundhu su furru e tundha sa coda de sa mama, su ballu sardu e sos canterjos de sos pitzinnos ◊ candu su pipiu at afortiau a cantrexus si dhi podit donai cosa prus tostada a papai ◊ depes porrire s'àteru canterju pro un'àtera iscavanada?
2.
totu a unu cantrexu, una mustela de procu in sa cardiga fritiedhat in su fogu ◊ sa Sardigna dh'ant ispartzida in cantrexus e donada a genti istràngia
3.
sa gatu fit supra de sas canterjas de su cantzellu
Sambenados e Provèrbios
prb:
arrisu malu cantrixu trotu
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
cant(h)erius
Tradutziones
Frantzesu
articulation temporale-mandibulaire,
mâchoire,
joue
Ingresu
jaw,
cheek
Ispagnolu
articulación temporal- mandibular,
mandíbula,
mejilla
Italianu
articolazióne tèmporo-mandibolare,
mascèlla,
guància
Tedescu
Kiefer,
Wange.
isgangagliàre , vrb Definitzione
erríere a iscracàlios, a tzérrios, mòrrere de s'errisu
Sinònimos e contràrios
chighigliare,
iscacagliare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rire à se décrocher la mâchoire
Ingresu
to split one's sides with laughter
Ispagnolu
desternillarse de risa
Italianu
sganasciarsi dalle risa
Tedescu
sich krummlachen.
mansídha , nf: massidha Definitzione
de is duos ossos chi portant is dentes, pruschetotu sa parte de pitzu (ma si narat de sa barra de asuta puru); sa parte prus in artu de is trempas, sa trempa etotu
Sinònimos e contràrios
massidhale
/
càvanu,
trempa
Frases
fit frobbíndhesi sas làcrimas dae sas massidhas, rujas a fortza de las fricare ◊ tenit su fronti ispatziosu, nasu bèni profilau chi parit èssi pintau, is massidhas purpurinas, is làvuras coradhinas (L.Matta)
2.
una làcrima caente làssinat in sa massidha…
Sambenados e Provèrbios
smb:
Massidda
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
maxilla
Tradutziones
Frantzesu
mâchoire,
joue
Ingresu
jaw,
cheek
Ispagnolu
mandíbula,
mejilla
Italianu
mascèlla,
ganàscia,
gòta
Tedescu
Kiefer,
Wange,
Backe.