Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

airàdu , pps, agt: airatu, airau Definitzione de airare; avb: a s’airada = a meda, a ira Sinònimos e contràrios fuliosu, spiotau / arrennegadu 2. mi das a bídere àbbidos de santu sendhe chi ses a sa vida airada ◊ est mortu suta de su pè de su cadhu airadu ◊ su trenu est coladu catzendhe fogu e fumu che airadu ◊ su cane de su padronu si pesaiat reu mossighendhe airadu (G.A.Cossu)◊ su mare est airadu chi ndhe tremo che canna 3. s'ómine areste benit masedu ca timet chi airadu est su Segnore ◊ dormi, sa prendha mia, no istes airada! Tradutziones Frantzesu impétueux Ingresu violent, raging Ispagnolu impetuoso Italianu impetuóso, irruènte Tedescu heftig.

botósu , agt Definitzione nau de ccn. (prus che àteru pipiu, piciochedhu), chi portat botu, chi istat sèmpere tocandho totu, faendho e istrobbandho; chi portat atza e no si lassat pònnere apalas, si faet logu, foedhat chentza bregúngia fintzes si àteros no dhu bolent lassare foedhare Sinònimos e contràrios assudu, atzilosu, faciudu, fatériu, mauchedhu Frases custu est unu pisedhu botosu: no abbarrat un'iscuta frimmu 2. botosa comente est, cussa, bae chi no ti la catzas gai, no! ◊ inoghe, chi che at zente meda, cola tue addainanti ca ses prus botosa! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu impétueux Ingresu raging Ispagnolu impetuoso Italianu irruènte Tedescu heftig.

fuliósu , agt: furiosu, furriosu Definitzione chi si movet lestru meda, cun fúrria e fuliesa, mescamente po sa fortza chi giughet / èssere o intrare che male furiosu = cummentzai ccn. cosa acoment'e chi si ndi bollat isciusciai su mundu, de sa ganas de fai, e apustis firmaisí e no fai prus nudha Sinònimos e contràrios airadu, fruscu 1, fúliu, furianu, fúrridu, infrusau, toleatzu | ctr. asiosu, immajonadu, lenu Frases su bentu est fuliosu ◊ su pitzinnu at tímiu ca at bistu sa curridura furiosa de sa béstia ◊ at isboetadu s'ebba e si est móida furiosa ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ s'àcua de s'arriu est furriosa candu ndi calat de is montis 2. a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu ◊ no sias che male furiosu: aispeta! Sambenados e Provèrbios prb: cuadhu furiosu no cumprit arringu ◊ male furiosu coitat a passare Ètimu itl. furioso Tradutziones Frantzesu rapide, impétueux Ingresu speedy, violent Ispagnolu rápido, impetuoso Italianu velóce, impetuóso, irruènte Tedescu schnell, heftig, ungestüm.

fúrridu , agt: fúsidu Definitzione chi si movet lestru meda, cun fortza puru Sinònimos e contràrios fughidosu, fuliosu, fúliu | ctr. asiosu, immajonadu, lenu Maneras de nàrrere csn: pesada fúrrida = fata a sa lestra (e cun ingannu), chentza ispetare a si frimmare a bídere su pesu zustu; fúsidu che foete = meda, gai fúrridu de tzocare che foete candho s'iscudet; faedhare a boghe fúsida = cun seguresa, chentza istare a su pentza e torra Frases sa currente fúrrida de sos trainos morit atapèndhesi a sas digas ◊ s'astore si betat fúrridu che lampu ◊ noche trazat s'undha fúsida de su fiúmene ◊ che frundha fúrridu e lentu che frina ◊ custu trenu andhaiat fúsidu ◊ su tempus passat fúsidu che bentu 2. Lionora fúrriat de palas e ch’essit a fora fúsida che foete Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rapide, impétueux Ingresu fast, forceful Ispagnolu rápido, impetuoso Italianu velóce, impetuóso Tedescu rasch, ungestüm.

impidósu , agt Definitzione nau de ccn., chi portat ímpidu Sinònimos e contràrios focosu, fuliosu Frases impidosu che bentu mi che torras insegus in su tempus! ◊ isse, impidosu, betesit su cane a s'archibbusu e dae tandho no bi so giuada mai piús (P.Pisurzi)◊ is manus tuas insanguentaras ant isciacuau in s'arriu impidosu de sa vira! Tradutziones Frantzesu impétueux Ingresu forceful Ispagnolu impetuoso Italianu impetuóso Tedescu heftig.

infrusàu , pps, agt Definitzione de infrusai Sinònimos e contràrios fuliosu, fruscu 1 2. ge ses unu sodraedhu infrusau!… Tradutziones Frantzesu impétueux Ingresu forceful Ispagnolu impetuoso Italianu impetuóso Tedescu heftig.

infruscàre , vrb Definitzione su si mòvere o essire fruscu, lestru meda Sinònimos e contràrios acadriare, apretai, incribidai, incrispai, infrusai Frases sa temporada mala est infruschendhe cun súlidos de bentu bidhiarzu, cun funadas de ranzola ◊ su bentu est infruschendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir impétueux Ingresu to intensify Ispagnolu intensificar Italianu intensificare, divenire impetuóso Tedescu stärker werden.

spiotàu , agt: ispiotadu* Definitzione nau de ccn., chi tenet una manera de fàere airada, irregulada; nau de unu colore, chi est biu, alligru meda / andai a sa spiotara = currindhe, airadu Sinònimos e contràrios ispipillu / sprammau Frases custa pipia portat is ogus spiotaus 2. funt passendi circhendi votus a sa spiotada Tradutziones Frantzesu impétueux Ingresu raging Ispagnolu impetuoso Italianu irruènte Tedescu ungestüm.

ventàriu , nm: bentàriu Definitzione bentu forte meda, malu Sinònimos e contràrios boriana, furione, subbitana, turbiana Frases unu ventàriu aiat sichitu a turvare e a molinare sas framas ◊ pariat chi unu ventàriu si aiat pinnicatu sa canna de sas coperturas Terminologia iscientìfica tpm Tradutziones Frantzesu vent impétueux Ingresu bad wind Ispagnolu ventarrón Italianu ventàccio Tedescu lästiger Wind.