capiòla , nf Definitzione unu chi est badhinosu, pagu giustu de conca Sinònimos e contràrios carvedhera, capiabi, concadroxa / cdh. capichedhu Ètimu itl. capo Tradutziones Frantzesu cerveau fêlé Ingresu queer fellow Ispagnolu chiflado, tocado Italianu cervèllo balzano Tedescu verrückter Kopf.

carbédhu , nm, nf: calvedhu, carvedha, carvedhu, chelbedhu, chelvedhu, cherbedhu, chervedhu, cravedhu, crebedhu, crevedhu Definitzione sa parte principale de su sistema nervosu de un'organísimu animale, a ue lompent totu is sensatziones de dónnia sentidu e arremu o tretu de sa carena e de ue partint totu is cumandhos chi movent e régulant sa carena: su crebedhu de su cristianu est su prus isvilupau e a créschia fata pesat de 1300 a 1500 grammos, est su prus organizau e erricu de céllulas e nerviaduras chi si dhue manígiant s'ammentu, sa fantasia, su pentzamentu, e si cunsiderat sa funtzione sua coment'e mente e atuamentos; su crebedhu est aintru de sa corròcia, aprigau cun is ossos e imbodhigau in tres pígios de pedhutu (che a totu su meudhu de s'ischina) chi narant medhighinas o mentes fines (piamadre, napa, duramadre), ispartziu in duas perras aunias asuta, e coment'e surcau a parte de fora a pígiu de si dhue pòdere distínghere is tòrronos; est fatu de milliardos de céllulas nervosas agganciadas apare cun is sinapsis chi faent comunicare dónnia síngula céllula cun medas àteras, cuncordadas in centros segundhu s'impreu o funtzione chi tenent (vista, oidu, foedhu, e àteru); una parte distinta est su cherbedhu minudu o de asegus, de forma a bisura de coro, ispartziu in duas metades, postu in gatzile in artu, cun s'impreu de arrecire is sinnales de sa posidura de sa carena, mantènnere s'echilíbbriu e cumandhare is movimentos; in su sensu de conca coment'e médiu e 'logu' de su pentzamentu e de su sentidu si narat prus che àteru su plurale / min. carvedhutzu / sos cherbedhos de dainanti, sos cherbedhos = sa parti de ananti de su crebedhu; sos cherbedhos de segus = is crebedhos de fatu, sa parte de apalas de su crebedhu, fintzes gatzile o pistidhu, sa parte de fora Sinònimos e contràrios cerbedhu, tzelembros Maneras de nàrrere csn: èssere in chervedhu = zustu de conca; firmare in chervedhu = callai de ciorbedhu, cussentire, cumprèndhere e cambiare cumportamentu; carvedhi manigadu = macu, istoladu; carvedhi boltuladu = istrambótigu; chelvedhi fine = chi tenet capatzidade manna de pessare a fundhu sas cosas; chelvedhi russu = chi pentzat pagu e mali; èssere de chentu carvedhos = no tènnere frimmesa; tènnere sos carvedhos in brou = no ai callau a ciorbedhu; boltare, boltulare, zirare, furriare sos cherbedhos = irbariare, ammachiaisí; èssere furriadu, girau de cherbedhu = irbariadu, macu, ammachiau; no dhi pasat crebedhu = no si ndhe podet istare, no si ndi podit aguantai (de fai calincuna cosa) Frases si at postu una manu in petorras e s'àtera in crevedhos ◊ cun sos médios de oe faghent operatziones a su cherbedhu ◊ depes zúghere sos cherbedhos in abba, a fàghere custos machines! ◊ su dannu chi at tentu li depet àere tocadu su cherbedhu e irbariadu ndh'est 2. cantu mi fit simpàtica Maria: ndhe fia a ndhe girare su chervedhu! ◊ est un'ajanedha bella, ma lezeredha de chelvedhos ◊ sas cosas chi narat ti faghent ibbandhare sos carvedhos ◊ pensas chi cussu at firmadu in chervedhu?! ◊ si at gratatu sos chervedhos de daisecus 3. cantu apo a èssere in chervedhu meu, a fémina no do piús presente Sambenados e Provèrbios smb: Cherveddu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. cer(e)bellum Tradutziones Frantzesu cerveau Ingresu brain Ispagnolu cerebro Italianu cervèllo Tedescu Gehirn.

cerbédhu , nm: cervedhu, ciobedhus, ciolbedhu, ciorbedhu, gerbedhu Definitzione sa parte principale de su sistema nervosu de un'organísimu animale, a ue lompent totu is sensatziones de dónnia arremu de sa carena e de ue partint totu is cumandhos Sinònimos e contràrios carbedhu, tzelembros / cdh. tzalbedhu Maneras de nàrrere csn: is cerbedhus = sa parte de dainanti de su cherbedhu (e de sa conca, subra de sos ogros: s'ossu est sa "tàula de su cherbedhu"); callai de ciorbedhu = cussentire, essire zudissiosu, sàbiu, crèschere, mediare de cumportamentos, arrexonai e fai de mannu; giogai su ciorbedhu = fàghere brulla su cherbedhu, furriare sos cherbedhos; tocau a ciorbedhu = irbariadu; èssiri flacu de cerbedhu = èssere tocadu a conca Frases chi dh'iscípiant in dónnia logu ca est essia de is ciorbedhus tuus custa imbentzioni! ◊ messendi, cudhu soli pariat ca ispacàt is ciorbedhus! ◊ s'ómini chi portat ciorbedhu depis castiai! ◊ su biri is prendas fatas a befa m'intristat su coru e is ciobedhus ◊ baidinci de aranti miu, ciorbedhu de àcua cota! ◊ mariru miu portàt ciorbedhu in conca e at iscípiu ponni a parti 2. candu mai in dí de oi ghetant sa grida: a tui megat de ti giogai su ciorbedhu! ◊ cessu it'arrori, girendu is ciorbedhus a tui puru funt! Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. cer(e)bellum Tradutziones Frantzesu cerveau Ingresu brain Ispagnolu cerebro Italianu cervèllo Tedescu Gehirn.

còne, còni , nm: (su cone = nr. sugòne) Definitzione est un'arga, unu traitore chi portat a ogu sa cosa de furare o sa gente de idorrobbare agiudandho is furones chi benint a fàere su cropu Sinònimos e contràrios bugoni, medianeri, ospia Frases custu est su coni: est istràngiu e connoscit bèni sa zona ◊ su coni… sa metadi in galera e s'atra in prasoni: s'est fuiu cumenti a unu macu! ◊ s'est fuiu su coni po sa timoria Sambenados e Provèrbios smb: Coni Tradutziones Frantzesu taupe, cerveau Ingresu inside man, mole Ispagnolu topo Italianu basista, talpa Tedescu krimineller Vorarbeiter.

«« Torra a chircare