Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
chibíru , nm: chilibru,
chiliru,
chilivru,
cibiru,
cilíriu,
ciliru,
cilivru,
cilívuru,
ciolíriu,
cioliru,
ciubiru,
ciuliru,
ciuiru,
coliru,
culiri,
gilivru Definitzione
genia de aina, fata che un'istrégiu tundhu a costaos bàscios cun su fundhu a tramas de tzinniga o de filuverru lascu, po isseberare s'àliga grussa de su laore incungiau (s'àliga prus fine che calat a terra, sa prus grussa cun su movimentu a molinadura si ammuntonat impare in mesu in pitzu de su laore); in cobertantza si narat fintzes po avolotu, chimentu, cunfusione
Sinònimos e contràrios
cerrigu,
chiridu,
ciriu
Maneras de nàrrere
csn:
ciuliru de fai farra = sedatu; fàghere in chiliru (su laore) = pònniri su lori in su ciuliru po dhu prugai, po ndi pinnicai s'àliga; falare che chiliru (nau de istrexu) = sfàiri, pèrdiri totu; fàghere in chiliru a unu = isprecullitai meda a unu, nàrriri mali de unu; mandhare su chiliru a s'abba = mandai a unu chi no est bellu a nudha, po debbadas; tènniri a ccn. fidau che àcua in ciuliru = no li dare fide nudha; fàghere in chiliru e in canistedha = circai bèni meda una cosa; tocaisí de cilivru = ammachiàresi; pònnere chilivru = tzacare cuvusione, pònnere burdellu; èssiri cara de chilibru = isfaciu
Frases
su pódhini grussu si sèberat cun su sedatzu, su fini cun d-una palinedha o unu ciuliru ◊ at a ai prugau cuatru cibirus de trigu ◊ custa tzinniga mi serbit po fai unus cantu de chibirus
2.
bene dh'at fata issu, ca si ch'est essiu de custu chilivru! ◊ chena féminas abbarraus in asséliu, ca cussas ponent chilivru!
3.
custu isterzu totu istampadu falat che chiliru ◊ a mandhare a tie est a pònnere su chiliru a s'abba: no ndhe faghes bene una!
4.
sos fatos de sa bidha los aiant passados in chiliru e cunsizeris e síndhigu cundennados ◊ at fatu sa bidha in chiliru pro comporare unu chilu de buseca! ◊ amus fatu in chiliru totu sa leada chirchendhe su bestiàmine
5.
nostra Signora mia, custus funt tocandusí de cilivru!
Terminologia iscientìfica
ans
Ètimu
ltn.
ciribrum
Tradutziones
Frantzesu
crible
Ingresu
sieve
Ispagnolu
criba
Italianu
crivèllo
Tedescu
Sieb.