Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

incaboniscadúra , nf Definitzione su s'incaboniscai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de se rengorger Ingresu becoming cocky Ispagnolu envalentonamiento, engreimiento Italianu ringalluzziménto Tedescu eitel werden.

incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definitzione ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Sinònimos e contràrios abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Frases s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, s'épaissir Ingresu to press, to thicken Ispagnolu apretar Italianu prèmere, addensarsi, infittire Tedescu drucken, sich verdichten, dichter werden.

incangrenàe, incangrenài, incangrenàre , vrb: ingranghenai Definitzione fàere a cancrena, nau de sa carre bia chi giughet infetu Sinònimos e contràrios aggangrenare, cangrenai Frases sa camba fiat totu ammaciugada e si est ingranghenada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se gangrener Ingresu to become gangrenous Ispagnolu gangrenarse Italianu incancrenire Tedescu brandig werden.

incaníre , vrb Definitzione essire (e fintzes fàere) canu a pilos, imbeciandho Sinònimos e contràrios ammurrai 1, immurrai, incanudai Frases no ant a èssere sos oriolos pro sas annadas malas a ti fàghere incanire! ◊ si sunt incanidos sos pilos, ma su coro no est imbetzadu! ◊ cun custa morte mala m'incanis sos pilos ◊ tue, daghi de tempus ses babbai, tevias incanire a isse puru! (Piras) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir chenu Ingresu to turn white Ispagnolu encanecer Italianu incanutire Tedescu grau werden.

incantzirài , vrb Definitzione furriare o fàere a cancru, nau de unu male Tradutziones Frantzesu se cancériser Ingresu to make cancerous Ispagnolu cancerarse Italianu incancherire Tedescu krebsartig werden.

incanudài, incanudàre , vrb Definitzione fàere o essire canu, murru, de pilos Sinònimos e contràrios immurrai, incanire Tradutziones Frantzesu devenir chenu Ingresu to grow hoary Ispagnolu encanecer Italianu incanutire Tedescu grau werden.

incerài , vrb: incherare, intzerare Definitzione pònnere sa chera, su pighe; essire in colore de chera, cambiare colore, nau de unu chi si assicat e mescamente de su laore e de is erbas chi, comente cumènciant a sicare, càmbiant colore e cumprint su granu Sinònimos e contràrios illughidare, inceratzae, ingroghie, isarbolire, iscarugire, istramudire, scarafaciari, scinisai Frases su sabbateri at incerau s'ispagu 2. su trigu in làmpadas comintzat a incherare ◊ sa punta de su nasu, de incerada comenti fuat sempri, s'inniedhigàt ca manna dhi fut imbucada sa timoria ◊ toca, tontoni, gei coitas a incerai: cussa est cosa chi naraus a is piciochedhus po ndi dhus iscrei de bolli benni a Castedhu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cirer, rendre blond, blondir, pâlir Ingresu to wax, to make fair, to turn pale Ispagnolu encerar, ponerse doradas las mieses Italianu incerare, imbiondire, impallidire Tedescu wachsen, gelb werden, erbleichen.

inchighiridhàre , vrb Definitzione artzare sa boghe, arteriare foedhandho Sinònimos e contràrios achibberare, achighiristai, altivai, incaboniscai, inchibberare, inchighiristai Frases s'inchighiridhat chi paret unu pudhitu gherriscu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se mettre en colère Ingresu to get enraged Ispagnolu enfurecerse Italianu infuriarsi Tedescu wütend werden.

inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari, incragaristai, increghestare Definitzione coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza Sinònimos e contràrios achibberare, achighiristai, altivai, inchibberare, inchighiridhare / abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arrannegai, collobbiare, inchestare, inchietae, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se fâcher à mort, remplir d'orgueil, lever la crête Ingresu to fret and fume, to make proud, to get cocky Ispagnolu alzar el gallo Italianu adirarsi forteménte, insuperbire, alzar la crésta Tedescu sich erzürnen, stolz werden, den Kamm schwellen lassen.

inciurpài , vrb: insurpai, insurpare, inturpare, intzurpai, intzurpare, itzurpai Definitzione essire o fàere tzurpu, menguare o bènnere mancu sa vista e, in cobertantza, sa capacidade de cumprèndhere, bíere s’arrexone, su giustu, sa cosa giai crara Sinònimos e contràrios atzecare, incegai, inturpire, intzeghire, tzurpai Frases seu beniu po fai biri a is itzurpus e po itzurpai a chini nat ca nci bit 2. surdos e inturpados, faghent sa gherra cumbintos de leare sa vitória! ◊ intzurpada dea su dinare s’iat béndhiu sa cusciéntzia e s’ànima a su tiàulu ◊ sas banidades inturpant sa zente ◊ totu intzurpadu de sa passione abbratzat sa mundhana professione Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crever les yeux, aveugler Ingresu to blind Ispagnolu cegar Italianu accecare Tedescu blind machen, blind werden.

incorrutài , vrb: incurrutai Definitzione primmare, essire tristu, agiummai coment'e istare in dolu (corrutu); pònnere su corrutu Sinònimos e contràrios intristai / corrutae | ctr. allegrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'attrister Ingresu to become sad Ispagnolu entristecerse Italianu rattristarsi Tedescu traurig werden.

increstàre , vrb: incristare, ingristare Definitzione abbaidare cun is cristas o chígios istringhendho coment'e ammeletzandho, fintzes arrennegaos Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchigiare, inchizire, incilliri 2. si l'agateit in dainanti cun cudhos ojos incristendhe sas pibiristas (M.Bua) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu courroucer Ingresu to get angry Ispagnolu fruncir el ceño Italianu corrucciarsi Tedescu ärgerlich werden.

indisicàre , vrb: intisicai, intisicare Definitzione essire tísigu, aciapare sa tisichéntzia; bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agiummai coment'e consumare o ispaciare de sa tisichesa Sinònimos e contràrios decaire, derrúere, disigare, ilmarrire, indisichire Ètimu itl. intisicare Tradutziones Frantzesu devenir phtisique Ingresu to make consumptive Ispagnolu contraer tuberculosis, consumirse Italianu intisichire Tedescu schwindsüchtig werden.

infruscàre , vrb Definitzione su si mòvere o essire fruscu, lestru meda Sinònimos e contràrios acadriare, apretai, incribidai, incrispai, infrusai Frases sa temporada mala est infruschendhe cun súlidos de bentu bidhiarzu, cun funadas de ranzola ◊ su bentu est infruschendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir impétueux Ingresu to intensify Ispagnolu intensificar Italianu intensificare, divenire impetuóso Tedescu stärker werden.

infuteràre , vrb Definitzione pigare afuta, tzacu, arrennegare meda Sinònimos e contràrios acroconai, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, inchimerai, infelai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se mettre en colère Ingresu to flare up Ispagnolu enfurecerse Italianu infuriarsi Tedescu wütend werden.

ingiovanèssiri , vrb Definitzione torrare giòvonos, istare méngius de pàrrere prus giòvonos Sinònimos e contràrios abbajanare, apicinniri, impisedhire, impitzinnare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rajeunir Ingresu to make young (again) Ispagnolu rejuvenecer Italianu ringiovanire Tedescu jünger werden.

ingobbedhàre , vrb Definitzione essire o fàere a gobba Sinònimos e contràrios acocovedhae, agionedhare, agopedhae, atzumburai, inconcobare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se voûter Ingresu to bend Ispagnolu corcovar Italianu incurvire, ingobbire Tedescu beugen, buckelig werden.

ingrajài , vrb Definitzione essire grae, pesosu, pèrdere s'abbilesa de si mòvere po immarritzone, maladia, becesa (e fintzes improssimare) Sinònimos e contràrios ingraie, ingraonzare / ingrabidare Frases certas curas ingrajant su mali ◊ sa malaria est ingrajendi 2. passaus pagus mesis de su primu fillu est torra ingrajara Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'alourdir Ingresu to become heavy Ispagnolu volverse pesado, torpe Italianu diventare pesante Tedescu schwerer werden.

ingrigliàre , vrb Definitzione abbiatzare, essire prus atzudos e inganios Sinònimos e contràrios alleporedhare, alleporizare, apudhai, apudhichinare, incaboniscai, ingrilliri Frases a sa música allegra s'ingrígliant finas sos betzos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ragaillardir Ingresu to make cocky Ispagnolu engallar Italianu ringalluzzire Tedescu eitel werden.

ingrodhíre , vrb Definitzione fàere o essire coment'e unu margiane, de cumportamentos, essire trasseri, marfusu Sinònimos e contràrios ammargianae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ruser Ingresu to become wily Ispagnolu hacerse astuto Italianu involpire Tedescu schlau wie ein Fuchs werden.