allogàe , vrb: allogai 1, allogare Definitzione pònnere, partare a una bandha o logu calecuna cosa a manera de dha lassare a un'àtera borta, a candho serbit o torrat a serbire (o fintzes solu po no dha tènnere a istrobbu) Sinònimos e contràrios aggolostire, arremai 1, arremonire, arribbare 1, asserbare, chistie, coltoire, istugiai Frases toca, allogancedha cuss'ampudha! ◊ allogadindi po pràngiu e po cena de cussa cosa! ◊ sos bratzos si achedhaiant in sos cuarteris de sa roda pustis de los àere allogados in s'ingúpulu Sambenados e Provèrbios prb: chini papat e allogat ponit sa mesa duas bortas ◊ chini allogat a cras allogat a canis Tradutziones Frantzesu conserver Ingresu to preserve Ispagnolu guardar Italianu conservare, riservare Tedescu aufbewahren.

arribbàre 1 , vrb Definitzione pònnere a parte ccn. cosa po dha lassare a un'àteru tempus, po dha tènnere chistia Sinònimos e contràrios allogae, arremai 1, arremonire, asserbare, chistie, coltoire, golloire Frases sa mela l'at chérfida arribbare ma si est frazigada ◊ est arribbendhe totu a sa temporada, pro no li mancare sa cosa tandho ◊ arribbadinne a cras de cussa cosa! ◊ su chi aiat téssidu lu teniat arribbadu pro candho si deviat cogiuare Sambenados e Provèrbios prb: chie arribbat a cras arribbat a canes Tradutziones Frantzesu garder Ingresu to put aside Ispagnolu guardar Italianu serbare Tedescu aufbewahren.

coltoíre , vrb: costodire, custodiri, costoire, custodire, custoire Definitzione pònnere a parte, chistire sa cosa a manera de dha tènnere e agatare torra, de no si guastare o àteru; partare, pònnere in logu de no si pòdere bíere si no cricandho / giogare a su costoi costoi = a cuare Sinònimos e contràrios acastiai, aggolostire, aggordai, allogae, arremai 1, arremonire, asserbare, chistie, cultodiare, golloire, incungiai / cuai | ctr. foliare, frundhire Frases contat sa zente antiga de sidhados in terra anzena custoidos ◊ sos durches si faghent e costoint a sas festas ◊ sa càriga si costoit dae istiu a zerru ◊ apipiedhare si narat candho si tenet una cosa custodia, istuzada ◊ is piciochedhus custodiant is béstias ◊ est custodia e bèni tenta 2. issa fit costoida apalas e no si bidiat ◊ sos inimicos nostros fint prontos a lu costodire pro s'issàssinu chi nos aviat fatu ◊ pessighit su cumpanzu, li pítzigat banzu e fuit a si costoire Ètimu ltn. custodire Tradutziones Frantzesu conserver Ingresu to preserve Ispagnolu guardar, conservar Italianu conservare, serbare, riservare Tedescu aufbewahren.

cultodiàre , vrb: custodiai, custodiare Definitzione castiare a unu o una cosa a manera chi no tèngiat dannu o no nche dha furent Sinònimos e contràrios acastiai, aggordai, agguardai, agorrai, coltoire, mirai, miramentare, tentare Frases dh'ant custoriara bèni custa cosa ◊ si narat chi su corpus de custu santu est custodiau in sa crésia a issu dedicada Tradutziones Frantzesu conserver Ingresu to preserve, to govern Ispagnolu guardar Italianu conservare, governare Tedescu aufbewahren.

remoníre , vrb: arremonire, remuire, remunire, rimonire, rimunire Definitzione pònnere apostu o in assentu sa cosa, su logu; arregòllere, assentare a una parte sa cosa a manera de no èssere in mesu a istrobbu o, foedhandho de gente, istare in domo (o fintzes recuire), lassare su giru, lassare in pàusu is àteros / ind. pres. 1ˆp. sing. remono, remonzo, 2u passau 3ˆp. sing. remunzeit Sinònimos e contràrios allichidie, assetiai / acampaniare, acoglire, aconciai, allogae, arratirai, chistie, coltoire, frànghere, incungiai, partare, transiri 1 / contoniai, ghirare, recoire Frases cheret remonidu su logu ca est totu betadu apare 2. finas cussos de s'opositzione, remonzendhe s'imbídia in cumplimentos e istrintas de manu, l'ant pienu de cunsizos ◊ isse ndh'est remunindhe cada mese de bellos papajolos, trabballandhe! 3. fizu tuo depet abbarrare allargu dae fiza mea, e si issu no si remonit za bi pesso deo a l'adderetare! ◊ tres istajones istas remunidu: essis ebbia in s'istajone bella ◊ ti ses fatu santu eremitanu in calchi gruta bene remonidu? (P.Casu)◊ su trigu ndhe lu messo e lu remonzo ◊ remonie sos canes ca soe ghetandhe a ube sezis bois! ◊ a lu lassas su ballare e ti remunis a domo?! 4. sa zente fit totu remunindhe a bidha su sero ◊ remuindhe ses?! Tradutziones Frantzesu ranger, retirer, conserver Ingresu to tidy (up), to keep Ispagnolu arreglar, recoger Italianu rassettare, ritirare, conservare Tedescu aufräumen, wegräumen, sich zurückziehen, aufbewahren.

«« Torra a chircare