Definitzione Definitzione
Sinònimos e contrà rios Sinònimos e contrà rios
Maneras de nà rrere Maneras de nà rrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germà nicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lÃgure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesià sticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
à rabbu | rbb. |
à rabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artÃculu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausilià ri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
BÃbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bÃngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chÃmicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
CuncÃliu Plenà riu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contrà riu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
à rbures de frutuà riu | frt. |
fÃsicu, pertocat sa fÃsica | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbà iti | Mb. |
móbbile, mobbÃlia | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mà nigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemà tica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientÃficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammà tica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particÃpiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de à rbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonà gia | snl. |
usà ntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessÃngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
incrÃna , nf, nm: incrine,
incrinu,
ingrina,
ingrinu Definitzione
su à ere passione, apentu, su impunnare de naturale a calecuna cosa
Sinònimos e contrà rios
Ãndula,
ingrigna,
naturale
Frases
cun totu chi pariat de malu incrine, s'à nima aiat afetuosa â—Š dhu'at un'arede de ispÃritos e doennas sèmpere in fua po s'incrinu areste â—Š dontzunu si procuraiat sos zocà tulos ponèndhebbi totucantu s'incrinu vonu chi aiat â—Š m'imputas ingrinos de demóniu! â—Š non est genti de incrina mà ua ma est cà rriga de fÃcius
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
inclination,
penchant,
disposition
Ingresu
inclination
Ispagnolu
inclinación
Italianu
inclinazióne,
propensióne
Tedescu
Neigung.
naturà le , agt, nm: naturali Definitzione
chi est deasi comente sa natura dh'at fatu, chi est cunforma a sa natura, a comente andhat desesi, a solu; sa manera de fà ere, de si cumportare chi unu tenet chentza chi potzat dipèndhere de su ch'ischit o imparat o chi bolet, ne de s'educatzione e ne de s'annestru, ma nau a bortas fintzes in su sensu de abbitúdine pigada o, foedhandho de matas e animales, genia de calidade (fintzes peca)
Sinònimos e contrà rios
incrina,
Ãndula
/
fÃssiu
| ctr.
fatiscu
Frases
at cussu naturale: est latranghigurtzu! ◊ isse at unu naturale gasi bonu chi faghet cun totugantos ◊ cussu at naturale malu: no faghet cun neunu! ◊ a èssi gelosu dhu tenit de naturali ◊ teniat unu naturale: li aggradaiat sa cosa licarda! ◊ cust'à inu tenet su naturale de carchidare ◊ no l'inchestes ca tenet naturale malu! ◊ furiat una fémina forti de naturali ◊ at cussu naturale: si leat fritu li benit su male de sa bula
2.
arratza de naturali chi tenit, a furai! ◊ cust'à rbure tenet su naturale de si barriare de fiore ma de muntènnere pagu frutu
3.
de morti e de dolori nci nd'est fintzas tropu in su naturali de custu mundu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
naturel,
propension
Ingresu
character,
inclination
Ispagnolu
natural
Italianu
naturale,
carà ttere,
inclinazióne,
propensióne
Tedescu
natürlich,
Naturell,
Charakter,
Temperament.
púnna , nf, nm: punnia,
punnu Definitzione
genia de gana, de idea, de cosa chi si bolet o si iat a bòllere fà ere; fintzes filada o bandha a ue si andhat o si bolet andhare / èssere in punnas de... = in s'idea de..., in crica de…; pisedhu de malu punnu = de idea mala
Sinònimos e contrà rios
idea,
impunna,
impunnada,
intessione
/
apédhiu,
punnica,
spédhiu
/
filada
Frases
commo chi ti est passau cada briu ti ndh'importas de punnas galanas! â—Š ti contat sas punnas, su dolu, su turmentu â—Š ite punna chi as a su mare: tÃmelu, ca est traitore! â—Š chi sas punnias de su "deo" binchemus cussu "nois" umpare pro fà ghere! (Z.A.Cappai)â—Š su punnu meu fit a bos chircare: mi est costadu ma bi so resurtada!
3.
sa zente andhat in punnas de li tocare sa manu ◊ sunt in punnas de acontzare nuraches dirrutos ◊ sos birbantes fint in punnas de fà chere gheleas ◊ sos puzonedhos sunt in punnas de bolare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aspiration,
penchant
Ingresu
aspiration,
tendency,
aim
Ispagnolu
aspiración,
propensión,
mira
Italianu
aspirazióne,
propensióne,
tendènza,
mira
Tedescu
Streben,
Neigung,
Ziel.