assòra , avb, cng: assoras Definitzione inditat tempus atesu de su mamentu chi si foedhat (prus che àteru passau); s'impreat po inditare calecuna cosa chi ndhe dipendhet de un'àtera / assora assora = própriu tandho Sinònimos e contràrios inciandus, insaras, tandho Frases assora, in sa badhe sa funtana murmutat in sa rena (S.Baldino)◊ e cantos pedidores che assora si contant oe puru! ◊ assora assora aias tocadu sos vinti annos ◊ dae assoras isse est istadu su menzus amigu ◊ custas fuint cosas de assoras e de dogna tempus 2. candho fut passendhe su santu, su massàgiu no si at bogadu su capedhu e assora si est frommadu a crastu ◊ assora pro chie peleamus: pro Roma o pro sa Sardínnia? ◊ chi dhus atendis, is frois, assora gei faint ◊ innantis pagas e assora ti che leas sa cosa ◊ assora, ti suvenzat chi deo su chi fia so (B.Mureddu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alors Ingresu then Ispagnolu entonces Italianu allóra Tedescu damals.

inciàndus , avb, cng: insandu, insandus, intandho, intandu, intandus, intzandu, intzandus, issandus Definitzione pag'ora como, in cussu mamentu; nau coment'e cng. serbit po afortire un'àtera cng. o fintzes po inditare calecuna cosa chi ndhe dipendhet de un'àtera Sinònimos e contràrios assora, insaras, meinciandus, tandho Frases fince inciandus ci funta is brúscias… ◊ cussa fiat cosa chi intandu si castiàt meda ◊ si ndh'andhesit intandho s'ammiràgliu pensàndhoro aterue tènnere sorte (A.Demontis Licheri)◊ issandus fiaus prexaus prus de oi 2. intzandus poita no dhu fais tui, si ses àbbili? ◊ candu at biu chi sa terra fut tostada, intzandus no dh'at arada ◊ e intzandus si bieus? ◊ chi eus acabbau, intzandus immoi mi ndi andu! ◊ si as acabbau, inciandus immó beni a innoxi ca ti depu narri una cosa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alors Ingresu then, therefore Ispagnolu entonces Italianu allóra Tedescu da, damals.

insàra, insàras, insàsa , avb, cng: intzaras, issara, issaras Definitzione como pag'ora; comogomo, issarighedha, tandhodandho; a su tempus, in cussu mamentu; ca est (fut) deasi ndhe benit (ndh'est beniu) chi… Sinònimos e contràrios assora, cuschindhe, inciandus, tandho | ctr. commo Maneras de nàrrere csn: issara, insara insara = pagu in s'ora, apenas un'iscutighedha innanti, comogomo; de insaras a immoi = de tandho a como; de insaras a innantis = de tandho in pustis Frases biendi is ogus tuus disigiamu de morri intzaras ◊ li conto una cosa chi mi est sutzessa issara andhendhe a s'abba ◊ su sole ch'est faladu da'insara in sos saltos ispanos de ponente (S.Casu)◊ ti repito su chi apo nadu issara: chi ses faltzu già si bidet a sa chinna! ◊ si emu pentzau insaras, de custas penas no nd'emu bistu mai! ◊ no ti l'apo a fàghere prus sa proposta de issara 2. tiu tou fit inoghe issara: fia pessendhe chi aizis fatu a paris! 3. ojos de bellesa rara, niedhos, castanzos, vàrios, cun milli modos contràrios ferint e curant insara ◊ chi ndi tenis meda, intzaras donamindi! Ètimu ltn. ipsa hora Tradutziones Frantzesu à ce moment -là, naguère Ingresu just now Ispagnolu entonces Italianu allóra, testé Tedescu da, kurz zuvor.

tàndho , avb, nm, cng: tàndhoro, tandru, tandu, tànduru, tandus, tanno Definitzione foedhu chi inditat unu tempus atesu (meda o pagu) de candho si foedhat, siat passau e siat benidore; coment'e pedindho un'ispiegatzione, un'arresposta, si narat po inditare cosa chi ndhe benit de un'àtera (efetu, cunseguéntzia) o fintzes po concruire su chi si cumprendhet de calecunu indítziu o cunditzione Sinònimos e contràrios assora, inciandus, insara / adducas, meinciandus | ctr. commo Maneras de nàrrere csn: in su tandho = a sos tempos, in cussu tempus; tandho tandho (tandhodandho)= un'iscuta innantis, como pag'ora (in "comogomo" s'idea est de unu mamentu prus acurtzu a candho si faedhat); a coa a tandho = in totu su tempus, meda, de inoghe a tandho (a cussu chi as o at nadu) Frases funt abarraos comente fut tanno ◊ pro como faghe goi: candho amus a bídere chi andhat male, tandho amus a cambiare! ◊ bae ca no abbarro a tandho a mi fàghere sa faina! ◊ a coa a tandho amus a àere finidu su triballu ◊ si a tandho si agatat, già est forte che giurru, e no morit de fàdigu…◊ tandho fit tandho e como no est tandho: como so su chi so, no su chi fia! (Piga)◊ candho degheoto annos solu aia… tandho fit tandho: como no est tandho! (Pirastru) 2. sos chi fint bios in su tandho ◊ custas fint usàntzias e leges de su tandho ◊ in su tandho, Gesús si est postu a faedhare de su regnu de Deus 3. - e tandho, Antoní, a ispeto o a mi che andho? ◊ si dogni cosa primu est destinada, de volontade, tandho, no bi ndh'at! ◊ si de sos presoneris ses su santu, si no a tie, a chie pregant, tandho? (Piras)◊ - E tandho? - E tandho no est como! ◊ si azis manigadu… tandho no tenides fàmine! ◊ tandho, si est gai, no bi andho! ◊ custa cosa l'as pagada tantu: tandho za tenzo resone chi est comporada! 4. ch'est essidu tandho tandho ◊ a coa a tandho amus totu fatu ◊ lèadi a manigare, mighi a coa a tandho ti ndhe irbulas de cascare! Ètimu ltn. tando Tradutziones Frantzesu alors Ingresu then Ispagnolu entonces Italianu allóra Tedescu da.

«« Torra a chircare