allúta , nf Definitzione
su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu
Sinònimos e contràrios
acispada,
aframata,
alluchetada,
allumada,
tenta
/
apretu,
arriscu
Frases
s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi)
2.
si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
flambée
Ingresu
serious danger,
burst of flame
Ispagnolu
llamarada,
peligro
Italianu
fiammata,
grave perìcolo
Tedescu
Flamme,
große Gefahr.
búra , nf Definitzione
s'ària budhia chi dhu'est aintru de su forru allutu; sa buca de su forru (su mesu arcu fatu a matones), su forru etotu
Sinònimos e contràrios
afrachesa,
cardana,
fache 1
/
forru
Frases
in su furru bi at tropu bura
2.
bubbullancas, tzoedhos, tzurumbones si únfiant che pane intro de sa bura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
flamme
Ingresu
blaze
Ispagnolu
llama,
llamarada
Italianu
vampa
Tedescu
Lohe.
cadharída, cadharíga , nf Definitzione
cosa chi si pesat in artu e coment'e a brínchidu (fogu, abba)
Sinònimos e contràrios
fiamarida,
fracarida,
pampada
Maneras de nàrrere
csn:
cadharidas de risu = risu a meda; pesàresi a cadharidas (nau de ccn.)= tzerriai cun arrennegu
Frases
su chi no distruent sos bentos lu distruent sas cadharigas de su fogu ◊ si bidiant sas cadharidas e medas no si sunt acurtziados timindhe de che abbarrare brujados
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
saut démesuré,
flot,
flambée
Ingresu
excessive jump
Ispagnolu
llamarada,
chorro
Italianu
salto sperticato,
flutto,
fiammata vorticósa
Tedescu
hochaufgeschossener Sprung,
Woge,
Stichflamme.
fiamarída , nf: fiammarida,
framarida,
frammarida Definitzione
fogu tenendho a meda chi faet unu sonu a tzacurradas mescamente candho abbruxat matedu friscu, cun fràmula arta meda; in calecunu logu frammarida dhu narant a su panarighe
Sinònimos e contràrios
cadharida,
fracarida,
pampada
/
panarighe
Frases
framaridas de fogu mi essint dae pes! ◊ sas framaridas si ndhe intendhiant a bidha, de cantu fit andhendhe su fogu in logu de malesa ◊ bidiaimus sas framaridas a dedie dae tesu: conta tue ca ndhe fit brusiendhe de bene de cosa, cussu fogu!…
Ètimu
ctl.
flamarida
Tradutziones
Frantzesu
flambée,
jet de flammes
Ingresu
burst of flame
Ispagnolu
llamarada
Italianu
fiammata,
vampata
Tedescu
Aufflammen.
framiàda , nf Definitzione
pampada de fogu tenendho, fràmula
Sinònimos e contràrios
aframmarjada,
cadharida,
fiamarida,
gliamada,
iframiada,
pampada
Frases
sas framiadas de sa bomba ant brusiadu bidhas e tzitades
Tradutziones
Frantzesu
flambée
Ingresu
burst of flame
Ispagnolu
llamarada
Italianu
fiammata
Tedescu
Aufflammen.
pàmpa , nf Definitzione
fogu tenendho, sa fràmmula chi faet su fogu allutu; in cobertantza, genia de sentidu forte chi si provat / iscapai p. = tènnere (nau de su fogu)
Sinònimos e contràrios
fiaca 1,
fiamarida,
fiamma,
fiara,
gliama,
vampa
Frases
truncus e àstuas boghint pampas de fogu biu! ◊ unu chi est intregau a is tiaus bogat de buca pampas de fogu ◊ a candu s’est inténdiu unu frúsiu de bentu e una pampixedha de fogu ndi est calada asuba de ognunu ◊ cussus cambus funt tenendi a pampa manna ◊ comente bient sas pampas de su fogu fuiu, ndhe iscossant duas naes e current po azuare sos massajos a dh'istudare
2.
in coro cun s'issoro finivini bi at pampas dolorosas (A.Serra)
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
flamme,
ardeur
Ingresu
flush
Ispagnolu
llamarada
Italianu
vampa
Tedescu
Lohe,
Glut,
Hitze.
pampàda , nf: pampara Definitzione
fogu tenendho meda, abbruxandho a fràmmula manna, fintzes lughe chi si alluet a bisura de lampu
Sinònimos e contràrios
aframata,
aframmarjada,
fiamarida,
frachetada,
iframiada,
lamada 1,
lametada,
pampasada
/
lampada
Frases
allueus una pampadedha de fogu
2.
seu in s'abetu de una pampara de prexeri ◊ is fuedhus dhi essiant de buca che pampadas de fogu
3.
a sa pampada de is lampus, Anselmu iat connotu unas cantus giòvunas de bidha (I.Lecca)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
hautes flammes
Ingresu
blaze
Ispagnolu
llamarada
Italianu
vampata
Tedescu
Aufflammen.