blàndhu , agt: blandu, brandhu, brandu Definitzione chi est pagu forte, pagu airadu, abbrandhau, prus pagu (nau fintzes de cosas de bufare cun àrculu, fintzes in su sensu chi funt abbariolu)/ pani a faci branda = tropu biancu, cotu pagu Sinònimos e contràrios lenu | ctr. airadu, càdriu, forte Frases su dolore est prus brandhu ca apo leadu sa meighina ◊ s'arregorta est istétia branda ◊ sa lughe de su sole a prima essida est prus brandha ◊ at in fatze unu lucore brandhu de luna ◊ eus inténdiu unu sonu brandu, dilicau ◊ su sàmbini de procu si fait còere a fogu brandhu Sambenados e Provèrbios smb: Brandos, Brandu Ètimu spn. blando Tradutziones Frantzesu léger Ingresu soft Ispagnolu leve, delicado, débil Italianu blando Tedescu leicht.

delicàdu , agt: delicau, dibicau, dilicadu, dilicau Definitzione nau de cosa fine, chi bàliat pagu, chi est de pagu agguantu, chi est fàcile meda a si segare, a si guastare, a fàere dannu; nau de unu o de una manera de fàere, chi giaet atentu a no ofèndhere, a usare arrespetu, a no fàere male Sinònimos e contràrios dílicu / cdh. dilicatu | ctr. folte, grussu / grosseri Maneras de nàrrere csn: delicau che turudha móssia (nadu a befe) = chi no bollit èssiri tocau po nudha, delicau a tropu; delicau che mardi iscorrovendu mamaderras = chentza grabbu perunu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare Frases s'arti de su braberi est dibicada ◊ mabagràbiu, dibicau che turudha ses! ◊ isterzu de bidru fine si leat abbellu ca est delicadu e si podet segare 2. delicau, su mússiu… in dus mússius si dh'at papada cudha mela! ◊ za est delicada… no faghet a li nàrrere nudha chi si la leat deretu! Ètimu ltn. delicatus Tradutziones Frantzesu délicat, sensible Ingresu delicate, sensitive Ispagnolu delicado, sensible Italianu delicato, sensíbile Tedescu zart.

dílicu , agt: díligu, dírigu Definitzione chi no bàliat ifortzu, cropu, orruta o àteru chi podet nòghere; nau de un’arremu de sa carena, chi dolet meda po pagu chi si dhi fatzat male o chi si tochet; nau de unu, chi si dha leat luego, chi est malu a cuntentare, chi si ofendhet, chi est contràriu a su male mancari siat de pagu contu o chi cunsiderat sa gente o is cosas cun arrespetu mannu Sinònimos e contràrios delicadu, finigosu, iltrízile, indílicu, istincu, marriu, menosu, scarritzinu, schirriolu, stinghiritzu Maneras de nàrrere csn: fémina díliga = chi bi daet tentu meda a s'unore; èssere díligu che bua mala = chi no fait a dhu tocai ca si dha pigat luegus; èssere de manu díliga = chi faghet sas fainas o tocat sa cosa cun atentzione manna, cun dilighia e grabbu Frases s'ogru est cosa díliga meda ◊ custu no est ne sucu e ne minestra cun late pro istògomos díligos ◊ dílica perla mia, coro, pitzinnu bellu! ◊ no brulles cun su fígadu ca est cosa díliga! ◊ cussa zughet sa carrajone díliga 2. est díligu, cussu: arguai a tocare nudha a neune! ◊ no lu tzírighes, cussu: est díligu che bua mala! 3. si no mi aggantzas a díligu a díligu dae me no ndhe bogas meda lúcuru Sambenados e Provèrbios smb: Diligu Ètimu ltn. delicatus Tradutziones Frantzesu délicat, scrupuleux Ingresu delicate, scrupolous, sensitive Ispagnolu delicado Italianu delicato, fràgile, sensìbile, scrupolóso Tedescu zart, sensibel, empfindlich, sorgfältig.

mendhósu , agt Definitzione nau de ccn., chi tenet o faet a bíere mendheas, coment'e crisandho sa cosa Sinònimos e contràrios mendhecosu, pilingosu, pullinu Frases no ti cumbenit a fàghere su mendhosu: menzus chi mànighes totu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu délicat, difficile, chichiteux (fam.) Ingresu fussy Ispagnolu delicado, descontentadizo Italianu schizzinóso Tedescu heikel.

pullínu , agt Definitzione nau de ccn., chi sa cosa de papare po su prus dhi faet ischifu, chi est tropu delicau in su sensu de sa limpiesa, chi dhue agatat sèmpere cosa de crisare (fintzes solu po ischire chie dh'at fata)/ porcu pullinu no ingrassat mai (ma a logos narant puliu) Sinònimos e contràrios afastiadori, ascamosu, ascherosu, ascosu, ghelestiosu, gravellosu, ispetzieri, pilingosu, salàsticu, schivinosu, stogumosu, strichidheri Frases belleggai su víssiu d'èssere pullinu che li est vessidu (G.Ruju)◊ e chi no fetant che porcu pullinu si ant a bagnare in píssiu porchinu! Tradutziones Frantzesu chichiteux Ingresu fussy Ispagnolu delicado, difícil Italianu schizzinóso Tedescu heikel (wählerisch im Essen).

«« Torra a chircare