Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

boàle , nm: buale, poale Definitzione genia de istrégiu, de làuna o de plàstica, po umprire, pigare abba / min. bualitu Sinònimos e contràrios caltzida, candharja, gupiale, istagnale, umpuale Frases Salbadore fuit bénnidu pro azuare a che regòllere s'abba cun buales e padedhas ◊ lea sos buales de s'assucadura a sos porcos! Terminologia iscientìfica stz Ètimu ctl. poal Tradutziones Frantzesu seau Ingresu bucket Ispagnolu cubo, balde Italianu sécchio Tedescu Eimer, Kübel.

caltzída , nf: caltzira, carcida, càrcida, carciga, cartzida, cracida, cracira, cratzida Definitzione genia de istrégiu largu a fundhu tundhu, a costaos artos e un'asa a mesu cricu, a bisura de umpuale Sinònimos e contràrios boale, cacidone, gupiale, istagnale, mussórgiu, pipordo, séchia Frases como ti ndhe fato ingúllere una caltzida, de cafè! ◊ botos, cartzigas, carderas e brocas ti impitant totu die…◊ nci ghetant sa cracida a funtana po ndi pesai s’àcua po s'isciacuai Terminologia iscientìfica stz Ètimu ltn. *calcitra Tradutziones Frantzesu seau Ingresu pail Ispagnolu cubo, balde Italianu sécchio Tedescu Eimer.

dabbàdas , avb: debbadas, debbaras, debbatas Definitzione in debbadas, chentza lúcuru e ne profetu, chentza ndhe bogare nudha, po nudha: a bortas tenet su valore de no est pro nudha, no est chentza motivu, e a bortas su valore de cun totu cussu, mancari gai, pro cussu; in donu, chentza paga / dare una cosa debbadas = in donu (o fintzes chentza ndhe tènnere perunu torracontu) Sinònimos e contràrios ingrúgua Frases meighinas za ndhe at leadu ma totu debbadas: sa cura no li at fatu nudha ◊ si che est emigradu in debbadas: ndhe est torradu chi istaiat peus de candho est tucadu ◊ a nàrrere cosa a tie est totu in debbadas, che a samunare sa conca a s'àinu ◊ no perdedas su tempus in debbadas! 2. nono, no sunt debbadas cussas tuas miradas chi mi faghes dognora, Tina mia! (V.Falchi)◊ no fit, no fit debbadas custas notes passadas de s'istria su càntigu orrorosu! (P.Mossa)◊ una telefonada a custas oras de note no est debbadas: dannu at tentu! ◊ debbadas est chi no ant mai pasu e sunt sèmpere a trumentu! ◊ debbaras prangis custu mengianu! ◊ chi mi as abetau gei no est po dabbadas ◊ no est debbadas si no che est abbojadu: cussu at tentu irbortu 3. dèu apu pesau seti fillus, sentza dinai: dabbadas no si apu fatu mannus!…◊ debbadas no at istudiadu, ca fit póveru: chie ndhe at gana za bi resessit! ◊ debbadas beniat a domo: boliat a fígia mia! 4. poita depeus pagai cussu chi Deus si at giau debbadas? Sambenados e Provèrbios prb: bacas lantadas no est debbadas Ètimu spn. de badas Tradutziones Frantzesu en vain Ingresu uselessly Ispagnolu de balde, en balde Italianu invano, inutilménte Tedescu umsonst.

séchia , nf: sécia, sícia, sírcia Definitzione genia de istrégiu, matucu, largu, carcida, po pònnere abba e fintzes po múrghere / min. sicigedha Sinònimos e contràrios caltzida, candharja, istagnale, umpiolu, umpuale / murghiola Frases sa sírcia àrtziat plena de àcua clara e tui incarendindi in sa cronta ti miras in funtana Terminologia iscientìfica stz Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu seau Ingresu bucket Ispagnolu balde, cubo Italianu sécchia Tedescu Kübel.

umpuàle , nm: upuale Definitzione genia de istrégiu, de làuna o de plàstica, po umprire, pigare abba, múrghere Sinònimos e contràrios boale*, caltzida, candharja, gupiale, istagnale, pipordo, umpiolu / mossorzu, murghijola / ttrs. upuari Frases batídemi un'upuale de abba e unu pannu netu a mi frobbire Terminologia iscientìfica stz Tradutziones Frantzesu seau Ingresu bucket Ispagnolu cubo, balde Italianu sécchio Tedescu Eimer.