abbilandràre , vrb: apilandrare Definitzione pònnere sa bilandra a is animales iscapos po no s'istesiare, cosa chi si faet betandho una fune a corros o a conca (tzugu) de s'animale e a peis, o acapiandho su pei de ananti cun cussu de asegus Sinònimos e contràrios achilandrare, ambilare, ammilandrare, apegonai, archilare, corrapeare | ctr. ilbilandrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entraver Ingresu to shackle Ispagnolu atar, manear, trabar Italianu impastoiare Tedescu fesseln.

acapiàe, acapiài , vrb: acapiare, acapiari, capiai Definitzione pònnere s'acàpiu, lióngiu, codriola chi, passada e fata a nodu cun is càbudos a inghíriu de duas o prus cosas, dhas aguantat impare / acapiai sa coja = fàghere s'assiguronzu Sinònimos e contràrios alliongiae, liai, muciullai, prèndhere, tènnere | ctr. isòlbere, isprèndhere, scapiai Frases che unu perru mi ant acapiau chena li dèpere obbligassione ◊ de furonis sa giustítzia no fut mai arrennéscia a ndi acapiai ◊ su telu denanti est lisu e portat una cordiola po dh'acapiari a parti de palas Ètimu itl. accappiare Tradutziones Frantzesu lier Ingresu to tie Ispagnolu atar Italianu legare Tedescu binden.

alliongiàe, alliongiài , vrb: liongiai Definitzione istrínghere o acapiare cun calecunu allióngiu Sinònimos e contràrios acapiae, liai, prèndhere | ctr. isolbere, isprèndhere Frases cussa màniga dh'as alliongiada mali ◊ seis alliongendi mànigas a manera de bosatrus cun mannugus de trigu ingraniu! 2. tengu alliongiaus apari giojas e turmentus ◊ seu alliongiau de is arregordus ◊ seus alliongiaus apari, nosu ◊ sa becesa alliòngiat a cosas prus sérias Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lier Ingresu to lace Ispagnolu atar, anudar Italianu allacciare Tedescu zuschnüren.

annoài , vrb: annodare, annodiare, annuae, annuai Definitzione acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare Sinònimos e contràrios annodighedhare, annodricare, ingiobare / imbetzare | ctr. isòlbere, snuai Frases su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius 2. sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nouer Ingresu to tie in a knot Ispagnolu anudar, atar con nudos Italianu annodare Tedescu verknoten.

liài , vrb: liare, ligai, ligare Definitzione acapiare cun calecunu lióngiu, ma mescamente acapiare bestimentu cun is corros de su bestimentu etotu (es. sa tiazola, su muncadore), o fintzes ammontare sa conca, aderetzare is pilos; rfl. chínghere; fàere una genia de meighina, fatúgiu, acapiare cun is brebos Sinònimos e contràrios acapiae, alliongiae, prèndhere | ctr. isòlbere, isprèndhere Maneras de nàrrere csn: liai ogu = pònnere ogru; liai bèni fuedhendu = fàghere unu chistionu ladinu, bene fatu, chi benit a concruos; ligai perda in anedhu = incrastare ranu de prendha in anedhu Frases candho si nch'est ischidadu, si est sapunadu, si at liadu sa berrita a tortu e at carrigadu s'archibbusu ◊ liadí sa bulla de sa camisa aintru de is cratzonis! 2. lis at nau sos berbos, a sos canes, pro los ligare ◊ cussu daori depit èssi ogu chi dhi ant liau! Tradutziones Frantzesu lier Ingresu to tie Ispagnolu atar Italianu legare Tedescu binden.

prèndhere , vrb: prènnere Definitzione pònnere o poderare a istrintu cun calecuna cosa – acàpiu – a inghíriu (faendho coment'e a fasche), agguantare apostadamente arréschiu a calecunu logu o cosa cun fune o css. àteru acapióngiu a bisura de fune, codriola, filuverru o àteru deasi; in cobertantza, agguantare a ccn. impreau, obbrigau de no pòdere fàere prus totu su chi bolet o chi iat a pòdere / pps. presu Sinònimos e contràrios acapiae, alliongiae, apresorzare, liai, muciullai | ctr. iscapiae, isòlbere, isprèndhere Maneras de nàrrere csn: no b'àere filu ’e prèndhere = (fuedhendi) nàrriri cosas sentza de fundóriu, chi no tenint sétiu, chi no bi at ne cabu e ne coa; prèndhere a nodu mortu, o a nodu biu = fàghere unu nodu malu a isòrbere, chi no b'isorbet, o unu nodu fàtzile de isòrbere; prèndhere a peràulas fortes = fai mazinas, afaturai; prèndhere s'imbíligu a unu = furcare, ingannai a unu Frases sa buca de su sacu si prendhet pro no che essire sa cosa ◊ prendhiat sa craba a fune longa a pàschere ◊ sa lóriga in su muru bi est a prèndhere animale ◊ sa linna si prendhet a fasche ◊ impàrali a prènnere sas corrias de sas iscarpas! ◊ prendhindhe dàeli duas incropadas pro agguantare de prus! 2. cun totu custos impitzos de binzas, de ortos e bestiàmine so presu chentza fune 3. fit giradu de carvedhu e candho faedhaiat no bi aiat filu de prèndhere ◊ in su chi naras no bi at filu de prèndhere ◊ no ti fides, mighi cussu prendhet s'imbíligu fintzas a su dimóniu! ◊ sos canes lapaos nanchi no si lassant prèndhere chin sos berbos… Sambenados e Provèrbios prb: chie bene prendhet mezus isolvet Ètimu ltn. prehendere Tradutziones Frantzesu lier, ficeler, lacer Ingresu to tie Ispagnolu atar Italianu legare, allacciare Tedescu binden, zusammenbinden, festbinden, zubinden.

«« Torra a chircare