afícu , nm: afincu Definitzione genia de fide chi si tenet, cosa de bonu chi s'isperat o chi s'ibertat po su tempus benidore, su isperare; s’imprastu o contivígiu e atentzione chi si ponet po àere o fàere calecuna cosa de bonu, fintzes s’arresurtau Sinònimos e contràrios aficàntzia, apíchiu, avocu, cabu, incuru, imprastu, iscetu, ispera, isperànscia, médiu / atenscione | ctr. disisperu Maneras de nàrrere csn: pònnere aficu a una faina = àere sa gana, pònnere cabu a fàghere una faina a manera de ndhe bogare carchi cosa de bonu; pònnere aficu a…, aficu chi… = dare tentu, fàghere contu; a s'aficu ’e Deu! = a su fadu ’e Deus, a su chi cheret Deus; male chentza aficu = chi no curat; contu chentza aficu = chi no si ndi tenit nudha Frases s'aficu nostru lu ponimus in Deus ◊ mortu in rughe torresit a bida pro difúndhere in terra aficos mannos ◊ si intras in pretu cun ricu, mancari tenzas rejone, de bincher no as aficu (Piras)◊ bae tue e pone aficu, candho unu at mala fortuna! ◊ no tegno prus aficu de mi cojare ◊ tantu no bi at aficu, aite sighis a proare? ◊ no est malu s'aficu si istamus ispetendhe sos anzenos a fàghere su nostru!… 2. sempre ponzendhe a su tribàgliu aficu est diventadu finamentra ricu ◊ cosas de tzou no ndhe imparant, ma ponent aficu a sos disirvios ◊ fit un'istudiante chin pacu aficu a sos libbros ◊ su póberu no at àteru aficu si no sa zoronada 3. sunt annos consumados sentza aficu ◊ balanzos de cocoi… aficos mortos: su tantu de si campare a mesa bentre! 4. si l'at abbratzadu chentza pònnere aficu a sa preséntzia de sos duos furisteris ◊ isse no bi ponzeit aficu chi fit pro li fàghere sa furca ◊ isse a sas ciarras no bi poniat aficu meda ◊ su diretore est veninne pro iscuntrobare si sos impiegatos sont travaglianne chin aficu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu confiance Ingresu trust Ispagnolu confianza, expectativa Italianu affidaménto, fidùcia, aspettativa, prospettiva Tedescu Vertrauen, Erwartung.

amparamànu , nm: ampiamanu, amplamanu, ampramanu, ampremanu, ampriamanu Definitzione manu ampra, larga, líbbera, nau in su sensu de fàere comente paret e praghet, de tènnere podere prenu, o fintzes de si pigare tropu cunfidàntzia, tropu libbertade Sinònimos e contràrios impramanu Frases cussas s'iant pigau tropu s'amparamanu e dhas ia castigadas ◊ dae candho ses abbitandhe chin cussa zente l'imbenit chi ti cheres picare s'ampramanu de mi pònnere su tzitu! ◊ ci nd'ia tentu s'ampramanu nci dh'iu iscavulau! Sambenados e Provèrbios prb: donai s'ampramanu est sempri dannosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu liberté Ingresu liberty, excessive trust Ispagnolu familiaridades, confianza excesiva Italianu confidènza eccessiva, àmpia, tròppa libertà Tedescu übermäßige Vertraulichkeit, zu große Freiheit.

bastànte 1, bastànti , nm Definitzione genia de tzeracu, ma chi cumandhat is àteros tzeracos o dipendhentes e benit deretu apustis de su mere, in su cumandhu / b. de maistu de muru = maniale Sinònimos e contràrios acheriu, agiudanti, selvidore, sotzu 2, teracu / manobra Frases su meri iat nau a su bastanti: Tzérria is operajus e pagadhus! ◊ una borta unu rei iat donau incàrrigu a unu de is bastantis suus de cumbidai a un'ispadalia is sàbius de su logu Sambenados e Provèrbios smb: Bastante, Bastanti Tradutziones Frantzesu fiduciaire Ingresu based on trust, fiduciary Ispagnolu fiduciario Italianu fiduciàrio Tedescu Vertrauensmann.

créita , nf: crétida Definitzione su crèdere, su giare fide; su si crèdere a tropu, su si craculare prus de su chi unu est Sinònimos e contràrios credéntzia 1, cretimenta, imbufadura / creitura, magnosidade, presuméntzia Frases o sognos incantosos, crétida s'apo dadu, ma però solu un'umbra apo sighidu (P.Sulis)◊ no mi fido ne crétida ti dao 2. cussa pitzoca no istat ritza dae sa créita ◊ fit ufratu che bússica dae sa créita Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crédit, confiance, très grande estime de soi-même Ingresu credit, trust, excessive self evaluation Ispagnolu crédito, confianza, sobrestimarse Italianu crédito, fidùcia, autostima eccessiva Tedescu Ansehen.

fidài , vrb: fidare, firai Definitzione crèdere, giare fide; lassare a unu o una cosa chentza dhi giare atentzione a sa sighia, chentza dha castiare, chentza pentzare in su malu; nàrrere o giare a ischire cosa a persona chi si credet segura, chi giughet capia, chi mantenet su segretu Sinònimos e contràrios intregai Maneras de nàrrere csn: fidare una cosa in manos de unu, fidare a unu cun àtere = intregai, lassai una cosa a unu, lassai a unu cun carchi àteru (pruscatotu pro dhu castiai); est malu fidare a… = no fait a si fidai de…, est perigulosu a…; fidai is pudhas a marxani = pònnere su grodhe a tentare sos anzones, comporare casu dae sos sórighes, chircare seguresa o bene in chie ti traighet, in chie tenet s’iscopu de ti fàghere male Frases ello cun chie mi cherzo fidare, giaghí fide in nisciunu si agatat?! (P.Pisurzi)◊ comintzas s'anzone a lusingare si si fiderat chi t'intrat in manu (Carta)◊ no ti fides in cussa nae ca si che podet segare! ◊ nosu bellus e prexaus ca tenaiaus una poriga de iscudus allogaus… bai e fidadidha! ◊ no fait a si fidai de sa buca a su nasu ◊ como su pisedhu za ch'est mannu e abbistu e faghet a li fidare sa màchina 2. lah chi no dhu fidis a Cappai, sinò in pagu tempus ti dhu mànciat! ◊ tenia cosa in su fogu, mi so fidada e brusiada mi ch'est ◊ pro ti àere fidadu unu mamentu ses diventada un'ebba rude! ◊ no faghet a fidare sa laghinza, ca si ch'essit de su cunzadu ◊ su mastru at fidadu sos pisedhos solos e si sunt totu postos a brincare ◊ custa criadura no l'at fidada un'iscuta, a sa mama, timindhe chi si che andhet 3. si as bisonzu de cossizos, abbàida cun chie ti fidare! Sambenados e Provèrbios prb: a cani chi papat cinixu no dhi fidis su lardu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu avoir confiance, confier Ingresu to trust, to entrust Ispagnolu confiar Italianu fidarsi, affidare Tedescu sich verlassen auf + Akk., anvertrauen.

«« Torra a chircare