abballinàre , vrb Definitzione fàere a ballinas, a birillas Sinònimos e contràrios abbotzichedhare, aculingionai, aggromerare, allomborae, arranedhare, arrombulonai Frases s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire une boule (de) Ingresu to roll into a ball Ispagnolu hacer pelotitas Italianu appallottolare Tedescu zur Kugel rollen.

abballonàre , vrb Definitzione fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Sinònimos e contràrios abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper, rouler, enrouler Ingresu to roll Ispagnolu envolver, arrollar Italianu invòlgere, arrotolare Tedescu einpacken, zusammenrollen.

abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definitzione fàere a ballotas, a bocighedhas Sinònimos e contràrios abballinare, ammalfudhare, ammoroculare, ammorotzulare, ammurudhare, apadhotulare, arranedhare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire des boules Ingresu to roll into a ball Ispagnolu hacer pelotitas Italianu appallottolare Tedescu zur Kugel ballen.

aggradheràre , vrb Definitzione fàere a gràdhera, a bocitedhas Sinònimos e contràrios abballinare Frases est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire une boule, bouler Ingresu to roll into a ball Ispagnolu hacer pelotitas Italianu appallottolare Tedescu zur Kugel rollen, mögen.

ammumullonài, ammumulonài , vrb Definitzione fàere a lómboru, a unu muntone, a mumullone; fintzes lassare ammuntonare fainas chentza fatas Sinònimos e contràrios aggromerare, allomborae, ammuntonae, arrombulonai 2. in custu logu si obbrigant a bivi ammumullonaus coment'e procus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mettre en pelote Ingresu to roll up Ispagnolu ovillar Italianu raggomitolare Tedescu zusammenknäueln.

arrodulàre , vrb: rodulare Definitzione andhare a tróulu, orrúmbula orrúmbula; su si fàere a unu túturu, a bisura de cannedhu, nau de orrobba, paperi Sinònimos e contràrios arrembulai, cadhinare, codulare, cullullare, istirigare, istrodhulare, lodhurare, rodhulare, trodhulare, trodulare 2. sa pedhitza s'isterret creschendhe su tironzu fintzas a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare Ètimu ltn. rotulare Tradutziones Frantzesu rouler Ingresu to roll Ispagnolu rodar Italianu rotolare Tedescu rollen.

arruedhulàre , vrb Definitzione fàere a ruédhula Sinònimos e contràrios abballonare, allomborae, arrombulonai, atuturae, imboligare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler, enrouler Ingresu to roll Ispagnolu enrollar Italianu arrotolare Tedescu zusammenrollen.

busàre , vrb Definitzione girare, furriare, mòvere coment'e a molinadura; trebballare a busa Sinònimos e contràrios businare, busitare, girai, musinare 1 Frases busare sa marrocula ◊ su marroculone fit un'ispetàculu a lu bider busendhe intro de s'apusentu ◊ ballendhe, comare busat che sedatu in sedatajola! 2. pustis isparitzadu, si poniat sas otzeras e si seiat in s'oru de sa ziminera a busare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voltiger Ingresu to twirl, to roll Ispagnolu revolotear Italianu volteggiare, ruzzolare Tedescu kreisen, rollen.

cadhinàre , vrb Definitzione andhare, mòvere che unu cadhinu o cricu, orrumbulare Sinònimos e contràrios arrembulai, arrodulare, codulare, cullullare, istirigare, istrodhulare, lodhurare, loturare, lumburare, torrulare, trodhulare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler Ingresu to roll Ispagnolu rodar Italianu rotolare Tedescu hinunterrollen.

codulàre , vrb Definitzione andhare o pigare che unu códulu, a orrúmbulu, orrumbulandho Sinònimos e contràrios arrembulai, arrodulare, cadhinare, istrodhulare, lorumare, lumburare, rodhulare, trodhulare Frases che est coduladu che unu sacu intro de una tuda ◊ sa làgrima naschet in s'oju e códulat in terra ◊ su carrabbusu est codulendhe ledàmine Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler Ingresu to roll Ispagnolu rodar Italianu rotolare Tedescu rollen.

ilboligàre , vrb: ilvoligare, irbodhiare, irbolicare, irboligare, irvolicare, isbodhiare, isboligare, isvodhiare, isvoligare, ivoligare, sbodhiai Definitzione apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau Sinònimos e contràrios illorigare, ispirigare, istèrrere, istròbere, istrobillai, spodhai / acoidai, ispontziai | ctr. allomborae, imbodhiai / istentare Frases at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua 2. aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore 3. si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!… Tradutziones Frantzesu dérouler, démêler, déployer, se dépêcher Ingresu to unwind, to roll into a ball, to lay, to hurry up Ispagnolu devanar, extender, darse prisa Italianu svòlgere, dipanare, distèndere, spicciarsi Tedescu abwickeln, ausbreiten, sich beeilen.

imbrortzinàre, imbroscinàre , vrb: imbrossinare, imbrossinzare, imbrossulare, imbruscinai, imbrutzinare, imbusciai 1 (im-bu-sci-a-i) imbussinare, immussinare Definitzione pònnere e orrumbulare in terra a longu a longu, trisinare in terra o, segundhu ite, in istrégiu cun calecuna cosa (es. farra) totu furriandho a dónnia bandha po fàere apicigare sa farra o àteru; fintzes su si fichire in calecuna chistione; nau a briga a fémina, crocare cun ómine / imbusciai su pipiu = pònnere sa criadura subra de s’artare de sa capella ue est coladu su Corpus de Cristos Sinònimos e contràrios imbrotulare, isterrigare / imbusciae Frases su cumassu modhiatu pro no si apitzigare s'imbrórtzinat in sa farina ◊ s'àinu s'imbússinat in terra ◊ dèu arruiu imbrusciendi is peis in su pruini ◊ su cuadhu iscapu s'imbrúscinat in s'anea ◊ s'imbolat in s'istoja e s'imbrossinzat ◊ fint imbroscinados in su ludrau ◊ apo passadu sa die imbrutzinadu in terra ◊ s'est imbussinau in mesu de su nie 2. totu custu cambiamentu, a parri miu tui ti ses imbruscinau in calincuna porcheria (Lai) 3. prinza ses? cherzo ischire cun chie ti ses imbussinada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler Ingresu to roll (over and over) Ispagnolu revolcarse Italianu avvoltolare, voltolare Tedescu zusammenrollen, wälzen.

ismedhinàre , vrb Definitzione istare coment'e atontau, ammadurare de ogos coment'e ispantau, atontau Sinònimos e contràrios abbebberecare, atontai, ispampanai Tradutziones Frantzesu rouler les yeux Ingresu to roll Ispagnolu pasmarse, poner los ojos en blanco Italianu stralunare Tedescu verdrehen.

tèndhere , vrb: tèndiri, tènnere 1 Definitzione istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu Sinònimos e contràrios acannonare, incannonare 1 / atendiai, ispàlghere, istèndhere, istenniare, istèrrere, istirai, stendiai Frases tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta 2. intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu 3. issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros 4. unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu Ètimu ltn. tendere Tradutziones Frantzesu abaisser la pâte avec le rouleau Ingresu to roll bread Ispagnolu extender la masa Italianu spianare la pasta col matterèllo Tedescu den Teig mit dem Nudelholz dehnen.

torrulàre , vrb: torulare Definitzione andhare o mòvere a orrumbuladura, orrumbulandho, a imbuscinadura e fintzes a carradura; furriare, orrúere a terra / torrulare sos ojos = furriare sos ogros Sinònimos e contràrios arrembulai, arrodulare, codulare, istirigare, lodhurare, lumburare, rodhulare, trodhulare / carrare / boltulare Frases sas noderas parent isetandhe a che torulare a sa badhe ◊ no solu de pònnere passu, cantu ses tundhu, pares pallone torrulandhe ◊ sa roda est torulendhe ◊ ch'est toruladu in sas rainas finas a s'istradone ◊ su gatulinu si torulaiat in terra a sos carinnos de su pitzinnu 2. aperint vadhes e campos chin istradones pro torulare cosas produias in aterue 3. sos rudes zovanedhos girandhe in sos contones tórulant carros, secant lantiones (V.Zichi)◊ est brulleri e fachet su macu e torulau ch'est dae su lacu, no isco a chie cheriat istròchere! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler Ingresu to roll Ispagnolu rodar Italianu rotolare Tedescu rollen.

«« Torra a chircare