acuàe , vrb: acuai 1, acuare, cuai Definitzione pònnere o fàere cosa a manera chi nemos dha potzat bíere e ne ischire nudha Sinònimos e contràrios abbuare, acucai, afufai, apaltare, apatai, cuerrai, imbusare, impertusare, intuzare, istichire, tudai | ctr. ammostai, essire Frases sas anades si sunt acuadas suta de s'abba candho ant intesu su fragassu ◊ sa luna si est acuada in palas de una nui ◊ tanti no dha isciu sa cosa, mancai mi dh'acuis!…◊ po nosi acuare nosi poneus su fachile in cara Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cacher Ingresu to hide Ispagnolu esconder Italianu nascóndere Tedescu verstecken.

afufài , vrb: afufare Definitzione cuare sa cosa, furare; fintzes afundhare in s'abba, ammodhigare Sinònimos e contràrios atrabentare, frànghere, intuvedhare, intuzare, istichire, istumponai, tudai / arpiai, arrapagnare, aungrare, furai, sdorrobbai Frases issu si afufat asuta de sa terra ◊ in su matedu est afufadu su puzonedhu nudu! ◊ cada passu est una suferéntzia: s'istrachitúdine si fachet intèndhere sèmpere de prus e cumintzant a si afufare (N.Nieddu) Ètimu spn. afufar Tradutziones Frantzesu cacher, soustraire Ingresu to hide, to steal Ispagnolu substraer, robar Italianu nascóndere, trafugare Tedescu verbergen, entwenden.

atacài 1 , vrb rfl: atacare 1, atacari Definitzione pònnere a manera de no si bíere, istare apartaos / giogai a ataca ataca = a cuare, a su cua cua; annare a s'ataca ataca = a s’atrega atrega, cua cua Sinònimos e contràrios abbuare, aclisare, acuae, apatai, atrabentare, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istichire, istugiai, tudai Frases bi at tantos logos de atacare ◊ dhui fut unu iscusórgiu atacau in d-unu cungiau: un'ómini dh'agatat e dh'atacat un'atra borta ◊ su caboni at biu unu margiani atacau, prontu po dh'aciapai ◊ po no dhus biri si funt atacaus apalas de una mata Tradutziones Frantzesu se cacher Ingresu to hide (oneself) Ispagnolu esconderse Italianu nascóndersi Tedescu sich verstecken.

cuài , vrb: acuai 1, cuare, cubare, cuvare Definitzione pònnere o fàere cosa de no si pòdere agatare, chi neune potzat bíere e ne ischire nudha Sinònimos e contràrios abbuare, afufai, ammagare, apatai, atrabentare, coltoire, cuerrai, imbusire, impertusare, intanae, intupai, intuzare, istichire, istugiai, tudai | ctr. ammostai Maneras de nàrrere csn: cuàresi de una cosa = no nàrriri nudha a nemus, fàghere carchi cosa dendhe tentu chi no ndhe iscat àtere; cuare una cosa in sete pizos de muru = bèni meda de no dha pòdiri agatai Frases inue l'as cuada sa cosa? ◊ is iscraxoxus dhus iant cuaus in tempus antigus ◊ as fatu dannu e ti ndhe ses cuadu puru ◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga ◊ mi cuesi e abbaidaia dai unu tuvedhu ◊ ti cherio cuvare intro de campana in modu chi nessunu t'aret bidu Sambenados e Provèrbios prb: amore e tússiu no si podent cuare ◊ dinari e talentu no lu cues a su bisonzu Ètimu ltn. cubare Tradutziones Frantzesu cacher Ingresu to hide Ispagnolu esconder Italianu nascóndere, occultare Tedescu verstecken.

cuerrài, cuerràre , vrb Definitzione cuare ma prus che àteru po fàere s'ala, po fàere is partesas a ccn.; mantènnere unu segretu Sinònimos e contràrios cuai, cuberrare* | ctr. iscuguzare, iscobiare Frases sa muzere a bortas cuerrat a su maridu sas fartas de sos fizos ◊ dae sos canes truvada si cuerrat assustrada aintru de una pinneta afaca a mare ◊ nosu fintzas a immoi dh'eus tentu cuerrau, ma ti feus a iscí ca… 2. sa boche de s'internu ti faedhat de culpa, de pecadu cuerradu Sambenados e Provèrbios prb: chie furat e chie cuerrat sunt cumpanzos de pare ◊ muzere manna cuerrat maridu Tradutziones Frantzesu cacher Ingresu to hide Ispagnolu esconder Italianu nascóndere Tedescu verstecken.

intupài, intupàre , vrb Definitzione cuare in mesu de is tupas, o fintzes cuare bastat chi siat; prènnere su logu de tupas, de matas Sinònimos e contràrios abbuare, acuae, ammagare, apatai, atanai, atrabentare, imbusare, impertusare, intanae, intuzare / atupare, imbuschire, intupire Frases cussu s'intupaiat a su primu pispisu de sos passos ◊ su pilloni cantat intupau in sa cresuri ◊ sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ s'intupat in sa traja su puzone ◊ ses sempri intupendimí totu, che is topis! ◊ babbu si est intupadu intro de domo Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cacher dans un bois, cacher Ingresu to hide in a wood, to afforest Ispagnolu emboscar Italianu imboscare Tedescu im Wald verbergen.

intuvedhàre , vrb: intuvudhare Definitzione pònnere o cuare in is tuvedhos Sinònimos e contràrios abbuare, acuae, ammagare, atanai, atrabentare, cuerrai, impertusare, intanae, intupai, intuzare, istichire, istugiai, istumponai Frases in cussas percas sunt intuvedhaos che anticos ascusorjos ◊ est intuvedhandhe sa cosa in sas percas ◊ cantas cosas no bi det àere intuvedhadas in sas calancas de su monte!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cacher Ingresu to hide Ispagnolu esconder, ocultar Italianu nascóndere Tedescu verbergen.

istichíre , vrb: stichiri Definitzione pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua Sinònimos e contràrios intrae, tzacare / incracai, istibbire / abbuare, ammagare, fichire, impertusare, infoxinae, intanae, intuzare, istugiai | ctr. bocare 2. no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ficher, cacher Ingresu to thrust, to hide Ispagnolu hincar, clavar, esconder Italianu ficcare, nascóndere Tedescu stecken, verstecken.

«« Torra a chircare