ilborrocàre, ilborrochiàre , vrb: isborrocare Definitzione su essire, su cumenciare de calecuna cosa cun fortza, a s’airada, a meda, betare a terra, isconciare; fintzes foedhare male, a frastimos, pigare a boghes Frases càglia chi mi sicas! - ilborrocat sa rosa tota fele ◊ isborrocat riendhe a tota gana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sortir avec violence, jaillir, éclater Ingresu to pelt (down), to burst out Ispagnolu irrumpir Italianu erómpere, scrosciare Tedescu hervorbrechen, rauschen.

isbotoràre , vrb Definitzione tzucare a nàrrere, foedhare cun arrennegu apustis chi unu at padiu meda Frases - No mi ndhe faedhedas, mancu! - isbotoreit su malandrinu Tradutziones Frantzesu éclater Ingresu to burst out Ispagnolu echarse, estallar Italianu sbottare Tedescu ausbrechen.

iscapàe, iscapài , vrb: iscapare, isciapare, scapai Definitzione lassare, lassare andhare cosa poderada, acapiada o isserrada (fintzes bogare de presone), bogare sa fune a un'animale (nau sèmpere po animales mannos), lassare orrúere; bogare de cabu faendho una faina a s'acabbu de sa giorronada (i. de); nau de su pipiu, cumenciare a camminare a solu; cumenciare, imbucare a fàere, a trebballare (i. a)/ pps. iscapadu, iscapu Sinònimos e contràrios ammollai, cèdere, imbrocare, imbucare, irfunare, lassai | ctr. aferrai, aggarrai, muntènnere, prèndhere, sessare, tènnere Maneras de nàrrere csn: i. s'abba = istupare carchi isterzu o bartza prena de abba a manera chi custa che essat: nadu de sas nues, pròere; i. a prànghere, a ríere, a cúrrere = imbucare o comintzare totinduna a prànghere, a ríere, fuire su prantu, su risu, a cúrrere Frases iscapa cussa cosa, no la muntenzas! ◊ sos massàgios iscapeint sos boes a pàschere ◊ su babbu l'iscapeit a pitzinnu minore in fatu a bàtoro sues ◊ annuadu za est, ma no iscapat abba ◊ apenas su gridadori donat su signali de iscapai, s'ègua nci essit che unu guetu ◊ ant iscapu su presoneri ◊ cussu abarrat fintzas cuíndixi dís cun su murru sentza de iscapai unu fuedhu! ◊ iscàpache s'abba de sa bartza e abba s'iscra! ◊ candho bidiabamus cudha cantandhe noche iscapabat su risu ◊ iscapadhi is canis ca bis comenti si ndi andat, cussu! 2. a it'ora iscapades su sero? ◊ abbàita sos pitzinnos ca m'iscapo a domo de mamma! 3. e it'est, filla tua oi at iscapau língua? no fuedhat mai! ◊ s'àcua de sa pingiara at iscapau su búdhiru 4. isciapant a fughire… cada brincu iscudiant una ruta! ◊ s'iscapas a nàrrere, tue puru za…: ses isazerendhe! ◊ sa mama at iscapau a prànghere timendhe pro su fizu Ètimu itl. scappare Tradutziones Frantzesu lâcher Ingresu to burst (out), to let go Ispagnolu soltar Italianu mollare, liberare, prorómpere Tedescu freilassen, ausbrechen.

iscetàre , vrb Sinònimos e contràrios cherpai, isgiarrare Frases est una rana iscetada ◊ o crebat o iscetat Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu crever Ingresu to burst Ispagnolu reventar Italianu schiattare Tedescu platzen.

iscopíe , vrb: iscopire, iscupire, iscupiri, scopie Definitzione nau de is matas, isparare, bogare cambos noos (nau de su frore, apèrrere) o, nau de una fortza, essire, tènnere isfogu; fuliare salia, ispudare, fàere essire (es. de una bartza, de un'istrégiu tirandhondhe su tupone)/ pps. iscopiu Sinònimos e contràrios brionire, brotai, sciogai / gruspiare, gruspire, ispudai / istupare Maneras de nàrrere csn: iscupiresila cun ccn. = pigaisidha cun ccn.; no iscupit cun su cuadhu e iscupit cun sa sedha! = si la leat cun chie no ndhe tenet curpa; iscupire s'imbreaghera = scexiai, isturdire s'imbriaghera; iscupire a prànghere = atacai a pràngiri Frases s'ógiu de sas piantas fit pienu de abbundhàntzia, pronta a iscopire sa vida novella (A.Casula)◊ sa méndhula in sa bassura iscopit prima a fiore ◊ sa linna in beranu in donzi foza iscopit unu frutu ◊ su chelu fut prontu a iscupire in nie e in fridura 2. si betant a su triballu po che iscupire su chi dhis rósigat a intro de cropus ◊ su benniolu, arrennegadu, si che dh'iscupit cun cudhu chi no ne tenet crupa ◊ cussu si che dh'iscupit cun megus ◊ no ischiat cun chie si che dh'iscupire!◊ at iscupiu s'arrennegu cun cià mullei 3. bai, no ti chescis, bai e no iscupas a celu, chi in faci no ti torrit sa salia! ◊ a fizu meu nodidu proite mi l'as atzotadu, proite mi l'as iscupidu?! 4. po abbae s'ortu iscopiaus su putzu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to burst forth Ispagnolu brotar, escupir Italianu erómpere Tedescu ausbrechen.

rupíre , vrb: orrupire Definitzione su naschire, su essire de s'erba intzeurrada; su intrare e passare de una parte a s'àtera in logos prenos de linna (cresura, cràchiri, padente cracu); su pesare a pitzu e fàere a pígiu de s'arrescotu in su cadhàrgiu postu in su fogu (vrb. fintzes trns.) Sinònimos e contràrios acarpire, irrúpere, irrutiare, punciai, rúpere*, scoitai, tidhire Frases sa terra, s'erba est rupinne ◊ cust'abba chi at fatu at rupidu su logu ◊ in sos campos aratos su tricu est rupitu carcu e virde ◊ rupitu bi at su locu in sas alas bostras? 2. che rupit fintzas in sas chesuras ispinosas ◊ cue no si bi podet rupire de sa malesa ◊ in su fogu fia rupidu pro bènnere a ti abbratzare! ◊ comente ses rupidu chentza àere alas a sa roca manna? ◊ pensamentosu, chirco de rupire in su mistériu 3. candho su soru comintzat a rupire che cheret bogadu fogu, chi no peset su bullu 4. apo a rupire trampas e minetas Tradutziones Frantzesu pousser, pénétrer Ingresu to surface, to burst forth, to sprout, to penetrate Ispagnolu brotar, penetrar Italianu erómpere, affiorare, spuntare dell'èrba, penetrare Tedescu auftauchen, hervorsprießen, eindringen.

tzacarrài , vrb: tzacarrare, tzacarriai, tzacurrare, tzancurrare Definitzione fàere tzocu, tzàcurru coment'e de cosa àrrida o chídrina segandho, isperrandho, matzigandho (nau fintzes própriu po matzigare, istrecare a dentes cosa tostada) Sinònimos e contràrios acorriatare, isbombiare, iscochidai, itzacarrai, sacai, tochedhare, trochedhare, tzachedhare, tzachidai, tzocai Maneras de nàrrere csn: tz. is dentis = arrodare de dentes; tz. sa nuxedha cun is dentis = traghedhare, segare sa nantzola a mossu; àxina chi tzacarrat = aghedhosa; tz. is manus = tzocare sas manos Frases s'intendit sa frúsia de su fogu tzacarrendi ◊ gei at tzacarrau cussu tronu!…◊ mi pongat àxina bella, chi tzacarrit ◊ prima de nci andai at fatu custu tzacarru… ancu dhi tzacarrint is barras! ◊ est tzacurrandhe che procu in àurra! ◊ sas pitzinnas sunt tzacarrandhe chivarzu frissu ◊ femu tzacarrendi cíxiri e nuxedha 2. tzacarru perda de fogu de cantu seu barra forti ◊ su pani dh'apu tzacarrau in tres mússius Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crépiter, éclater Ingresu to crackle, to burst, to roar Ispagnolu crepitar, estallar Italianu crepitare, scoppiettare, scoppiare, rombare Tedescu bersten, knistern.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definitzione fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Sinònimos e contràrios dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Frases bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire du bruit, éclater Ingresu to make a din, to burst, to creak Ispagnolu chasquear, restallar Italianu far strèpito, scoppiare, schioccare Tedescu Lärm machen, bersten.

«« Torra a chircare