afarísta , nm Definitzione chi cricat de fàere afares, chi est sèmpere pentzandho a su torracontu suo Frases non timemas piús sos camurristas, altzemus sa morale a custa terra: non piús suchiones afaristas, dividemas su pane perra perra! (Moretti)◊ dhi còmporas su binu e poi dhu tzérrias a domo po ti che dhu bufare: arratza de afarista!…◊ finas s’afarista depit èssi sériu: su chi imbrógliat bivit una borta feti! (Urru) Ètimu itl Tradutziones Frantzesu affairiste Ingresu sharp businessman Ispagnolu especulador Italianu affarista Tedescu rücksichtsloser Geschäftemacher.

allútu , pps, agt Definitzione de allúere; chi est tenendho a fràmula, abbruxandho; nau de unu, chi est bene faendho atentzione, ispiritosu, abbistu / portai allutus is ogus, is origas = èssere cun sos ogros abbertos bene, allutados, abbaidendhe cun atentzione, èssere iscurtendhe bene Sinònimos e contràrios inchesu / abbillu, abbistu, allutadu, ispibillu | ctr. istudau, moltu Frases su fogu at allutu ◊ sa lampadina no bi at allutu ◊ aiseta, za no est mancus sa Cúria alluta, no! ◊ is piciochedhus ant allutu su fogu 2. s'oghiada lègia de Federicu dh'iat allutu 3. s'ant a fai sinnalis po si collunai, ma bosatrus aturai allutus! ◊ fei atentzioni e siais allutus, poita no iscieis candu at a èssi própriu cuss'ora (Ev)◊ cussa cristiana mi parit alluta meda ◊ est piciochedhu allutu, lestru de cumprendóniu Sambenados e Provèrbios smb: Alluttu Tradutziones Frantzesu allumé, habile, adroit Ingresu lighted, sharp Ispagnolu encendido, ardiente, despierto Italianu accéso, ardènte, désto Tedescu brennend, wach.

atúdu , agt: atzudu 1 Definitzione chi portat atza chi segat, nau de ferramenta / bistrale, resorza atuda Sinònimos e contràrios segante Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tranchant Ingresu sharp Ispagnolu cortante Italianu tagliènte Tedescu scharf.

atzàdile , agt Definitzione chi est totu a puntas, totu atzas Sinònimos e contràrios pissigonàrgiu | ctr. tundharinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu anguleux Ingresu sharp cornered Ispagnolu anguloso Italianu spigolóso Tedescu kantig.

brúscu , agt Sinònimos e contràrios càdriu, fruscu 1 / incilliu Frases pioet istasera: su tichi tichi est bruscu in su balcone (G.Orgolesu) Sambenados e Provèrbios smb: Bruscu Tradutziones Frantzesu brusque Ingresu sourish, sharp Ispagnolu brusco Italianu brusco, aspro Tedescu herb, streng, sauer.

contrapuntàre , vrb Definitzione èssere a paris de un'àteru, in su sensu chi, a su chi unu tenet, s'àteru podet nàrrere de tènnere cosa issu puru; chistionare faendhosi is partes, difendhendhosi e betandho curpas a s'àteru, arrespòndhere a truncadura Frases sa família de Fulanu oe contrapuntat cun calesisiat àtera família ◊ non bi at rejone, mancu sa piús manna de custu mundhu, chi potat cuntrapuntare cun sas fortzas de su padronu suridu (Z.Zazzu) 2. tue ses semper contrapuntendhe cun megus Ètimu spn. contrapunt(e)ar Tradutziones Frantzesu répondre du tac au tac Ingresu to compete, to give sharp answer Ispagnolu rivalizar Italianu gareggiare, rispóndere per le rime Tedescu wetteifern, gehörig Bescheid sagen.

immolàdu , pps, agt: irmolau Definitzione de immolare; chi dh'ant passau sa mola (o in sa mola), acutzau, chi segat (nau de aina) Sinònimos e contràrios arrodadu, segante Tradutziones Frantzesu affilé, aiguisé Ingresu sharp Ispagnolu afilado, aguzado Italianu affilato Tedescu scharf.

immolàre , vrb: irmolare, irmolari, ismolare, smolai Definitzione bogare s'atza a una ferramenta, a un'aina, po segare méngius; iserbare is laores, bogare is molas de s'erba; rfl. segare sa mola de su tzugu, orrúere male meda Sinònimos e contràrios acuciai, afilare 1, apuntai, arrodai 1 | ctr. ingudrai, irmarrare 2. in zerru a sos laores lis daiant una tzapitada lestra e in beranu si bi torraiat a irmolare, a che bogare s'erba prus madura 3. mi est capitau in mesu de is peis e mi at fatu irmolari! Ètimu ctl. esmolar Tradutziones Frantzesu affiler, aiguiser Ingresu to sharp Ispagnolu afilar Italianu affilare Tedescu schleifen.

punciúdu , agt: puntziudu, puntzudu Definitzione chi est a punta, fatu de pòdere púnghere, intrare Sinònimos e contràrios acussu, acutzau, puntacutzu, puntidu, puntudu, puntzirudu Frases su matzone est paradu intro de sa tupa chin sas sannas puntzudas ◊ cungiànt is gennas e in s'istampu de sa crai poniant un'obilu punciudu ◊ su malloru portat is corrus punciudus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pointu Ingresu sharp, pointed Ispagnolu puntiagudo Italianu aguzzo Tedescu spitz.

puntúra , nf Definitzione su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura Sinònimos e contràrios punghidura, spitzuladura / initzione / punta 1 Frases in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores 2. su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas 3. est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata Ètimu ltn. punctura Tradutziones Frantzesu piqûre Ingresu injection, sharp pain Ispagnolu pinchazo, punzada Italianu puntura Tedescu Stich, Punktion.

segànte , agt Definitzione nau prus che àteru de aina, chi segat, chi portat atza bella acutza po segare Sinònimos e contràrios acussu, atudu, secadore, secaitu | ctr. ingudru, sgurdu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tranchant Ingresu sharp Ispagnolu cortante Italianu tagliènte Tedescu schneidend.

stenteriài , vrb: istantariare* Definitzione est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu Sinònimos e contràrios desatinai, ilbarionare, iscassoletare, sciolloriai, strollicai / abbadherigare, ammustèlchere, dilmagiare, ildimajare, intostai, sdemmaniai Frases mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai! 2. dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"! Tradutziones Frantzesu éprouver une douleur déchirante Ingresu to feel a very sharp pain Ispagnolu sentir un dolor muy fuerte Italianu provare un dolóre fortìssimo Tedescu einen stechenden Schmerz empfinden.

«« Torra a chircare