marrúsca , nf Definitzione dentighedha pitica de pipiu Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dent Ingresu little tooth Ispagnolu diente de niño Italianu dentino Tedescu Zähnchen.

matacàna, matacàne , nm Definitzione leperedhu piticu; in cobertantza, cosighedha de pagu contu Sinònimos e contràrios caciapu, leperedhu Terminologia iscientìfica anar Ètimu spn. matacán Tradutziones Frantzesu levraut Ingresu little hare Ispagnolu lebrato Italianu lepròtto Tedescu Häschen.

matixèdha , nf Definitzione min. de mata, mata pitica Sinònimos e contràrios arvuritu, matutzedha, piantone 1 Tradutziones Frantzesu petite plante Ingresu little tree Ispagnolu planta pequeña Italianu piantina Tedescu Pflänzchen

murédhu , nm Definitzione min. de muru, muru bàsciu, fine, ma fintzes muredha / pònnere a muredhinu = a zisa de muredhu, de muru (ammurendhe a sa bona) Sinònimos e contràrios murichedhu Frases fit brinchiandhe su muredhu de su cubile 2. n'apo pesadu cussa foga de muru a muredhinu Sambenados e Provèrbios smb: Mureddu Tradutziones Frantzesu petit mur Ingresu little wall Ispagnolu muro bajo Italianu murétto Tedescu kleine Mauer.

netighèdha, netixèdha , nf Definitzione neta pitica, pipia Tradutziones Frantzesu petite-fille, nièce Ingresu little niece (she) Ispagnolu nieta pequeña Italianu nipotina Tedescu kleine Nichte.

pabarítu , nm: poberitu 1, pibiritu Definitzione genia de calagasu pitichedhu / fàghere cosa a pibiritu = bene meda Sinònimos e contràrios bellacasu, carravarina, lepilepi, maniposa, pabaredhu*, pabedha, pibirinu, seisei 2. andhaiat su ballu a pibiritu Terminologia iscientìfica crp Tradutziones Frantzesu petit papillon Ingresu little butterfly Ispagnolu mariposita Italianu farfallina Tedescu kleiner Schmetterling.

pàcu , nm, agt, prn, avb: pagu, pau 1 Definitzione una cantidade pitica, chi no bastat po su bisóngiu, chi no est su tanti chi serbit, o est su tanti giustu ma sèmpere cantidade pitica: coment'e agt. si podet pònnere innanti o apustis de su nm. e no est sèmpere chi cuncordat; coment'e avb. serbit fintzes a cambiare su significau de un'agt. in sensu menguante: acumpangiandho unu vrb. podet fintzes àere su significau de no, nudha / min. pachitzu, pachitzedhu, paghedhu, paghighedhu, paghitzedhu, paguaghedhu = pagu meda / a/c.: su foedhu coment'e avb. podet cambiare su gradu in su sensu de méngua aciunghedho s'avérbiu meda (chi deosi dhu acostit a nudha, e balet po pagu pagu); manígiu mannu podet tènnere cun dópiu significau irónicu: s'impreat po su normale significau irónicu (es. pagu longu!… = longhixedhu!… = longu meda; pagu feu cussu cristianu!… = feu meda; pagu bellu custu fiore!… = bellu meda), ma acumpàngiat s'agt. in nadas chi narant su contràriu de su contràriu, candho si arrispondhet a chie at impreau s'agt cun significau bonu, de valore positivu: – Bellu custu froi! – Pagu bellu!…(= bellu meda? No: bellu própiu nudha!); – Paxiosu custu pipiu! – Pagu paxiosu!… (= paxiosu meda? No: paxiosu própiu nudha!); – Bonu custu binu! – Pagu bonu!… (= bonu meda? No: bonu nudha!); – Cabosu custu pisedhu! – Pagu puru!… (= cabosu meda? No: cabosu própiu nudha!); sa nada Pagu puru!… si podet fàere coment'e arresposta chentza dèpere mai nàrrere s'agt. cunsiderau Sinònimos e contràrios ammerchinzadu, apenas, iscassu | ctr. bundhante, meda, paritzu, tropu Maneras de nàrrere csn: avb.: a pagu = abbellu, in cantitade paga; a pagu a pagu = abbellu abbellu, unu pagu a borta (manera); de su pagu, paghedhu: de su meda, nudha! = mezus pacu chi no nudha; commo dae pacu = de pagu tempus; mesu pagu = pagu etotu; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!; èssere de pacu prus o mancu = de perunu contu, de pagu valore; èssere a contu de pagu = pagu, própiu pagu Frases cussu pacu de cosa chi giuchio a gràscias chi l'avio cuverau! ◊ menzus su pagu chi no su nudha ◊ semus partidos a trumadas, a boltas benninne su pagu chi si teniat ◊ de su pagu, paghedhu, de su meda, nudha! ◊ seis istétius de bonugoru a bolli dividi su pagu de pani e ingaúngiu cun nosu 2. sa pagu vida chi at tentu ◊ nd'at pigau cussas pagu cosas chi teniat ◊ a bèndhere bi aiat cosa meda, ma a comporare zente paga! ◊ su dinai mi dhu ispendia in pagus oras ◊ custas pagu rigas fuedhant de una chistioni ◊ pagu genti mellus festa! ◊ àcua meda e pisci pagu ◊ cussos pacos fiados fint aggorraos in su corrale ◊ pagus is fogus chi s'alluint in is montis!… 3. cussa cosa l'ischint in pagos ◊ ndh'amus presiadu medas, ma pagos ant adduidu ◊ medas pagus faint unu meda ◊ fuant pagus is chi isciant a ligi ◊ sos pagos chi bi fint si ndhe sunt andhados puru 4. immoi biu pagu meda, e nudha puru! ◊ sa cosa prus pagu bona piaghet prus pagu ◊ su cabadhedhu a pacu a pacu lu domo ◊ a trabballai meda, ma a pagai pagu! ◊ su dinai nostru gi est a pagu ◊ est bénnidu pagu innantis ◊ de sodhu ndh'amus pacu ◊ custa cosa est unu pagu druci ◊ su mànigu mi est essidu unu pagu salidu ◊ nc'est peri chini ingrassat papandu pagu ◊ dèu gei nci creu pagu chi torrit a biu ◊ de candu babbu si fut cojau, in butega dhui abarràt pagu: dhui lassàt a mamma ◊ fuant sordaus pagu bestius e pagu armaus 5. bae chi pagu bi andhas a campu, oe, malàidu comente ses! ◊ pagu ti ndhe naro de su chi cheres ischire, ca est unu segretu! ◊ a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu! 6. pacubbene meu: fipo tzopu, isarchilatu! ◊ ohi, ite pàsculos, pacubbene nostru: pàsculos non si n'esistint prus ◊ ge seus sigurus in custa vida…: pagu bèni nostru! ◊ a su tempus, pagu bèni, fut prus su preugu chi no su dinai ◊ si lu leaiant a zocu che bannitedhu de pacu prus o mancu 7. cussa màchina est caminendi a pagu Sambenados e Provèrbios prb: non c'est pagu chi non bastit, non c'est meda chi no ispacit ◊ paga zente bona festa! Ètimu ltn. paucus Tradutziones Frantzesu peu Ingresu little, not very Ispagnolu poco Italianu pòco Tedescu wenig.

padezòne , nf, nm: padizona, padizone, parigioni Definitzione padedha pitica / min. parigionedhu Sinònimos e contràrios padedhutza, pingiadedhu, pingiorighedhu Frases gai est s'ou dae tempus antigu: unu andhat in frisciolu o padezone, s'àteru est in tres chidas… pudhighinu! Ètimu ltn. *patellione(m) ? Tradutziones Frantzesu petite marmite, petit pot Ingresu little pan Ispagnolu cazo, ollita Italianu pentolino, pignattina Tedescu Töpfchen.

paghennennúdha , nm Definitzione ne pagu e ne nudha, pagu de abberu, nau de una persona puru: nau in cobertantza, meda Frases su chi mi at dadu est paghennennudha 2. cussu paghennennudha no ndhe faghet de cosa in adderetu (G.Ruju) 3. li ponzeit custu paghennennudha de sa timória chi comintzeit a titillias de fritu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu très peu Ingresu very little Ispagnolu muy poco Italianu pochìssimo Tedescu sehr wenig

pampixèdha , nf Definitzione min. de pampa, frammuledha de fogu Tradutziones Frantzesu petite flamme Ingresu little flame Ispagnolu llama pequeña Italianu fiammèlla Tedescu Flämmchen.

pedrighína , nf: predichina, predighina, pretichina, pretighina, pitrichina Definitzione (upm) min de pedra, pedra pitichedhedha, prus minuda de sa giarra (ma nau fintzes in custu sensu) Sinònimos e contràrios brúscula, pedrischedha, perdíscula, perdixedha, predaredha Frases sas rodas de sa moto tichirriaiant in sa pedrighina de sos tirighinos ◊ su tretu uve si curriat su palu fit unu cucuredhu de pretichina atzuta 2. so passadu in su fràigu pro isgarrigare sa pedrighina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pierrette, caillou Ingresu little stone Ispagnolu piedrecilla, piedrecita Italianu pietruzza, sassolino Tedescu kleiner Stein.

perdixèdha , nf: predighedha Definitzione orrughedhu piticu de pedra, pedra minore Sinònimos e contràrios pedrighina, pedrischedha, predaredha Tradutziones Frantzesu caillou Ingresu little stone Ispagnolu piedrecilla, piedrecita Italianu sassolino Tedescu kleiner Stein.

pibidédhu , nm: pipidedhu Definitzione tipidiu, genia de lanighedha de su linu (o de sa lana etotu), sa parte prus fine de su linu; apen'apena, unu tanti paghedhedhu Sinònimos e contràrios biculedhu, filchinida, palfaruza, pimpidalla, pimpirinalla, pitzuedhu, uchedhu Frases a chie fut tepenandhe lana o pipidedhu, calicuna allatandhe, candho no fut isciapunandhe (A.Marceddu) Tradutziones Frantzesu petit peu Ingresu only a little Ispagnolu poquito Italianu pochettino Tedescu ein bißchen.

pichininíu , agt Definitzione deasi piticu chi no dhue at mancu it'e bíere Sinònimos e contràrios minudedhedhu Tradutziones Frantzesu microscopique Ingresu very little Ispagnolu muy pequeño Italianu minutìssimo Tedescu sehr klein.

pichirichédhu , nm Definitzione su pódhighe prus piticu Sinònimos e contràrios didighedhu, pintirighedhu, podhichedhu, tzintziricu Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu petit doigt Ingresu little finger Ispagnolu meñique Italianu mìgnolo Tedescu kleiner Finger, kleine Zehe.

piciochédha , nm Definitzione pipia matuca Sinònimos e contràrios pisedha Tradutziones Frantzesu fillette Ingresu little girl Ispagnolu chiquita Italianu ragazzina Tedescu kleines Mädchen.

piciochédhu , nm Definitzione pipiu matucu Sinònimos e contràrios pilocu, pisedhu 3 Frases is maistus depint imparai a is pitzochedhus a chistionai sa limba nosta Tradutziones Frantzesu jeune garçon Ingresu little boy Ispagnolu chiquito Italianu ragazzino Tedescu kleiner Junge.

pidràxu , nm Definitzione genia de pigione mannu, pudha càmpina Sinònimos e contràrios pitarra Frases at a èssi pidraxu, o marragau, o tzarpadheri? ◊ funt cabendi bentruxus e pidraxus Terminologia iscientìfica pzn, otrix tetrax orientalis Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu poule (champêtre) Ingresu little bustard Ispagnolu sisón Italianu gallina prataiòla Tedescu Zwergtrappe.

podhighítu , nm Definitzione su pódhighe prus piticu de sa manu, de su pei Sinònimos e contràrios didighedhu, pintirighedhu, podhichedhu, putzichinedhu, tzintziricu Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu petit doigt Ingresu little finger (toe) Ispagnolu meñique Italianu mìgnolo Tedescu kleiner Finger, kleine Zehe.

polchítu , nm: porchitu, prochitu Definitzione porcu piticu Sinònimos e contràrios polcedhu Frases segat sa pessa de prochitu a farinedhus Tradutziones Frantzesu porcelet Ingresu little pig Ispagnolu lechón Italianu maialétto Tedescu Ferkel.

«« Torra a chircare