batugliàre , vrb: batuliai Definitzione fàere carraxu, bacanu a boghes e a tzérrios Sinònimos e contràrios abbochinare, chichigliare, stragamullai Tradutziones Frantzesu faire du tapage, chahuter Ingresu to make a din Ispagnolu alborotar Italianu schiamazzare Tedescu kreischen.

batúgliu , nm: abbatúliu*, batúliu, batúlliu Definitzione tréulu, carraxu mannu, sonos Sinònimos e contràrios abbolotu, arrevolotu, atrepógliu, sciumbullu, tregollu / abbulizu, mamudinu, murísima, pilissu, stragambullu, trambullu, tremutu Frases abarrai firmus, chi seis fendi unu tríbbulu batúliu! ◊ che intro a su batúgliu e bi l'agato che cane aggantzadu: a fortza intro in mesu e briga e chistione apo suspesu (Limbudu)◊ sonus, batúllius de dónnia genia, isciarrocus che tronus móvius de bentu non timu (G.Porru) Tradutziones Frantzesu pagaille, tapage, vacarme Ingresu confusion, din Ispagnolu barullo Italianu scompìglio, schiamazzo Tedescu Geschrei.

cacariàre , vrb: cracariare, crocoriare Definitzione su cantare chi faent is pudhas, fàere cacàrios Sinònimos e contràrios calcarare, cocolae, iscacarare Frases pariat una pudha cacariandhe ◊ una corronca est fuida crocoriendhe Tradutziones Frantzesu caqueter, coasser Ingresu to make a din, to croak Ispagnolu cacarear, croar Italianu schiamazzare, crocchiare, gracidare Tedescu schnattern, quaken.

calcaràre , vrb: carcarare, carcariare, cascarare, cracalai, cracaliai, cracariai Definitzione fàere cra! cra!, su cantare chi faent is pudhas, is crobos; fàere cascasina? Sinònimos e contràrios agrogostiare, cacariare, carcagliare, cocolae, cracaciai, iscrocolliare Frases sas pudhas sunt calcarendhe ◊ sas pudhas sunt totu bichendhe e cascarendhe a murmutinu ◊ sas pudhas si ponzeint a carcarare pariat pissighíndhelas su matzone ◊ ite faghides in cue, a cascarare che ranas ispetanne s'abba? 2. candho càscarat calchi pudhighina, luego issa est cun s'iscóbulu in manu a mundhare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu caqueter, glousser Ingresu to make a din Ispagnolu cacarear Italianu schiamazzare, crocchiare Tedescu gackern.

carràlzu , nm: carrarju, carrarzu, carraxu, carrazu Definitzione fossu chi si faet in terra po orrostire unu pegus intreu imbodhigau in murta, carragiau e fatu su fogu in pitzu: coi un'animali a carraxu; logu inue si chistit petza in friscu, cuadórgiu de cosa furada; cosas betadas a muntone, boghes betadas apare, isterratzu fuliau; cosa chi serbit a carragiare Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, bullíssiu, chichígliu, chimentu, derreore, digorju, sciumbullu, trambullu, tregollu, trinellu / isterratzu / carragliatura Maneras de nàrrere csn: fai una cosa a carraxu = male, chentza régula; carrazu de pannos = muntone, cabidhada de pannos Frases aiant furadu una baca, l'aiant fata a peta e cuada in su carrarzu, in sa tuva de unu beterone élighe ◊ in d-una conchedha aiat sistemau su carrarju ca in intro bi aiat una perca funguda e frisca ◊ depiat picare unu ladus de peta dae su carrarju chi teniat in sas bírghines ◊ sa limba sua paret peta de carrarzu! 2. at nadu unu carralzu de fàulas ◊ dhoi fiat unu carraxu de genti ◊ pro aparizare su terrinu peseint unu muru e fateint una cora chi bi betaiant totu su carrarzu pro la pienare 3. custus funt bellus isceti a fai carraxu, a tzérrius e a sàrtidus 4. est iscriendi a carraxu ◊ est unu carralzu de domos lampadas ◊ custu logu est totu a carraxu: circai de dh'allichidiri! 5. si sunt drommidos sentza carralzu, in fora, mancu una tupa e ne unu barracu ◊ a monte no si dhue podet erribbari ca sa ní fait carràrgiu Ètimu ltn. carnariu(m) Tradutziones Frantzesu tollé Ingresu place to cook or store meat, din Ispagnolu foso en el suelo para cocer la carne Italianu carnàio, putifèrio, bailamme, gazzarra Tedescu Fleischkammer, Krawall.

carraxéri , agt, nm Definitzione chi o chie faet carraxu, o pesat avolotu, ponet tréulu a boghes o àteru, betat totugantu apare Sinònimos e contràrios abburotosu, baraundhosu, baticollosu, carraxosu / maciapaneri | ctr. séliu Frases ma lah ca dhoi at genti carraxera, ingunis, lah: sempri a tzérrius funt! ◊ pipius carraxeris s'istrumpant in terra, si aciapant e arrinti cun gana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui chahute Ingresu person making a din Ispagnolu alborotoso Italianu chiassóso, confusionàrio Tedescu laut, unordentlich.

isciarrócu , nm: isciorrocu, isorrocu 1, sciarrocu Definitzione su isciarrocai, idorrocare, betare o orrúere totu de mala manera; mescamente sa moida manna o fragassu chi faet sa cosa idorrocandho Sinònimos e contràrios destrossa / ttrs. isciarada / isolocu 2. s'intendit isciarrocu in crésia: depint èssi movendi bancus ◊ sa brochera fait isciarrocu meda, trabballendi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu écroulement, fracas Ingresu collapse, din Ispagnolu derrumbamiento, estruendo Italianu cròllo, fragóre, schianto Tedescu Einsturz, Krach.

istribitàre , vrb: istribitzare Definitzione fàere istribitu, moida, giare genia de cropos cun is peis a terra, fintzes coment'e po si ammostare contràrios a calecuna cosa, o po fàere fuire Sinònimos e contràrios intrigliare, istrampizare, istripizare 2. istribitant e apedhant chi custas cosas sunt tropu ◊ si est pesadu a pabarotadas, istribitzendhe cun maigantu arrennegu Tradutziones Frantzesu faire du vacarme Ingresu to make a din Ispagnolu hacer ruido Italianu strepitare Tedescu lärmen.

trechéssu , nm: trechetu Definitzione moida manna / fàghere abba a trechetu, pròiri a trechessu = aira, a stracia Sinònimos e contràrios carralzu, chimentu, isbómbiu, sciumbullu, tronidarza Frases in d-unu trechetu inferrorosu sos minadores si atapant e s'ispinghent in miniera ◊ una pitzinna ebbia no leaiat parte a su trechetu chi totu fint fatendhe, a carrasegare ◊ a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ su bentu falat a trechetu iscudendhe sas frunzas a sas matas Tradutziones Frantzesu fracas Ingresu din Ispagnolu fragor Italianu fragóre Tedescu Lärm.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definitzione fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Sinònimos e contràrios dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Frases bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire du bruit, éclater Ingresu to make a din, to burst, to creak Ispagnolu chasquear, restallar Italianu far strèpito, scoppiare, schioccare Tedescu Lärm machen, bersten.

«« Torra a chircare