afúscu , nm: afusu Definitzione murigu chentza órdine, trummentu, mancamentu de cuncórdia, fintzes axiu, pentzamentu / andhare o mandhare a s'afusa = mandai o andai a cudhu logu, a pasci cocas, innoromala Sinònimos e contràrios abbolotu / afusada, disacórdiu / barrancu, cimbella, pedine Frases in totu cust'afuscu de sa festa carchiunu si nche prischiaiat carchi cosa ◊ za est pacu s'afusu chi zuches!… 2. biviant chene anneos, chene s'afuscu de si colare male sa vetzesa ◊ sos afusos de sa gherra fint reséssios a fàchere irmenticare sa dirgràssia ◊ sos contos s'iscrient pro irmenticare afuscos e anneos ◊ su dolu li prenaiat sa conca de afusu 3. ma chi andhet a s'afusa, chi no ndhe chelzo mancu intèndhere prus! Sambenados e Provèrbios prb: si rinnat s'afusu no si carrant contones! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu confusion Ingresu confusion Ispagnolu confusión, trasiego Italianu confusióne, trambusto, imbarazzo Tedescu Verwirrung.

batúgliu , nm: abbatúliu*, batúliu, batúlliu Definitzione tréulu, carraxu mannu, sonos Sinònimos e contràrios abbolotu, arrevolotu, atrepógliu, sciumbullu, tregollu / abbulizu, mamudinu, murísima, pilissu, stragambullu, trambullu, tremutu Frases abarrai firmus, chi seis fendi unu tríbbulu batúliu! ◊ che intro a su batúgliu e bi l'agato che cane aggantzadu: a fortza intro in mesu e briga e chistione apo suspesu (Limbudu)◊ sonus, batúllius de dónnia genia, isciarrocus che tronus móvius de bentu non timu (G.Porru) Tradutziones Frantzesu pagaille, tapage, vacarme Ingresu confusion, din Ispagnolu barullo Italianu scompìglio, schiamazzo Tedescu Geschrei.

cofujòne, cofusiòne , nf: cubisione, cufusione, cunfusione, cunfusioni, cunvisioni Definitzione cosa pagu crara, betada apare, su betare apare cosas diferentes, su cumprèndhere o pigare una cosa po un'àtera Sinònimos e contràrios abbolotu, afusada, afuscu, cumboja, trambullu Frases vi depiat àere piús zente ca in sa cofujone carchi paràgula no s'intendhiat (G.Chironi) Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu confusion Ingresu confusion Ispagnolu confusión Italianu confusióne Tedescu Verwirrung.

dissàntanu , nm Definitzione burdellu mannu, cosa totuganta betada apare Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, abbulizu, abbuluzu, arrevolotu, atrepógliu, bubutu, carralzu, solovru, susujosso, tregollu Frases su murrunzu, sas boghes e su dissàntanu s'intendhiant in totu sa carrera Tradutziones Frantzesu bouleversement, désordre Ingresu confusion Ispagnolu desorden Italianu soqquadro Tedescu Durcheinander.

murísima , nf: murisma Definitzione genia de avolotu, de bulúgiu, de moida Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, moida, pilissu, sciumbullu, sculumerdu, subuzu, trambullu, tregollu Frases poita ses beniu a ponni murísima in su teatru miu? ◊ sa murísima de su mari fuat sa bússola chi no mi lassàt isbagliai (A.Boi) Ètimu spn morisma Tradutziones Frantzesu tumulte, pagaille Ingresu tumult, confusion Ispagnolu tumulto, alboroto Italianu tumulto, scompìglio Tedescu Rummel, Verwirrung.

sciumbúllu , nm: sumbúgiu, sumbullu, sumbuzu, sumuzu Definitzione movimentu e moida, istragatzu chi si faet movendho o murigandho cosa, camminandho, movimentu e moida a s’afaiu; fintzes movimentu de gente meda contras o po calecuna chistione Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, iscumbullu, ispabúliu, sculumerdu, stragambullu, subuzu, trambullu, tregollu, trepollu, trobbuscàmene / trummentu Maneras de nàrrere csn: su s. de s'àcua = moida de abba currindhe, chi ruet a istràmpidu de artu; sumbullu de sa brenti = sos tzocos chi faghet in bentre; ponni sumbullu = pònnere abbolotu; sumbúgiu de istògomo = gana mala, buluzu Frases intendu sumbullu in foras: depint èssi torrendu! ◊ intrendi a domu at inténdiu sumbullu de pratus e boxis avolotadas ◊ a dónnia sumbullu chi intendit si girat luegu a castiai a coa ◊ sumuzu surdu sas orrodas prenas, cussas a rajos sonant che campana (G.A.Mura) 2. me in Castedhu, Oristanis, Iglésias nanca dhoi at sumbullus e tréulus mannus: sa genti dha tenit contras a su guvernu ◊ cussos benint a domo a pònnere sumbuzu: fintzas sas padedhas mi cumpudant!◊ sumbullu de su coru e sumbullu chi dhi arretronat in conca no dhu lassat drommiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émoi, émeute Ingresu confusion, riot Ispagnolu desorden, confusión, revuelta Italianu scompìglio, subbùglio, sommòssa Tedescu Verwirrung, Unordnung, Durcheinander, Aufstand.

subúzu , nm: supuzu Definitzione genia de movimentu, de murigamentu, fintzes de moida chi si faet; nau de persona, genia de pentzamentu, murigamentu de sentidos / pònnere sa domo in s. = pònniri a tréulu sa domu Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, baraundha, móricu, pilissu, sciumbullu, seguzu, trambullu, tregollu Frases sessaos sos supuzos, ghirabant a bidha 2. tzertas cosas lu poniant deretu in supuzu ◊ Mallena lu pompiabat cun sa fatza prena de disizos chi poniant in supuzu e in tribbulia a isse puru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émoi, bouleversement Ingresu confusion, anxiety Ispagnolu alboroto, turbación Italianu subbùglio, turbaménto Tedescu Verwirrung, Beunruhigung.

trepógliu , nm: atrepógliu*, tropellu, trupégliu, trupellu Definitzione genia de faghevaghe, de andhata a fuidura a dónnia bandha, de tréulu, cosa betada apare, a s'afaiu; immarritzone mannu, cadha, matana Sinònimos e contràrios abbatúliu, atrobodhu, atroputzu, atrupamentu, carralzu, imbrabugliu, incalamistru, sciumbullu, trambullu, tregollu, trepoju, trobodhu / cadha, matana, pelea Frases it’est custu bacanu in sa vidha a trepógliu? Tradutziones Frantzesu confusion, embrouillement Ingresu confusion, entanglement Ispagnolu confusión Italianu confusióne, ingarbugliaménto Tedescu Durcheinander, Verwirrung.

tripogliàre, tripollàre, tripozàre , vrb: atrepillai*, trobellare, tropellare, tropogliare, trovogliare, trupellai Definitzione pònnere tropellu; su si fadhire, cufúndhere, betare apare a trobedhadura Sinònimos e contràrios agiolotare, imbrabugliare, stragamullai, trumbugliai, trummentai / atrobodhare, batagugliare, intrebedhai, trabojare, trobodhicai, trobullai Frases lassamí in paxi no mi trupellis! ◊ mi apo tropogliadu sa cusséntzia cun su male chi apo fatu 2. si no bi est iscritu comente apo natu cheret nàrrere chi mi so tripogliatu ◊ si est totu tripogliatu in s'arréjonu ◊ messandhe, su trigu li trovogliaiat in manos! Tradutziones Frantzesu mettre la confusion Ingresu to provoke confusion Ispagnolu alborotar Italianu provocare confusióne Tedescu durcheinanderbringen.

tzibidómine , nm Definitzione avolotu, tréulu mannu de gente meda Sinònimos e contràrios abbolotu, trepógliu, trobbuscàmene Frases bi aiat unu tzibidómine chi a mie aiant agabbatu de m’iscorriolare sa túnica chi giuchia (A.Pau) Tradutziones Frantzesu cohue Ingresu turmoil, confusion Ispagnolu jaleo Italianu parapìglia Tedescu Durcheinander.

«« Torra a chircare