Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

anchiàda , nf: Definitzione cropu de camba (anca), de pei (de ananti), nau de animales Sinònimos e contràrios anchionada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de patte Ingresu blow with a paw Ispagnolu patada Italianu zampata Tedescu Pfotenhieb.

annicàre , vrb Definitzione essire de malumore, tristos, sérios, unu pagu oféndhios Sinònimos e contràrios abbrodhiare, abbudhai, aconchedhare, amprudhiare, annichidai, annozare, atrafudhai, imbromare, ingromorare, pirmare, pudhare 1 | ctr. allegrare, prexai Frases proite no ti annicas e ti alteras candho bestint sa sarda poesia fatendhe a su limbazu violeras? (P.Casu)◊ si est annicadu cun megus ca li apo nadu chi no lu cherzo! Tradutziones Frantzesu bouder, mettre de mauvaise humeur Ingresu to put in a bad mood Ispagnolu amostazar Italianu imbronciare, métter di malumóre Tedescu schmollen, verstimmen.

annoài , vrb: annodare, annodiare, annuae, annuai Definitzione acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare Sinònimos e contràrios annodighedhare, annodricare, ingiobare / imbetzare | ctr. isòlbere, snuai Frases su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius 2. sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nouer Ingresu to tie in a knot Ispagnolu anudar, atar con nudos Italianu annodare Tedescu verknoten.

antòras , avb Definitzione un'iscuta a como, pag'ora innanti Sinònimos e contràrios comogomo, issara, tandhodandho Frases gei no as a fai cumenti as fatu antoras cun s’ollu de rícinu?! Tradutziones Frantzesu juste avant, je viens de… Ingresu a short time ago Ispagnolu hace poco Italianu poco fà Tedescu eben.

apellàre , vrb Definitzione ricúrrere contr'a sa senténtzia de su tribbunale o de sa corte de apellu; invocare santos, pedire agiudu Frases l'ant cundennadu in tribbunale, ma l'at apellada e faghent torra su dibbatimentu Ètimu itl. appellare Tradutziones Frantzesu interjeter appel Ingresu to appeal (to a court) Ispagnolu interponer apelación Italianu ricórrere in appèllo, appellarsi Tedescu Berufung einlegen.

apiliàre , vrb rfl: apilliare Definitzione bènnere su disígiu, pigare a disígiu, disigiare forte, pedire ccn. cosa (o fintzes gente, agiudu) chi s'iat a bòllere; fintzes atacare, andhare o cúrrere aifatu po cracare Sinònimos e contràrios apeliai Frases si est apilliadu a li dare cosa ◊ sos fizos si sunt apiliados a sa mama ◊ sa ulturina si est apiliada a su mortorzu ◊ ite balet cust'umanu apiliare sentza ischire pro pòdere isperare si avreschet un'àteru manzanu? (G.A.Salis)◊ a sos carvonajos si apillieit a li dare su carvone ◊ so apilliadu a erba ◊ ti ses apilliadu a una castigada: no agataias una fémina menzus?! 2. donzi borta chi bogo a pizu carchi faina paret chi si mi apíliet su malejanu ◊ si li sunt apilliados sos canes che dimónios Ètimu itl. appigliare Tradutziones Frantzesu désirer ardemment Ingresu to have a strong wish, to ask insistently Ispagnolu anhelar, pedir con insistencia Italianu avére fòrte desidèrio, chièdere con insistènza Tedescu wünschen, eindringlich bitten.

apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1, apoxare Definitzione nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba Sinònimos e contràrios abburgare, apadulare, apajolare / impogiare Frases in cue ca faghet a fossu bi apojat abba 2. est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu 3. totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu former une flaque, des flaques Ingresu to make a thud Ispagnolu encharcar Italianu farsi tónfano, pozzànghera Tedescu eine Pfütze bilden.

apretàre 1 , vrb Definitzione apostivigare o fàere su contu de cantu est unu dannu Sinònimos e contràrios perisciare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu indemniser Ingresu to compensate, to value a damage Ispagnolu indemnizar Italianu estimare un danno, indennizzare Tedescu entschädigen.

arramputzàre , vrb Definitzione campare a sa bona, comente male si podet, cun pagu cosa Sinònimos e contràrios agentziare, campitzare, ingeniai Tradutziones Frantzesu vivoter Ingresu to scrape a living Ispagnolu ir tirando Italianu vivacchiare Tedescu sich schlecht und recht durchschlagen.

arranguitzài , vrb: arrenguitzai, arringuitzai, arringulitzari, ranguitzai Definitzione giare o pigare cosa chi praghet, fintzes coment'e paga, de cuntentu po calecuna cosa chi unu at fatu, batire sa gana, pigare s'àteru a losingas, cun promissas e cosas chi dhi podent pràghere Sinònimos e contràrios acasagiai, arranguai, imbozare, inganatzire, ingangulissai, ingrangugliare | ctr. dirganare, irbozare Frases una tassa de cafè bonu cun pastas de lati dhas iat arringuitzadas de sa fatiga de su viàgiu ◊ a mairu tuu dhu depis basai e arranguitzai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gratifier Ingresu to give a bonus Ispagnolu gratificar Italianu gratificare Tedescu eine Gratifikation geben.

arreconài , vrb: arrenconai, arrinconai Definitzione pònnere a una parte, arrimare in calecunu cugigone, istare apartaos, in aprigu; su si fàere a unu túturu Sinònimos e contràrios achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, angronare, arremai 1, inchizolare, incozolare / atuturighedhare Frases no arrinconis s'àliga: pigandedha! ◊ cussus duus piciochedhus si sunt arrenconaus impari 2. est arrenconau in d-unu furrungoni 3. sa folla s'arrenconat in sa braxi fumiendi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rencogner Ingresu to put in a corner Ispagnolu arrinconar Italianu incantucciare Tedescu in eine Ecke stellen.

arrepiàre , vrb: repiare Definitzione su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare Sinònimos e contràrios tasire / abarrai, aturai Frases s'ómine no arrépiat mai 2. in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant Tradutziones Frantzesu arrêter, faire halte Ingresu to stop, to grant a rest Ispagnolu hacer una pausa Italianu sostare, concèdersi una trégua Tedescu rasten.

arrugài , vrb Definitzione andhare a segadura, passare in mesu de unu logu a manera de incurtzare su camminu de fàere, passare fora de camminu, de una parte a s'àtera de unu logu Sinònimos e contràrios aggrucare, atravigare, atreminare, atruessai, ruciare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre un raccourci Ingresu to take a short cut Ispagnolu atajar Italianu prèndere una scorciatóia Tedescu einen Abkürzungsweg einschlagen.

ascúju , avb Definitzione a s'iscúsia, a iscusi Sinònimos e contràrios iscúgia 1 Frases mi aiat natu a s’ascuju de mi achietare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu à voix basse Ingresu in a low voice Ispagnolu en voz baja Italianu sommessaménte, sottovóce Tedescu leise.

ascúse, ascúsi , avb: iscúgia 1 Definitzione a cua: manera de foedhare a boghe bàscia de no s'intèndhere si no si foedhat in s’origa; manera de foedhare o de fàere chentza chi ndhe iscat àtere Frases de cussu ndhe faedhant a s'ascuse Tradutziones Frantzesu à voix basse Ingresu in a low voice Ispagnolu en voz baja Italianu sottovóce Tedescu leise.

atzironàre , vrb Definitzione pònnere o apicigare tzirones, ligas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu panser Ingresu to stick a plaster on Ispagnolu poner un esparadrapo Italianu incerottare Tedescu ein Pflaster aufkleben.

azichédhu , nm Definitzione pagu pagu, un'apenedha Sinònimos e contràrios agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu Tradutziones Frantzesu assez peu, un petit peu Ingresu only a little Ispagnolu poquito Italianu pochino Tedescu bißchen.

bacanài, bacanàre , vrb Definitzione fàghere moida, bacanu Sinònimos e contràrios arrare, istripitare, sciumbullai, tzacai Frases innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire du bruit Ingresu to make a noise Ispagnolu hacer ruido Italianu far rumóre Tedescu lärmen.

barasòne , nm: barisone, barrasone, barrasoni, barrisone, berrisone, erisone Definitzione nae de linna, de sida arrasposa e ispinosa Sinònimos e contràrios arrasolu, bangazu, barrasolu, carrasprone, ghirrisone, istupu, mètere, rasitu, raspisone, tupisone / cdh. varrasoli Frases cun berrisones, ruspisos e matas perdes tempus e pudas in debbadas ◊ fit s'ozastredhu ténneru naschidu: pariat unu síriu a prantone, ma curpa de no èssere inferchidu est torradu una tupa a berrisone (L.Marteddu) 2. bufa impresse, chi no b'at berrisones in cussu late! Sambenados e Provèrbios smb: Barisoni Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu broussailles Ingresu a tangle of dry branch Ispagnolu zarzal Italianu sterpame Tedescu Gestrüpp.

barcàxu , nm: borcaxu, bracaxu, brecaxu, brocaxu, ecaxu, ocàrgiu Definitzione tretu apertu, apertura po passare, in d-una cresura, in d-unu muru Sinònimos e contràrios àghedu, ciassu, ingiassu Ètimu ltn. *var(i)carium Tradutziones Frantzesu passage Ingresu passage in a hedge Ispagnolu pasaje Italianu callàia Tedescu Durchgang.

«« Torra a chircare