pilísa , nf, nm: pilisi, pilissu, pilisu Definitzione genia de aina po murigare su late cagiau po dhu fàere a casu; in cobertantza, avolotu, burdellu chi si ponet po calecuna chistione Sinònimos e contràrios mórica / abbatúliu, abbolotu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, trambullu, tregollu, tzirilotu Frases cun su pilisi si mórigat su lati in su cadhàrgiu ◊ preparabat istèrgios pro múrghere e pilisos pro pilisare su late cracau ◊ teniat unu grandhe pilissu de illione ◊ bi at abbarrau intro de sa murghiola unu pilisu de gheníperu 2. in mesu de su pilisu de sa festa, issa si che intrabat a crésia a precare ◊ candho beniat s'isetore, unu tempus, fit pilisu malu pro sa zente, balla! ◊ fint totu in pilisu, candho s'intendhent sas boches: Sunt arribbandhe sos isposos! ◊ sa domo est in pilisu ca no bi at it'e manicare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émoi, tumulte Ingresu turmoil Ispagnolu alboroto, jaleo Italianu subbùglio, tumulto Tedescu Aufruhr, Tumult, Getümmel.

sciumbúllu , nm: sumbúgiu, sumbullu, sumbuzu, sumuzu Definitzione movimentu e moida, istragatzu chi si faet movendho o murigandho cosa, camminandho, movimentu e moida a s’afaiu; fintzes movimentu de gente meda contras o po calecuna chistione Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, iscumbullu, ispabúliu, sculumerdu, stragambullu, subuzu, trambullu, tregollu, trepollu, trobbuscàmene / trummentu Maneras de nàrrere csn: su s. de s'àcua = moida de abba currindhe, chi ruet a istràmpidu de artu; sumbullu de sa brenti = sos tzocos chi faghet in bentre; ponni sumbullu = pònnere abbolotu; sumbúgiu de istògomo = gana mala, buluzu Frases intendu sumbullu in foras: depint èssi torrendu! ◊ intrendi a domu at inténdiu sumbullu de pratus e boxis avolotadas ◊ a dónnia sumbullu chi intendit si girat luegu a castiai a coa ◊ sumuzu surdu sas orrodas prenas, cussas a rajos sonant che campana (G.A.Mura) 2. me in Castedhu, Oristanis, Iglésias nanca dhoi at sumbullus e tréulus mannus: sa genti dha tenit contras a su guvernu ◊ cussos benint a domo a pònnere sumbuzu: fintzas sas padedhas mi cumpudant!◊ sumbullu de su coru e sumbullu chi dhi arretronat in conca no dhu lassat drommiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émoi, émeute Ingresu confusion, riot Ispagnolu desorden, confusión, revuelta Italianu scompìglio, subbùglio, sommòssa Tedescu Verwirrung, Unordnung, Durcheinander, Aufstand.

subúzu , nm: supuzu Definitzione genia de movimentu, de murigamentu, fintzes de moida chi si faet; nau de persona, genia de pentzamentu, murigamentu de sentidos / pònnere sa domo in s. = pònniri a tréulu sa domu Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, baraundha, móricu, pilissu, sciumbullu, seguzu, trambullu, tregollu Frases sessaos sos supuzos, ghirabant a bidha 2. tzertas cosas lu poniant deretu in supuzu ◊ Mallena lu pompiabat cun sa fatza prena de disizos chi poniant in supuzu e in tribbulia a isse puru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émoi, bouleversement Ingresu confusion, anxiety Ispagnolu alboroto, turbación Italianu subbùglio, turbaménto Tedescu Verwirrung, Beunruhigung.

trambuscàre , vrb: trobbuscare, trubbuscare, trumbuscare, trummuscare Definitzione pònnere avolotu, fàere murigu, pesaresindhe cun fortza po aferrare a ccn. o ccn. cosa, iscúdere, atumbare o àteru deasi; nau de su tempus, isconciare, cambiare in malu / oju trambuscadu = malu, malàidu Sinònimos e contràrios agegherai, assulurgiare, isciuliai, ispabuciare, trumbugliai / afarcai, salargiare, trubare Frases arribbaos a cara a unu tzilleri cumintzant a si trubbuscare: una tropa de zòvanos s'est iscudendhe e picandhe a predas ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu ◊ cust'atzorodhu at trambuscadu totu sas datas e no si cumprendhet prus nudha ◊ bentos de gherra si sunt trambuscados 2. cust'ómine giughiat un'oju trambuscadu, ma no fit feu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mettre en émoi, se jeter (sur) Ingresu to cause a turmoil, to throw oneself Ispagnolu alborotar, lanzarse, arremeter Italianu subbugliare, avventarsi Tedescu in Aufruhr versetzen, sich stürzen.

trobbuscàmene , nm Definitzione genia de movitua, de murigamentu a intzulladura, a carraxu Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, pilissu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, trambullu, tregollu, trumbuscu Frases chin totu cudhu trobbuscàmene, sa tzente si n'est annata Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émoi, confusion Ingresu turmoil Ispagnolu alboroto Italianu subbùglio, confusióne Tedescu Aufruhr.

«« Torra a chircare