allégru , agt: allelgu, allergu, alligru, allilgu, allirgu Definitzione chi giaet a bíere de provare cuntentesa, alligria: si narat fintzes de su naturale de chie si faet a bíere sèmpere cuntentu o erriet cun totus, chi est de naturale bonu Sinònimos e contràrios caléschidu, contentu, festosu, imbajoschidu, pregiau, pregiosu | ctr. annicadu, dispiàchiu, pirmatu, triltu Maneras de nàrrere csn: zenias de paragones: a. che brintzi, che mariapica, che pitzone, che musca, che furferalzu, coment'e una pasca, che puzone in arzola, che predi cantendu missa, che tzintzipasca, che lepurisposu = allegru meda; a. che cuadhu cordogu, che cani papendu fogu = própiu nudha; allegru a binu = inciariu, chi at bufadu unu pagu tropu Frases fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu ◊ is piciocos fiant allirgos ca sa cosa fiat andada bene ◊ totus funt allilgos: càstia is luxes ci dhue funt in is domos!◊ sa pitzochedha fut a pistighinzu ma allelga Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu gai Ingresu cheerful Ispagnolu alegre Italianu allégro, gàio, festóso, lièto Tedescu fröhlich, lustig, heiter.

alleporedhàu , pps, agt Definitzione de alleporedhare Sinònimos e contràrios alleputzau, alleporizadu, arreputzadu / incaboniscau, ingrigliadu Tradutziones Frantzesu ragaillardi, gai Ingresu made cocky, merry Ispagnolu alegre, cachondo Italianu ringalluzzito, allégro Tedescu eitel geworden, fröhlich.

alleputzàu , pps, agt: alliputzau Definitzione de alleputzai Sinònimos e contràrios alleporedhau, alleporizadu, alleputziu, arrempudhiu, trinitu / cdh. achinchinnatu 2. totu alleputzau si dha cantat, prexau! 3. gei ses alleputzau, oi, paris unu sennori! ◊ mulleri alleputzada… corramenta segura! ◊ cun pobidhu miu gi no fiat cosa de s'arrosci, sempri bèni alliputzau fiat Tradutziones Frantzesu ragaillardi, gai, pomponné Ingresu made cocky, merry, dressed up Ispagnolu alegre, acicalado Italianu ringalluzzito, allégro, agghindato Tedescu eitel geworden, fröhlich, herausgeputzt.

anfanéri , agt Definitzione nau de ccn., chi istat a brullas, a frandhigos Sinònimos e contràrios allegru, brullanu Maneras de nàrrere csn: fémina anfanera = fémina ammajadita, fémina chi che intzegat s'ómine; pudha a. = pudha bianca Frases custu fiat un'ómini brullanu e po custu dh'iant apicigau s'annomíngiu de "anfaneri" 2. bentu bardaneri, no isco de cale prendha anfanera, làssami biculare violeras! (F.Cocco)◊ mariposa anfanera, ti fóscigas pro ti lassare gioghitare… Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu facétieux, gai Ingresu waggish Ispagnolu chistoso, jocoso Italianu facèto, giocóso Tedescu lustig.

pregiósu , agt: prexosu Definitzione chi est provandho cuntentesa, giaendho a bíere alligria Sinònimos e contràrios allegru, caléschidu, contentu, pregiau | ctr. annicadu, dispiàchiu, tristu Frases furiat prexosu po sa pentzada de su gopai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu joyeux, gai Ingresu merry Ispagnolu alegre, contento, risueño Italianu gioióso, lièto Tedescu fröhlich, froh.

scadrallútu , agt: iscardallutu*, scardallutu Definitzione nau de ccn., chi tenet un'atentzione bia, chi est abbistu, sèmpere atentu a totu Sinònimos e contràrios abbistu, allutinedhu, ispabillu, sciscitu, spiscinetu Frases e gei no est scadrallutu, su pipiu, lah! ◊ e chin'est cussu scadrallutu chi mi at bistiu aici?! ◊ giai ca ses scadrallutu, tui, bai e cica trabballu a fillu tuu! Tradutziones Frantzesu gai, spirituel Ingresu cheerful Ispagnolu alegre, gracioso Italianu allégro, spiritóso Tedescu fröhlich, lustig.

ufànu , agt Definitzione chi est prexau, alligru; fintzes chi si credet meda, chi si bantat / ufanu che ruca = prexau che pasca, allegru che musca Sinònimos e contràrios allegru, contentu, prexau / bantageri, magnosu 1, spageri, superbiosu | ctr. annicadu, dispiàchiu, nechidau Frases isse, tra sos abbréngulos, ufanu cun d-una canna presa s'infusilat (P.Casu)◊ si lu permitides, no revudo de m'ider dispedidu in modu ufanu (P.Giudice Marras)◊ fetant festa sos cristianos comente faghent in chelu sos ànghelos meda ufanos 2. e si tandho ti faches tantu ufana mi nche pones su nasu in!… Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu gai Ingresu joyful Ispagnolu ufano Italianu giulivo Tedescu fröhlich.

«« Torra a chircare