acapulài , vrb: acopulai, capulai Definitzione segare a piticu, fintzes pistare, iscúdere / a. a unu che petza de burricu = pistare chei s'azu Sinònimos e contràrios amminudai, irminujare / atripai, pistae Frases portu is ogus arrúbius ca apu acapulau una conca de cibudha ◊ dh'ant acapulau che petza de burricu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper en petits morceaux Ingresu to mince Ispagnolu desmenuzar Italianu sminuzzare Tedescu zerkleinern.

acupài , vrb: cupai* Definitzione fàere o ammesturare is cartas e ispartzire su matzu in duos o prus muntonedhos Sinònimos e contràrios ilgupare, smatzai 1 Tradutziones Frantzesu couper un jeu de cartes Ingresu to halve Ispagnolu barajar, cortar Italianu smezzare le carte Tedescu abheben (Kartenspiel).

féstu , nm Definitzione su sestare, su segare a misura s’orrobba po dha cosire a bestimentu Sinònimos e contràrios sestu Tradutziones Frantzesu action de couper, de tailler Ingresu cut Ispagnolu corte Italianu tàglio Tedescu Schnitt.

filchinàre , vrb: firchinare, frichinare Definitzione fàere a farinos, a orrughedhos; nau in cobertantza, su fai e fateriai, su si mòvere a meda e istare sèmpere faendho Sinònimos e contràrios apimpirinai, chimentare, ifriare, irfarfaruzare, irfrichinare, scirfinai, spimpirallai, spimpiridai / cadredhai Frases no ti lasses frichinare dae s'achéssida de pensare a su tragu chi as tentu! ◊ a su late mi bi apo firchinadu pane ◊ amus sichiu a fàchere su chi ischiabamus fàchere, frichinandhe tàulas e taulones (B.Murgia) 2. a sa patedha bi ghetaiat paja de rucros de lardu e canno fit mesu cotu nche impodhaiat aintro sas ervas mannicantinas frichinatas 3. fatendhe e firchinendhe fint un'annu e mesu ordendhe tramas a note e a die ◊ a ndhe tenet de fírchina fírchina cuss'àinu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émietter, couper en petits morceaux Ingresu to hash Ispagnolu desmenuzar Italianu sminuzzare Tedescu zerbröckeln.

ilmutzàre , vrb: immutzare, irmutzare, ismutzare Definitzione fàere mutzu (nau in su sensu de sa longària), segare a paris Sinònimos e contràrios murtzinare, mutzare, secare, truncai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper Ingresu to cut off Ispagnolu cortar Italianu mozzare Tedescu abschneiden.

ingruxàe, ingruxài , vrb Definitzione passare a istúturu una cosa cun àtera, pònnere o passare a grughe (fintzes a intessidura); arare a traessu, a istúturu de is surcos fatos in su brabatu; pònnere in sa grughe Sinònimos e contràrios ruciare / inclavai Frases si est sétziu e at ingruxau is bratzus ◊ ingruxai is cambas ◊ is cuadhus si funt firmaus abundi s'ingruxant is andaredhas ◊ is cranistajos ingruxant sa sarpa faendho cadinos 3. mortu a perda o ingruxau totu est su própriu: bociu dh'ant! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu croiser, couper Ingresu to intersect Ispagnolu cruzar Italianu incrociare, intersecare Tedescu kreuzen, sich kreuzen.

irdarcilàe , vrb: isarchilare, isaschilare, isaschilai Definitzione iscadranchilare is animales, segare su cadranchile (po fàere dannu); fintzes atzopiare, segare a iscambadura Sinònimos e contràrios iscarronare, scadracilai, scardanchinare, scarracillai, scarrengibai / assopiai Frases pro dispetu, tziu Matiu aiat isarchiladu duas bacas a tziu Batista 2. Zubanne su craparju est totu bida topu, isarchilau, a baculedhu ◊ pacubene meu, fipo tzopu, isarchilatu! 3. sas cambas de sos funnos istrempaiant a terra chin d-unu tzocu búitu, isarchilatas dae sa urvajola Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper le jarret Ingresu to cut the hocks Ispagnolu desjarretar Italianu sgarrettare Tedescu die Hachsen durchschneiden.

irtazolàre , vrb: istazolare Definitzione segare a fitas fines segandho in paris, segare a pígios, fàere a tazolas, bogare (linna) a ascras o àstulas Sinònimos e contràrios irfinicare, laurai, tazolare Frases ndhe segheit unu piantone e s'interesseit a l'istazolare finas chi l'at indebbilidu tropu (B.Truddaju)◊ mannedha istazolait su casu pro lu frauzare chin sas ghinzias acogliadas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper en tranches horizontales Ingresu to cut into slices Ispagnolu retazar Italianu tagliare a fétte o sfòglie orizzontali Tedescu aufschneiden.

ischigliàre 2 , vrb Definitzione segare a ischígliu, unu pagu a istúturu, parangau a una parte Ètimu ctl. esquitllar Tradutziones Frantzesu couper de travers Ingresu to cut awry Ispagnolu sesgar Italianu tagliare, rómpere a sghimbèscio Tedescu schräg schneiden.

ismugràre , vrb Definitzione truncare, segare Sinònimos e contràrios immutzurrare, istuturai, secare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper Ingresu to cut (off) Ispagnolu cercenar Italianu recìdere Tedescu abschneiden.

isperrài , vrb: isperrare, sperrai Definitzione segare, fàere a perras (o fintzes a fitas), in duas o in medas partes si donniuna si sighit a isperrare Sinònimos e contràrios sperraciae / ispartzire, paltire Frases sonos de fàghere trèmere chelu e terra ch'isperraiant su coro in mesu in mesu ◊ s'isperrat sa linna tropu russa ◊ su cifraxu, a bortas, s’isperrat po fai pistocu o po si dhu papai cun ollu o cun ladru 2. sa pilladra si faet de pira matzi niedha isperrada e sicada in su sole Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fendre, couper, scinder Ingresu to cleave, to divide Ispagnolu hender Italianu spaccare, scìndere Tedescu spalten.

ispitàre , vrb: spiciai Definitzione ispuntare, segare is puntas, su pitzu; bogare in croba o fai de pruàcia sa bide; segare unu bículu de su corgiolu a sa castàngia po dha pònnere a còere Sinònimos e contràrios ispitighedhare, ispuntai, pitare, trapare Frases ca devet sas perdijas ispilire no s'ispitet sas úngias de sa manu! ◊ sa limba, si la zughes longa, ispitadila! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épointer, couper le bout, inciser Ingresu to blunt, to slit Ispagnolu despuntar, incidir Italianu spuntare, incìdere Tedescu die Spitze abbrechen, einschneiden.

murtzinàre , vrb: mutzinare Definitzione immuciurrare, segare a mutzu, a paris, fàere prus curtza una cosa longa segandhochendhe una parte solu Sinònimos e contràrios ilmutzare, mutzare, remuzare 1, secare, spiciai, truncai Frases sa urvajola manichicurtza nche li aiat mutzinatu sa conca ◊ sa Sardigna at bisonzu de libbertade: sas tropeas a mossu mutzinade! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper, raccourcir, découper Ingresu to cut off (again) Ispagnolu cortar, recortar Italianu mozzare, accorciare, ritagliare Tedescu abschneiden, kürzen, ausschneiden.

scadracilài , vrb: iscadranchilare*, scardacilai, scardacillai, scardancilai Definitzione segare is cardanchiles a un'animale (po fàere dannu a su mere) Sinònimos e contràrios irdarcilae, scardanchinare, scarracillai, scarrengibai Frases si ndi arregordais su corrinu de is bacas scardacilladas? ◊ no ant a cantai prus su prantu po is tírrias ne is revesas chi scardancillant is bacas Tradutziones Frantzesu couper le jarret Ingresu to cut the hocks Ispagnolu desjarretar Italianu sgarrettare Tedescu die Hachsen durchschneiden.

sdalài , vrb: idalai* Definitzione segare o ispuntare s'ala, is alas, fèrrere a s'ala o, foedhandho de matas, segare naes de partes de fora, atesu de su truncu; nau de gente, immarrire meda, pònnere o tènnere calecunu dolore chi no lassat camminare o trebballare, istrupiare male Sinònimos e contràrios iderrigari Frases apu sdalau sa mata e fortzis dhi at fatu mali 2. seu sdalau: no nci dha fatzu prus a mi movi de s'istanchesa! Tradutziones Frantzesu couper, rogner les ailes Ingresu to clip Ispagnolu alicortar Italianu tarpare Tedescu stutzen, beschneiden.

secàre , vrb: segae, segai, segare Definitzione fàere a orrugos (de css. manera e cun css. aina, ma fintzes solu fàere tachedha), ispartzire in partes, pigare una parte de ccn. cosa istacandhodha cun ccn. aina o fintzes a tiradura; tènnere sa capacidade de segare, de si segare; isconciare un'acórdiu, bènnere mancu a un'acórdiu, a una manera de fàere Sinònimos e contràrios arrogai, chimentare, filchinare, istruncai, ruciare, stronciai, trincare 1 Maneras de nàrrere csn: segare a minudu, a maduru, a dortu, dritu, ororu, in frimmu, in bóidu, a istratzadura, a pistadura, a tostadura, segai a sbiàsciu, a unga, a corrupetza; segare una cosa morimori = andhendhe e miminendhe, semper prus istrintu, prus fine fintzas a torrare zustu a s'oru; segai a cíncinu, a límpiu (o in truncu) = a ororu, cun segada pertzisa a paris; segare fenu = fartzare; segare laore = messare; segàresi unu mermu de sa carena = fai una segada, arrogai ccn. ossu; segàreche unu mermu = istacaindedhu; segare su crèschere a unu = fai mali a unu de no sighiri a crèsciri; segare su rispetu a unu = pigaidhu sentza de arrespetu, fuedhai mali; secare sa passéntzia = donai tanti istrobbu de fai pèrdiri sa passiéntzia; segai a curtzu, segai in mesu de… (andhendhe)= andhare a rugadura, fora de caminu pro fàghere innantis, colare in mesu de…; segai sa diferénsia = pònnere de acordu duos, chircare de fàghere torrare paris duas ideas o àteru in disacórdiu; segai su giaunu = faghindhe zeunu, manigare carchi cosa; segai su sonnu = ischidare a unu chentza chi apet drommidu su tantu chi li cheret; segai is casidhus = bogare su mele; segai sa conca (in suspu) = dare ifadu mannu; segai su coru = àere o dare dispiaghere mannu; segai in ccn. logu = andhare, essíreche in…; segare sa currente, segare s'abba a unu (a una domo)= pigaindedhu o istacai sa currenti, serrai s'àcua a manera chi no ndi tengat, chi no ndi potzat pigai; segaisí de (un'arereu, de una famíglia) = bènnere de…, èssere de un'arereu, de una famíglia Frases segai nuxi, méndula, nuxedha ◊ so andhadu a mi che segare sos pilos ◊ beneico sas pretas chi at secatu babbu meu (P.Dui)◊ s'ampudhita ndi est arruta e si est segada ◊ si at segadu unu pódhighe tochendhe bidru a cantos ◊ in montes che sunt seghendhe sas àrbures ◊ su maistu de pannu segat s'arrobba po fai sa bestimenta ◊ est rutu e si at segadu s'anca 2. custa est lepa chi no segat ◊ custus ferrus no segant: donamí is nous! ◊ sa pedra ferrina est mala a segare 3. unu sero at isetau a babbu e li at secau a tundhu s'errore meu e de sa fiza ◊ fiat faendusí una barchitedha po ci segai in s'ocèanu ◊ iat acabussau e in s'àcua ci segàt coment'e unu pisci ◊ dego no bos apo mai secau su rispetu! ◊ si no pagas sa currente, ti che la segant ◊ custu leputzedhu no segat mancu s'abba ◊ labai de no arrui in sa trampa de nc'iscavuai sa língua nosta po su progressu: est una trampa chi si at segau su cresci! (A.Satta)◊ sa lepa mia segat chei su pensamentu ◊ naramí de innui si segat cussu piciocu e ti potzu donai informatzionis giustas! Ètimu ltn. secare Tradutziones Frantzesu couper, casser, rompre, amputer Ingresu to cut (off), to amputate Ispagnolu cortar, romper Italianu tagliare, recìdere, amputare, rómpere, spezzare Tedescu schneiden, abschneiden, amputieren, brechen, durchbrechen.

sestài, sestàre , vrb Definitzione dissignare, marcare e segare cosa segundhu una misura, una forma, nau mescamente de su chi faent is maistos de pannu a s'orrobba faendho bestimentu; pentzare e precisare un'idea, calecuna cosa de fàere, calecuna cosa a manera de arresurtare cunforma a una bisura Sinònimos e contràrios festare, tallai / secare Maneras de nàrrere csn: sestare su pane: segare a cantos dae su cumassu su tantu zustu pro bi essire unu pane; sestare sa tula = sinnalare su tantu (in largúria) de arare in sa die; rúghere che sestatu = (nadu de carchi cosa chi si addatat bene a un'àtera), andai bèni meda; sestare in mannu = pentzai a cosas mannas, fai contus mannus, fai cosas mannas; sestare sos àbbidos a dossu a unu = critigare Frases su sartu sestat sa robba pro la cosire ◊ semenaio su trigu a punzos intro de sas tulas chi aio sestadu (L.Brotzu)◊ soniat su ballu cun d-unu frusciedhu de canna chi aiat sestadu a punta de resorza ◊ truncat e sestat de dogni manera: zughet sa limba che fóscighe de trapera! ◊ mama preparat s'impastu, suighet e sestat su pane 2. cussu est unu chi sestat ingannos ◊ l'at sestada zusta a fàghere gai! ◊ su póveru candho sestat cosas in mannu est in su sonnu! 3. sa mama li at sestadu duas isculivitas, a su pitzinnu, ca at fatu dannu ◊ e che pigant a chéjia a coa fata, bichiritendhe che catedhu in fossu: sos chi sunt in piata lis sestant sos àbbidos a dossu (A.Dettori)◊ sestaiant tulas de sete passos Sambenados e Provèrbios prb: chie bene sestat mezus cosit ◊ Deus sestat e Deus cosit Ètimu itl. sestare Tradutziones Frantzesu ébaucher, couper, recouper, projeter Ingresu to sketch, to cut (out), to plan Ispagnolu esbozar, recortar, proyectar, configurar Italianu abbozzare, tagliare, ritagliare, progettare, configurare Tedescu entwerfen, schneiden, ausschneiden, planen.

truncài , vrb: truncare Definitzione segare a límpiu, segare a manera de ndhe istacare s'orrugu (nau meda po cosa tostada, longa), fintzes traessare, passare de una parte a s'àtera de ccn. cosa o logu; nau de sentidos, de unu fàere, de is fortzas, fàere bènnere mancu / fàchere (una faina) a sa trunca e passa = bessiresindhe a sa russa, dare un'aggurgada, una passada lestra Sinònimos e contràrios arrogai, immutzurrare, istuturai, ruciare, secare Frases mi assimizo a su chercu de su monte chi sos ramos su tronu li at truncadu (A.Casula)◊ o truncat o aggànciat, o truncat o faghet gantzu ◊ cherias truncare funes e cadenas ◊ est rutu e si at truncadu s'anca ◊ una biga si est truncada ◊ iat tirau a unu cerbu e dh'iat truncau una pala 2. sa bidha est atraessata dae s'istradone printzipale chi la truncat in duos ◊ at truncau a arrogadura in is ortus po fai debressi 3. mi truncat donzi àschidu su lassare sa Sardinna ◊ seu preghendi pro chi sa vida mia no bengat truncada ◊ no podiat lassai a issu a si truncai s'ischina po is àterus Ètimu ltn. truncare Tradutziones Frantzesu couper, casser, fracturer Ingresu to cut off, to break, to split Ispagnolu truncar, partir Italianu troncare, spezzare, fratturare Tedescu abschlagen, abbrechen.

«« Torra a chircare