cagiàre , vrb: cagliai 1, callai, caxae, cazare Definitzione si narat de cosa brodosa, de late, ógiu, e àteru, chi perdendho abba o perdendho calore (o po àteru) si faet prus tostada; nau foedhandho de unu, si narat in su sensu de si currègere, essire sàbiu, lòmpere a calecunu arresurtau bonu Sinònimos e contràrios abbeladinare, acragare, aggromare, alleae, ammallorai, apedrare, apiatare, belare, giagare, impagnire, pazare / medrare, medrire | ctr. iscagiae, sòlbere Maneras de nàrrere csn: callai a ciorbedhu = essire zudissiosu, sàbiu, cabosu, achistiadu che unu mannu; su cagiau = su callau, preta; cagiare s'ógiu in buca = abbarrare trassidos; cazare una cosa de… = cuguzàrela de…, betàreli carchi cosa a meda, fai callagalla de… Frases in zerru, comente faghet fritu s'ozu ermanu si cazat ◊ cosa lassada a budhire meda si che cazat tropu ◊ custu binu callat in s'unga ◊ su lati si est callau ◊ sa minestra ca fut ghetada de diora si est callada 2. l'at bidu chi a fàghere male no cumbenit, ma no bi cazat etotu ◊ l'ischis chi andhat male a fàghere gai, ma no bi cazas, no! ◊ tue no bi as cazadu: naras isambrúlios, iscabulada! ◊ s'ómini callat a ciorbedhu a corant'annus ◊ totinduna chi est callendi a ciorbedhu… s'ómini torrat a pipiu ◊ cussa cantzone est serbia a fàere cazare sos sentimentos de sa zente ◊ addaghi at intesu sa senténtzia dhi est cagiadu s'ógiu in buca! Sambenados e Provèrbios smb: Callai Ètimu itl. cagliare Tradutziones Frantzesu épaissir, coaguler, se cailler Ingresu to thicken Ispagnolu espesar, condensar Italianu addensare, fare dènso, coagulare, rappigliarsi Tedescu sich verdichten, gerinnen.

incrispàe, incrispài, incrispàre , vrb: incrispiai, incrispiare Definitzione fàere crispu, cràdiu, pigare fortza, fàere prus lestru, de prus, prus istrintu; primmare, ofèndhere arrennegare; in cobertantza, fintzes annuare nau de s'aera Sinònimos e contràrios acadriare, afortiai, apretai, incribidai, infruscare, scrispiari / acristai, inchigiare, incilliri, increstare | ctr. abbacai, abblandai Maneras de nàrrere csn: incrispiai su passu = caminare prus impresse; aeras incrispadas = chelu annuadu; incrispiare su guresi = fàgherelu essire prus afissu, intipiu Frases sempre piús incríspiat su bentu cun bírridos de abba e nie frita (N.Cucureddu)◊ un'ispuntorzada a sos boitos lis faghet incrispiare su passu ◊ su bentu, s'àcua, su fogu funt incrispiendi ◊ est malu su bentu candu incríspiat: trocit truncu e isperdit su cinixu de dónnia fogu (P.Alcioni)◊ incrispat is passus e ponit sa fua Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épaissir, intensifier Ingresu to intesify, to thicken Ispagnolu intensificar Italianu raffittire, intensificare Tedescu dichter machen, verstärken.

infolcàre , vrb: infulcare Definitzione fàere o essire de prus, prus crispu; atzitzare, pònnere is unos contra a is àteros Sinònimos e contràrios acadriare, incrispai / ifurconare, impuntzonare Frases est pioindhe e bi at perígulu chi s'infolchet s'abba ◊ in custa chida infolcat su basolu 2. istat semper infulchendhe sos àteros a si vindicare Tradutziones Frantzesu épaissir Ingresu to thicken Ispagnolu espesar, azuzar Italianu raffittire Tedescu dichter machen.

intibbíri , vrb: intipie, intipire, intipiri Definitzione essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu Sinònimos e contràrios istibbire, stibbai / apabaglionare, impipai, tapire, tipiri / tupai | ctr. illascare Frases su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri 2. est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos 3. intipiri un'istampu me in su muru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épaissir, devenir touffu, taller Ingresu to thicken, to tiller Ispagnolu entupir Italianu infittire, infoltire, tallire Tedescu dichter machen, dicht werden.

«« Torra a chircare