addaenànte, addaenànti , avb, prep: addainanti, addainnantis, addananti, addenanti, addiannantis, adenantis, daenante Definizione logu: ue si abbàidat; tempus: avb. tempus apustis, su chi depet o depiat bènnere, prep. innantis, tempus innantis / addainanti meu, tou, sou = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu; prus addainanti, tempus addainanti = itl. in séguito Sinonimi e contrari ananti / innantis | ctr. addaesegus, aissegus, incuadas Frasi candho caminas abbàida addainanti ◊ su logu chi naras tue ch'est addainanti: no bi semus galu assupridos 2. abbaidaiant addainanti de a issos ◊ prego imbenujadu addainanti a s'altare ◊ addenanti a sos ojos mi est passada che istinchidha de fogu ◊ addainanti meu no bi cherzo a neune ◊ s'imbenujeit addananti sou ◊ nàralis chi benzant addaenante meu! 3. custu l'at nadu addainnantis de mòrrere ◊ a tempus addainanti faghimus custu puru Etimo srd. Traduzioni Francese en avant, avant Inglese ahead Spagnolo adelante Italiano avanti Tedesco vorn, später (Adv.), vor (Präp.).

aggangrenadúra , nf Definizione su cangrenare, su mòrrere de sa carre pudrigandho, faendho in matéria; su inteterare chi si faet po su fritu Sinonimi e contrari cangrena / cancaramentu Terminologia scientifica mld Etimo srd. Traduzioni Francese gangrène, rigidité Inglese gangrene, stiffness deriving from an excess of cold Spagnolo gangrena, entumecimiento Italiano cancrèna, rigidità articolare da fréddo Tedesco Brand, vor Kälte gestarrte Gelenke.

alluscài , vrb: alluscare Definizione fàere luscu, tzurpu in sensu morale puru, no bíere o cumprèndhere prus nudha de sa gana o disígiu de calecuna cosa (mescamente de fémina o de ómine) e fintzes po su bufóngiu a tropu; a logos, fintzes atzitzare is canes, pigare a boghes, alliare a ccn. Sinonimi e contrari alluscorare, inganatzire, insutzuligai, suare / alliare Frasi dónnia borta chi intendit sa boxi de issa dhu fait alluscai 2. su cane de catza, alluscadu, si at mannigadu su puzone chi at buscadu ◊ si li sunt alluscados sos canes no resessiat a si los catzare! ◊ a sa pitzinna si li est alluscadu su babbu e che l'at fata torrare a domo Etimo srd. Traduzioni Francese aveugler Inglese to blind Spagnolo cegar (una pasión) Italiano allampare, accecare per passióne amorósa Tedesco vor leidenschaftliche Liebe blind werden.

anànti , avb, prep, nm: aranti, anati Definizione sa bandha o su logu a ue si abbàidat Sinonimi e contrari ainnanti, anta, daenante, dessananti | ctr. addaisegus, aissegus, apabas Modi di dire csn: ananti miu (mia), tuu (tua), suu (sua), insoru = in dainanti meu, tou, sou, issoro; pannu o pedhi de a. = zenia de fardita chi sos ómines si ponent intrada in trugu pro fàghere triballos a manera de no s'imbrutare Frasi depeus castiai apabas puru e no aranti isceti! ◊ fut sétziu in d-una mesa pagu firma cun totu is paperis ananti ◊ at ghetau is manus ananti po no arrui a faci in terra ◊ mancu mi saludis si ti passu ananti! 2. abarru cun bosatrus ananti de fogu ◊ is arrúndilis funt ananti de is fentanas ◊ sa cora passat aranti de s'enna mia! ◊ is pópulus de sa Terra s'ingenugant ananti bostu 3. essiminci de s'aranti e no nci torrist! ◊ baidinci de aranti miu! ◊ baidindi de s'ananti mia! Traduzioni Francese devant Inglese ahead Spagnolo delante Italiano dinanzi, davanti Tedesco vorn, vor, gegenüber, Vorderteil.

antiànnu , avb: antziannu Definizione como duos annos, s'annu innanti de s'úrtimu annu passau Terminologia scientifica tpc Etimo ltn. anteannum Traduzioni Francese il y a deux ans Inglese two years ago Spagnolo hace dos años, anteantaño Italiano due anni fa Tedesco vor zwei Jahren.

assímas , avb Definizione prus a totu Sinonimi e contrari mascamente, prusatotu Frasi assimas a mengianu dhi fait mali a is gangas, si abbóxinat Traduzioni Francese spécialement Inglese especially Spagnolo sobre todo Italiano specialménte, soprattutto Tedesco vor allem.

bòmbere , vrb Definizione caciare, torrare de s'istògomo sa cosa chi unu at papau, nau fintzes in su sensu de bogare cosa meda; èssere a conos, àere gana de caciare; orròschere a unu; pagare o prànghere po su male fatu: s'impreat prus che àteru a pps. (bómbidu, bómbiu) o a inf. / bòmberenche su frocu de s'ànima = catzàrendhe sos ogros, caciaindi totu Sinonimi e contrari arrevesciai, bombare, bombitai, butare, caciae, gòmbere, istercorare / marigai Frasi est a cónios e comintzandhe a bòmbere ◊ sa miniera aiat incomintzatu a bòmbere abba chi s'aiat piligatu rocas, funnos e donzi cosa ch'imbeniat ◊ ambos duos si aiant apompiatu su chi nche aiat bómbitu su frastinzu 2. como los apo bómbidos custos argas de muntonarzu chi no ischint fàghere àteru si no dare ifadu a s'àteru! 3. addaghi mi che segas ben'ene sa passéntzia che la bombes totu a una bia! Etimo ltn. vomere Traduzioni Francese vomir, avoir du dégoût pour… Inglese to vomit, to loathe sthg Spagnolo vomitar Italiano vomitare, avére qlc. a nàusea Tedesco brechen, vor etwas Ekel empfinden.

cantazàre , vrb Sinonimi e contrari mulmutare Traduzioni Francese chantonner Inglese to chant Spagnolo tararear Italiano cantilenare Tedesco eintönig vor sich hinsingen.

dàe , prep: dai, dea 1 Definizione foedhu chi si ponet ananti de númenes o pronúmenes prus che àteru inditandho s'idea de istesiare, de fàere diferéntzia (de logu e de tempus), o fintzes po inditare sa càusa / a dae Deus chi… = gràtzias a Deus chi… Sinonimi e contrari de Frasi istesiadebboche dae a mie! ◊ andhadebboche da'inoghe! ◊ dae candho che sezis? ◊ custa est cosa chi si guastat dae oe a cras ◊ da'ite si l'ant leada a si brigare? ◊ dea innoghe che depes istupare! ◊ is margianes nessunu che dhos bogat dea sa tana ◊ seo dea sèmpere amante de sa cultura sarda ◊ calecunu amigu benit dea foras ◊ issu benit dea duas a tres bortas a s'annu ◊ Nighele est grave, est dae mòrrere oe a mòrrere cras! 2. dae pisedhu a pisedha no si ndhe cumprendhet nudha! 3. a dae Deus chi sunt bibos…: no fit istau pejus si aiant àpiu bisonzu de su trapiantu? 4. est mortu dai su dispiaghere Etimo ltn. de ab Traduzioni Francese de Inglese to, from Spagnolo de Italiano da Tedesco von, aus, vor.

daenànte, daennàntis , avb, prep, nm: addaenanti, dainanti, dainnantis, danantis, denante, denanti, denantis, diannanti, dienanti Definizione sa bandha a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; s'impreat fintzes coment’e númene, sa parte a cara a ue si abbàidat / a daennantis meu, tou, sou, nostru, bostru, issoro, o fintzes danantis mia, tua, sua = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu e gai; in dainanti meu = ananti a mimi, ananti miu Sinonimi e contrari ainnanti, ananti | ctr. daesecus Frasi unu lèpore currenne mi colat in daennantis ◊ apenas si l'at bidu denante si l'at abbratzadu ◊ sa zente chi est denante intendhet totu ◊ so a diannanti tou 2. azis bidu cantu est denanti bostru sutzedidu? ◊ su fizu si est postu daenante a su babbu ◊ issu, istratzulau e brutu, si est ergunzau in dienanti de cudha pipia bene mudada (S.Carta)◊ l'isco ca l'at nadu in dainanti meu ◊ non vos depides acucare in dainnantis issoro!◊ at postu totu a diannanti sou 3. sas ancas de dainanti de un'animale, sa rodas de dainanti de una màchina Etimo srd. Traduzioni Francese devant Inglese in front (of), front Spagnolo delante Italiano davanti Tedesco vorn, gegenüber, vor.

dinnànti, dinnàntis , avb Definizione die innanti, die prima de una calesiògiat die, ma mescamente sa die innanti de gianteris, torrandho agoa cun is dies, tres a oe, chentza de contare oe: oe, deris, gianteris, dinnanti / dinnantis ariseru = gianteris Sinonimi e contrari | ctr. barigadu Frasi sos pisedhos sunt torrados a zogare prus inganidos de su dinnanti 2. in su giornali de dinnantis ariseru un'articulista at nau chi innòi cantànt is cantantis mannus Etimo srd. Traduzioni Francese il y a trois jours Inglese three days ago Spagnolo hace tres días Italiano tre giórni fà Tedesco vor drei Tage.

frusitài , vrb Definizione istare a frusitu Sinonimi e contrari afruschiare, fruscidare, frusiai, muizare, sulietai, sulitai Etimo srd. Traduzioni Francese siffloter Inglese to whistle Spagnolo silbar Italiano fischiettare Tedesco vor sich hin pfeifen.

innànte, innànti , avb, prep: innantis, innatis, nantis Definizione tempus (o fintzes tretu, logu) antibitzau, prus avantzau a cufrontu de un'àteru: si narat fintzes in su sensu de prus importu Sinonimi e contrari dinnantis, ennantis | ctr. posca Modi di dire csn: est i., est bénnidu i. meu (e miu), tou (e tuu), sou (e suu), nostru, bostru, issoro; èssere innantis (nadu de ccs. cosa) = àere prus importu, tocare o àere diritu a carchi cosa Frasi innantis at triballadu e poscas si est pasadu ◊ de como innantis faghimus menzus ◊ ant fatu totu sa die innantis ◊ sa terra si li fit abberta innantis lassèndhelu in s'oru de un'ispéntumu ◊ bi so innantis deo: como tocat a mie a intrare a su dutore ca fia inoghe a candho ses bénnidu tue! 2. dies innantis de oe za l'ischias chi no tenias ne bene e ne zente ◊ àteros innantis miu che sont rutos in sa pradera! ◊ mandho innanti de a tie su missu meu pro ammanitzare s'istrada addananti tou ◊ sa terra bi fut innanti nostru 3. in su mentras chi isse fit ghindhadu insegus, sa vida aiat sighidu a andhare a innantis ◊ como istúdia, no est innantis a zogare! ◊ bae a fàghere sa faina, bae, no est innantis a ti ch'essire a ziru! 4. beni e azua inoghe, no est innanti a ti sere a lèzere su giornale! ◊ pro su mannu, su triballu est innanti de su zogu! Etimo ltn. in ante Traduzioni Francese avant Inglese before Spagnolo antes Italiano prima Tedesco bevor, vor.

iscrúfulu , nm Definizione su iscrufulare Sinonimi e contrari cróchidu Etimo srd. Traduzioni Francese éclatement d'une bagarre Inglese burst of laughter Spagnolo estallido de risa Italiano scòppio, bòtto di risa Tedesco vor Lachen platzen.

mascamènte, mascamènti , avb: mascamenti, mescalimente, mescamente, mescamenta, mescomente Definizione prus che àteru, bolet nàrrere po su prus, su prus de is bortas Sinonimi e contrari assimas, mascas, prusatotu Frasi sos cadhos, sos boes, mescamente in s'istiu, si moent meda ca sa musca no los dassat in pasu ◊ no sunt totus de un'idea ebbia, mescalimente cudhos coturones chi ant preparadu sos binos noos Traduzioni Francese surtout, spécialement Inglese especially Spagnolo sobre todo, en especial Italiano soprattutto, massimaménte, specialménte Tedesco vor allem.

orchidàre , vrb: orchitare, orghidare Definizione abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu Sinonimi e contrari abbochinare, abboigare, addolimai, berchidai, iscramorai Frasi luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos Etimo srd. Traduzioni Francese crier de douleur Inglese to howl with pain Spagnolo gritar por el dolor Italiano urlare di dolóre Tedesco vor Schmerzen schreien.

pertzípu , avb: pretzipu Sinonimi e contrari assimas, mascamente, mesche, prusatotu Frasi in féminas no b'at it'e fidare, pertzipu in sas bajanas de como ◊ sa limba sarda est s'anedhu de unione tra totu sos sardos e pertzipu pro cudhos chi sunt disterrados ◊ su bantu pretzipu andhat a sos pisedhos chi bi ant postu aficu (A.Zoroddu) Traduzioni Francese spécialement Inglese especially Spagnolo especialmente Italiano specialménte Tedesco insbesondere, vor allem, hauptsächlich.

prusatótu, pruscatótu, pruschetótu , avb Definizione prus a totu, che totu: prus chi no po àteru Sinonimi e contrari assimas, mascamente, mesche, pertzipu Traduzioni Francese surtout Inglese above all Spagnolo sobre todo Italiano soprattutto Tedesco vor allem, über alles, insbesondere.

«« Cerca di nuovo