adústu , agt Sinonimi e contrari àrridu, asciutu, sicu Frasi sos campos sunt adustos Etimo itl. adusto Traduzioni Francese aride Inglese dry Spagnolo árido, adusto Italiano àrido Tedesco trocken.

ansídu , agt: assidu Definizione chi tenet assa, chi est alluscau, cassidu de su sidi, chi est morindho de su sidi, de sa gana de bufare Sinonimi e contrari cansidu Frasi nois semus ranedhos de terra ansida in s'aera intemperiosa (G.Orgolesu)◊ s'undha límpida apo meledadu dae sa calura de s'istadiale ansida 2. su coro sou est assidu de veridade ◊ mi so agatada piús istraca de sa vida, piús assida ’e Deus (G.Correddu)◊ sa terra est assida de lentore Etimo srd. Traduzioni Francese assoiffé Inglese burnt by thirst Spagnolo sediento Italiano arso dalla séte Tedesco trocken.

asciútu , agt: assutu, isciutu Definizione chi no portat abba (prus che àteru a fora), o chi ndhe portat tropu paga (nau de cosa de papare); nau de su tempus, de die, sumana, chi no est proendho, no proet / a./c. si manígiat fintzes coment'e pps. de asciutare Sinonimi e contrari adustu, àrridu, asciugu, asciutau, isciutorau, issucu, sicu | ctr. ifustu, inciustu, modhoricanu, sciustu / abbosu Modi di dire csn: manigare a s'assuta, a s'asciutu = papai pani aungiali, sentza de ingaúngiu; èssiri intra friscu e asciutu = irmurtidu; assutu che linna (nadu de cosas de manigare)= chi no zughet sutzu, chi no est abbosu nudha; istare o èssere in assutu = chentza abba, chentza umidore Frasi sos trastes chi as istérridu in su sole sunt assutos ◊ sa terra est assuta ca est de meda chentza pròere ◊ zuto sa buca assuta ◊ custa pira est assuta che linna ◊ est faghindhe tempus assutu ◊ bella die assuta, mih, pro collire olia! ◊ sa melaghidonza est unu frutuàriu assutu 2. che so assutu a fortza de cantare! 3. su mere meu màndhigat chivarzu a s'asciuta ◊ bi ndhe at chi ant campadu a pane asciutu 4. si setzit in su fogu a si asciutare e daghi si est asciutu si ndh'est pesadu Cognomi e Proverbi smb: Assuttu Etimo itl. Traduzioni Francese sec Inglese dry Spagnolo seco Italiano asciutto Tedesco trocken.

assicorràu , pps, agt: atzicorrau, sicorrau Definizione de assicorrare Sinonimi e contrari àrridu, pizassadu, sicorru, ussicatu Modi di dire csn: pani atzicorrau = chi si mànigat a traghedhu de cantu est àrridu, sicu; fémina assicorrada = chi no fizolat prus 2. su pipiu at papau una fita de pani mesu assicorrada de sa basca Traduzioni Francese desséché Inglese dried (up) Spagnolo reseco Italiano rinsecchito Tedesco trocken.

carigài , vrb: carigare Definizione fàere a càriga, nau mescamente de sa figu ma fintzes de àteros frutos / carigàresi de unu = pagaresindhe, vengaisí Sinonimi e contrari acalabiare, acalamai, addormicare, allacanae, allartzanai, allizare, ammustiai, apabassai Frasi sa figu cota, si no ndh'est bodhida, si che càrigat dereta ◊ sa figu si ponit in su soli a carigai ◊ sa figu est carighendi 2. za mi ndhe at fatu, ma mi ndhe so carigadu! Etimo srd. Traduzioni Francese sécher des figues Inglese to desiccate Spagnolo secarse (de la fruta) Italiano assecchire (détto di frutta) Tedesco trocken werden.

cogónu , nm Definizione sicadura a tropu de calecuna cosa (es. pane modhe); fintzes dispraxere, prus che àteru de ofesa, de su èssere apocau, fatu a bregúngia Sinonimi e contrari assicorradura, assicorru / angóniu, annógiu, ràngulu Etimo srd. Traduzioni Francese état de ce qui est dur, sec, rassis, ressentiment Inglese drying up Spagnolo resecado, resentimiento Italiano rinsecchiménto, risentiménto Tedesco trocken werden, Groll.

insicurídu , agt Definizione coment'e sicau, làngiu Sinonimi e contrari addrommigadu, assichillonau, sicu / insichinidu, marriu, scalarxiu Traduzioni Francese sec Inglese withered Spagnolo seco, acartonado Italiano risecchito, incatorzolito Tedesco trocken, eingeschrumpft.

pabassàdu , pps, agt Definizione de pabassare; chi at pérdiu s'abba che pabassa Sinonimi e contrari ammelighinadu, carigadu Traduzioni Francese flétri Inglese withered Spagnolo marchito Italiano appassito Tedesco trocken, verwelkt, verblüht.

sciúgu , agt, nm: asciugu*, isciucu Definizione chi o cosa chi no portat abba a fora, o chi ndhe portat tropu paga / cadàsciu, portafógliu sciugu = chi no dhoi at nudha, chentza de dinai Sinonimi e contrari adustu, àrridu, asciutau, asciutu, sicu | ctr. ifustu, inciustu Frasi in cussu logu sciugu aundi no nc'est miza po podi bufai si morit de su sidi ◊ candu unu tenit sidi est sciugu sciugu ◊ mi seu pràndidu a pani sciugu ◊ cun custa temporada de sciutori su sartu sciugu pigat fogu ◊ donamí àcua, seu sciuga coment'e un'arrogu de ortigu!◊ mammai dhi donàt sa tita, a su pipiu, ma lati no ndi calàt, fiat sciuga che sa linna! 2. ca ses isciundendi in su sciugu! ◊ is crabitus si crocant in su sciugu Traduzioni Francese aride Inglese barren Spagnolo árido Italiano àrido Tedesco trocken.

sicài , vrb: sicare, sicari Definizione bènnere mancu s'abba (o fintzes àteru deasi), pèrdere, bogare o fàere pèrdere s'abba fintzes a essire asciutu, nau mescamente de erba e matedu chi morit ca no podet fàere chentza abba; nau de funtanas, acabbare de bogare abba, nau de animales de múrghere, acabbare de bogare late; nau cun arrennegu, iscúdere a forte de fàere abbarrare cun calecunu arremu coment'e cancarau, retesu, de no ndhe serbire prus / pps. sicadu, sicu Sinonimi e contrari sciutai / cancarare Frasi si s’annada sighit cust'isciutori est sichendu fintzas s’erba po su bestiàmini, is trigus funt totus cobomaus ◊ s'avra mi che at sicau s'ortu: mi podeis giare unu pagu de pisu po s'ierru?◊ su sole forte sicat sa cosa prantada, si no est abbada ◊ in istiu s'erba in Sardigna sicat totu ◊ su sàmbene si mi sicat in sas venas ◊ in sos ispinatzos si bi iferchiat sa figu a sicare ◊ in s’istari is carrúcius bècius si sicant e funt bellus mera po su forru 2. si ch'est sica s'abba de s'isseta ca a custas oras la serrant ◊ sas berbeghes candho sunt próssimas si che sicant ◊ sicada si est sa rica funtana chi bundhaiat abbas a toroju (G.Ruju)◊ sas berbeghes si sicant fintzas pro maladia 3. ti sico sas manos, si ti lompo a t'iscúdere! ◊ li deviat sicare sa manu de bi la cancarare pro vida! Etimo ltn. siccare Traduzioni Francese dessécher, sécher Inglese to dry (up) Spagnolo secar Italiano seccare, inaridire Tedesco trocken, dörren.

sícu , agt, pps, nm: sigu Definizione chi no portat prus abba; nau de erba o matedu, chi at pérdiu totu s'abba e po cussu est mortu; nau de un'arremu de sa carena, chi no portat prus fortza, chi est acancarronau, igragalau, chi no ndhe serbit prus, ma nau de totu sa carena, chi est làngia, marria meda, chentza fortzas, o nau de su chi unu provat, chi est totu ispantau, dispràxiu meda Sinonimi e contrari adustu, àrridu, asciutu, sicau / aggrauncidu, rentesu / trassidu | ctr. birde, friscu 1, ifustu Modi di dire csn: rana, píbera de sicu = chi crescit foras de s'àcua; pumatas de sicu = sentza de acuai prus, una borta chi anti pigau; sicu che linna (nadu de zente) = chi est làngiu meda, marriu; fàghere in sicu (nadu de cosa prantada) = chi crescit sentza de dh'acuai; berbeghes sicas, titas sicas = chi no sunt boghendhe prus late; èssere in sicu = abarrai in su sicu, sentza de àcua, no tènniri àcua; tempus de sicu = tempus de sicore, tempus meda chentza pròere; no bastare ne birde e ne sicu = nudha, consumai totu, tropu; unu corpu sicu = unu ebbia (ma chi at fatu totu s'efetu chi si depiat fàghere); avb. a sicu = candu (ccn. cosa) est sicada Frasi abba s'ortu ca est totu sicu! ◊ sa linna sica tenet prus de sa frisca ◊ sa figu candho est bene sica si costoit 2. sos bratzos nostros si sunt sicos candho azis fatu a trumas sa tucada ◊ s'iscanzant tancadas laras fritas in risos chi s'ierru aiat sicu ◊ sa rosa si est sica in su ratu ◊ sa funtana si ch'est sica ◊ si aiat próidu, su riu no si fit sicu 3. un'ominedhu portat sa manu sica ◊ so abbarradu sicu candho apo ischidu chi fit mortu s'amigu meu ◊ sa manu sica giutat, prima de fàghere cussu dannu! ◊ zughet unu lados de sa carena sicu ◊ ndh'est rutu a malàidu e no bi est sanadu prus: pro cussu est sicu che linna ◊ sa limba sica, innantis de nàrrere male de s'àteru! ◊ bae e tribàglia, mandronatzu, no ses sicu! 4. dae tríulas semus in sicu, sentza bi tènnere unu ticu de abba ◊ cussa cosa est totu in sicu: cheret abbada ◊ in custa domo no che abbastat ne birde e ne sicu mancari che intret riu bogadu! ◊ si su basolu noche lu manigamus a friscu no ndhe tenimus a sicu, ca est pagu Cognomi e Proverbi smb: Siccu Etimo ltn. siccus Traduzioni Francese sec, desséché Inglese dried (up) Spagnolo seco Italiano sécco, disseccato, inaridito Tedesco trocken, ausgedörrt, dürr, ausgetrocknet.

trajàdu , agt Definizione chi est sicau àrridu Sinonimi e contrari bídrinu, chídrinu Frasi semus in tríulas e sa pastura est totu sica trajada Traduzioni Francese très sec et aride Inglese very barren Spagnolo muy árido Italiano estremaménte àrido e sécco Tedesco sehr trocken.

«« Cerca di nuovo