addobbài , vrb: addobbare, addubbare, atobbai, atobbare, dobbare Definizione iscúdere, giare cropos, atripare, pigare a cropos; atumbare o lassare andhare a cropu; acropare, cravare a cropos / a. su ferru = mazare, triballare su ferru in s'incúdine Sinonimi e contrari abbanzare, aciociai, acorpai, arropai, assurrare, atripai, cardare, carrubbare, ildobbare, isciúdere, magiare, sussare / tzocare / imbolare Frasi addòbbadi sa conca a sos muros, si no ischis it'e fàghere! ◊ intendiant cussa gennixedha addobbendisí de istrémpiu ◊ no ti paro sas palas nendhe "Addobba!" ◊ ista sériu, mighi ti addobbo! ◊ at addobbau tres cropus arrabiaus a sa genna ◊ una fémina arruendu at atobbau sa conca a unu truncu ◊ una die atobbeint a su batente: fit una pisedha minore 2. si ndh'est addobbadu subra mia 3. is sordaus iant addobbau is obbilus a Gesús po dh'apicai a sa gruxi Etimo srd. Traduzioni Francese battre, frapper Inglese to beat Spagnolo golpear, dar, sacudir Italiano percuòtere, bàttere, sbàttere Tedesco schlagen, stoßen.

assachitaméntu , nm Definizione su assachitai / a. de coru = timoria manna Sinonimi e contrari assachitadura, irghinitada, iscutinada, issúculu, sachedhada, saidada Frasi s'assachitamentu dhu fait su cuadhu, su carru ◊ custu no est unu ballu: est un'assachitamentu! ◊ s'ebba nostra caminaiat chena assachitamentu, pràtina (Q.Falchi) Etimo srd. Traduzioni Francese secouement Inglese shaking Spagnolo sacudida Italiano scotiménto Tedesco Stoßen.

atumbadúra , nf: atzumbadura, tumbadura Definizione su atumbare, su tzumbare Sinonimi e contrari atúmbidu, atumbu Etimo srd. Traduzioni Francese heurt Inglese butt Spagnolo choque Italiano cozzatura Tedesco Stoßen.

atumbàe, atumbài, atumbàre , vrb: atummai, atummare, atzumbare, tumbai Definizione acropare sa conca apare comente faent is mascos brebeghinos gherrandho (chi s’istésiant e current po s’iscúdere cun sa conca); tocare a cropu o iscúdere a calecuna cosa, fintzes de malesaura, tocare a calecunu logu e fintzes fàere giúmburos Sinonimi e contrari abbruncai, addumare, atricuai, becare, intumbare / fèrrere Modi di dire csn: atumbai cun su muru = perricare in debbadas cun chie no iscurtat nudha o cun chie podet de prus; no atumbat peis a terra = si creit meda, mancai tropu! Frasi est camminendi atumba atumba che brabei istasida ◊ malapat e mascu: a totus atumbat, a totus incorrat! ◊ is brebès si atumbant, singiale chi est acanta de pròere! 2. fortzados sunt continu de istare a s'atzumba atzumba ◊ sas undhas a s'andha e torra mórigant sas abbas, si pessighint, si atopant e si atzumbant ◊ si che at atzumbadu sa conca a su muru 3. no ti l'atzumbes, cussa segada, ca ti l'agghejas! ◊ su gallegianti atumbat e no tupat s'àcua me in su depósitu 4. su labiolu est totu atzumbadu Cognomi e Proverbi prb: totu atumbat a su didu segau Etimo srd. Traduzioni Francese heurter Inglese to bump Spagnolo cornear, chocar Italiano cozzare, urtare Tedesco stoßen.

atzupàre , vrb Definizione atumbare a calecuna cosa, andhandho, su si firmare foedhandho Sinonimi e contrari abbruncai, imbronconai, intuviae, trabbucai 1 Frasi truvat a un'ala e atzupat a su carrone de una craca bullitada ◊ sos túncios de s'albore si atzupant cun sos sónnios mios ◊ zughia su piatu in manos, mi ant atzupadu e apo ispramminadu sa minestra in terra! Traduzioni Francese trébucher Inglese to bump, to trip up Spagnolo tropezar Italiano urtare, inciampare Tedesco stoßen, stolpern.

intumbàre , vrb: intzumbare, itzumbare Definizione tzumbare, iscúdere a tzumbadas comente faent crabas e brebès chi s'iscudent cun sa conca s'una cun s'àtera Sinonimi e contrari atricuai, atumbae, istumbai 2. sos assessores s'intzumbant che muvras Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de cornes, heurter Inglese to butt Spagnolo cornear Italiano cozzare Tedesco mit den Hörnern stoßen.

iscabiàre , vrb: iscaviai, iscaviare, iscaviari, scaviai Definizione mòvere a cropu sa conca, e is corros, nau de is boes, o is sannas, nau de is sirbones, de is porcos; fintzes mòvere sa palina a manera de fàere isceberare sa pàgia (o àteru de prus lébiu) de su trigu po dhu illimpiare; iscutulare sa conca po si ndhe tròchere is pilos de cara (chie dhos portat longos), o fintzes a murrúngiu po cosa chi si tenet in contràriu; fintzes brillare atesu Sinonimi e contrari incorrare, scemiai, sconchiai / imbrillai Frasi su malloru si nd'iscutulat su cani e camminat, iscàviat e camminat ◊ tia Carau candho dhu biet asinche iscàviat sa conca sentindhodhu po cussu machine chi dhi giaet ifadu ◊ su ferru de pranciari cun sa braxa, po dha mantènnere bia, tocàt a dh'iscaviari 2. su mangianu su sole si ndi fut incrarau in mari iscaviandu is umbras atesu Traduzioni Francese secouer les cornes Inglese to sway one's head or horns Spagnolo menear la cabeza Italiano scorneggiare, dimenare le còrna Tedesco mit den Hörner stoßen.

iscontriài, iscontriàre , vrb: iscrontiare, scontriai Definizione atumbare de duas cosas andhandho a sa bandha contrària (o fintzes de una chi si movet a cara a un'àtera); nàrrere cosa contras a unu mescamente si tenet pretesas o si est faendho cosas chi andhant male (e fintzes giagarare); su si guastare de calecunu mecanísimu coment'e chi apat pigau cropu, àere dannu; bogare calecunu arremu de s'incàsciu Sinonimi e contrari atapai 1 / certai, chelcire, scontrariai / iscadredhare, iscussertare 2. no mi cumintzist a iscontriai, deghinou nci fúlliu totu! ◊ no cherimus a nos iscontriare bois, bastante cantu bos amus iscurtadu! ◊ cuntipitzatos chi su babbu fit essinne de su contu, l'ant iscontriatu pro no víere ◊ pastores e canes iscróntiant sa chedha ◊ sa mama at iscontriadu sos pisedhos ca fint currindhe de un‘ala a s’àtera ◊ su truvadore iscróntiat sos sirvones pro los fàchere colare in sa posta 3. una die su rellozu de campanile s'iscontrieit e comintzeit a caminare o tropu abbellu o tropu impresse 4. est prus fàtzile chi dae s'oriente essat su sole chene caentare o chi sa Terra iscróntiet su zirare, chi no a che lavare su machine Etimo srd. Traduzioni Francese différer, contredire Inglese to run into, to collide, to clash with Spagnolo chocar, tropezar, contradecir Italiano scontrare, contraddire Tedesco stoßen auf, widersprechen,

iscubidalàre , vrb: iscuitalare Definizione giare cropos de cuidu Sinonimi e contrari incuidare, iscuidare 1 Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de coudes Inglese to elbow Spagnolo codear Italiano sgomitare Tedesco mit dem Ellbogen stoßen.

iscuidàre 1 , vrb: scuidai Definizione giare cropos de cuidu Sinonimi e contrari incuidare, iscubidalare Frasi tra frades no s'iscuidant pari pari ◊ iscuidendhe e a cumbata che lu cravo in su puntu giustu pro iscultare Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de coudes Inglese to elbow Spagnolo codear Italiano sgomitare Tedesco mit dem Ellbogen stoßen.

pistàe , vrb: pistai, pistare, pistari Definizione nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu Sinonimi e contrari cerfai, ischitzare, pistatzare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Modi di dire csn: pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai Frasi pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca) 2. si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata! 3. Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista! Etimo ltn. pistare Traduzioni Francese piler, écraser, se donner du mal Inglese to crush, to do one's best Spagnolo machacar, afanarse Italiano pestare, arrabattarsi Tedesco zerstoßen, stoßen, schlagen, sich bemühen, sich anstrengen.

tumbài , vrb: atumbae*, tumbare, tzumbai Definizione iscúdere is concas apare comente faent is mascos brebeghinos gherrandho; fèrrere o iscúdere a calecunu logu, fintzes po pagu atentzione; fintzes cumbínchere a ccn. a calecuna cosa Sinonimi e contrari abbruncai, atricuai, becare, intumbare, tumbulare / fèrrere / indúere, indugi Frasi tumbant puzones a sos bidros annapados ◊ fit unu becu chi tumbaiat ◊ tumba tumba e feri feri andit! Traduzioni Francese heurter, cogner Inglese to bump Spagnolo chocar, sacudir Italiano urtare, sbàttere Tedesco stoßen.

«« Cerca di nuovo