ammengàre , vrb Definizione fàere o èssere mengu, pòberu Etimo srd. Traduzioni Francese vivre dans la gêne Inglese to be to poverty Spagnolo empobrecer, vivir en la estrechez Italiano stare in misèria, nelle strettézze Tedesco im Elend leben.

bída , nf: bita, vida* Definizione su naschire, crèschere e mòrrere de totu is cosas, ma mescamente de is organísimos animales e vegetales, genia de fortza, de capacidade chi custos tenent de si mòvere, de fàere, de cambiare, de si adatare a s'ambiente e, in is organísimos superiores (su cristianu) de pentzare, cumprèndhere e imbentare: in su primu sensu est fintzes su tempus chi si durat bios; su esístere de is umanos / truncare, leare sa bida a unu = bochíere Frasi sa bida est una furriada de manu ◊ sa bida, a chie li morit de sos de domo in gherra, si serrat in cue! ◊ sa bida nostra si nche colat coment'e unu piritzoledhu (S.Manconi)◊ Cristos sa bida za l'at gherrada! ◊ cussu locu ndhe torrat a bita fintzas sas pretas! 2. cantas provistas e mannas incunzas suoraas pro nudha, a bida de no morre! Traduzioni Francese vie Inglese life Spagnolo vida Italiano vita Tedesco Leben.

bívere , vrb: bivi, bíviri, vívere Definizione istare bios; giare, pagare su bivu, su papare de sa die, fintzes istare de domo Sinonimi e contrari bivire, campae, iltare | ctr. mòrrere Frasi vadiandhe su retratu tuo mi ammento de sas dies chi avio vórtiu torrare a bívere ◊ est a totu vida bivenno in turmentu 2. a su teracu lu bivet su mere: su maniale si bivet iss'etotu ◊ trabballamu in domus allenas po mi bivi 3. cussa est separada de su mairu ma bivit cun àter’ómini Etimo ltn. vivere Traduzioni Francese vivre Inglese to live Spagnolo vivir Italiano vìvere, abitare Tedesco leben, wohnen.

campadítu, campadítzu , agt Definizione chi si dha campat, chi no istat bene meda ma mancu male Sinonimi e contrari campadore, campadógiu, campajolu Etimo srd. Traduzioni Francese qui vivote Inglese who is able to make ends meet Spagnolo quien va tirando Italiano che riesce a vívere, a campare Tedesco sich durchs Leben schlagen.

campàe , vrb: campai, campare Definizione èssere o istare bios; giare a unu (o tènnere) su chi dhi serbit po si fàere sa vida; arresparmiare a unu calecuna cosa de malu; sighire a èssere bios fintzes in dificurtade manna / èssere a su mori chi campas = morindhe e chentza mòrrere, a su mori mori, minimendhe Sinonimi e contrari bívere, campire / badrare, colare, sarbare | ctr. mòrrere Frasi unu o campat o morit ◊ l'at asséndhidu maladia mala chi no bi campat ◊ comente faghent a campare chentza triballu? ◊ míseru a chie si che andhat: sos bibos za si campant! ◊ sos chi si sunt campados devent àere isvilupadu resisténscia a sos velenos ◊ a campare si campat de triballu 2. Leonora, istràvia, istúgia, campadí de erba e pani! ◊ mandronatzu, l'est campendhe sa muzere! ◊ ti ses mortu acudendi a su trabballu po campai is fillus ◊ noso teneus totus família de campae ◊ sa mama andhaiat a tribagliare pro si campare sa fiza ◊ sas terras chi teniant los at campados 3. de brullas de tontus Deus ti ndi campit! ◊ Deus si ndi campit de su priogu risuscitau! ◊ Deus ti ndhe campet de dannos goi! ◊ campaimí su cuadhu, ca mi est caru che is ogus! 4. cudhu chi pariat chi si che moriat si est campadu, s'àteru chi pariat sanu e forte si ch'est mortu ◊ gai malàidu cussu no campat! 5. sa vochedha sua fit a su mori chi campas Traduzioni Francese vivre Inglese to live Spagnolo vivir Italiano campare, vìvere, scampare, sopravvìvere Tedesco leben.

campurigiài , vrb Definizione campare, tirare chentza grandhe fortza Sinonimi e contrari arramputzare, balivigare, campitzare, campugiai Frasi est bècia e maladiòngia, ma gei si dha campurígiat Etimo srd. Traduzioni Francese vivoter Inglese to scrape a living Spagnolo ir tirando Italiano vivacchiare Tedesco recht und schlecht leben.

desbaratàre , vrb: disbaratai, disbaratare Definizione fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare Sinonimi e contrari aperdimentare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, ispeldisciare, istravuciare / desatinai | ctr. avitare Etimo spn. Traduzioni Francese mener une vie déréglée Inglese to lead a dissolute life Spagnolo desbaratar Italiano menare una vita sregolata Tedesco ein unsittliches Leben führen.

esisténscia, esisténtzia , nf Definizione sa vida, su èssere bios, su si agatare coment’e personas, su èssere Sinonimi e contrari isistimentu, vida Frasi finat una bolta su castigu de s'esisténscia! ◊ as torrau àcuas a is arréxinas de s'esisténtzia mia (A.Angioni)◊ est ispiegandho in poesia totu s'esisténtzia de sa gente úmile Traduzioni Francese existence Inglese existence Spagnolo existencia Italiano esistènza Tedesco Leben, Dasein, Existenz.

incheremíre , vrb Definizione andharesindhe a bívere in logu ispérdiu, atesu de gente, fàere vida de soledade Sinonimi e contrari afrungiulare Frasi pro su disisperu, penso a m'incheremire abbaidendhe a su chelu e mi assamudo (G.M.Cherchi) Etimo srd. Traduzioni Francese se retirer dans un ermitage Inglese to retire to one's retreat, to leave off Spagnolo hacerse eremita Italiano ritirarsi nell'èremo, demòrdere Tedesco zurückgezogen leben, nachgeben.

mendigài , vrb: mindhigàre, mindigai, minnicare Definizione pedire sa lemúsina, fàere su pedidore; torrare, o èssere, a míndhigu Sinonimi e contrari lemusinai, pedie, pedulianare, mischinzare / abasciai, amenguai, immenguare, miminare, torrae / arrunzinare | ctr. donai, giare / errichire Frasi a unu mindhigu no li mancat it'e mindhigare ◊ cussos no si abbarrant a mannos a minnicare pasturas e mànnicos dae palas de sos àteros 2. est mindigada sa sustàntzia chi lompit a is fròngias Traduzioni Francese mendier, être en difficultés financières, vivre dans la gêne Inglese to beg, to be in shortage Spagnolo mendigar, vivir en la estrechez Italiano mendicare, èssere in ristrettézze Tedesco betteln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

mischinzàre , vrb Definizione èssere o istare in mischinzia, a mindhighiu, in su pagu a tropu, in su bisóngiu, àere bisóngiu / m. de… = àere bisonzu de… Sinonimi e contrari arrunzinare Etimo srd. Traduzioni Francese avoir de la pénurie Inglese to be in shortage Spagnolo vivir en la estrechez Italiano avére penùria Tedesco mangeln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

vída , nf: bida, vira, vita 2 Definizione su naschire, crèschere e mòrrere de totu is cosas, ma mescamente de is organísimos vegetales e animales, genia de fortza, de capacidade chi custos tenent de si mòvere, de fàere, de cambiare, de si adatare a s'ambiente e, in is organísimos superiores (su cristianu) de pentzare, cumprèndhere e imbentare: in su primu sensu est fintzes su tempus chi si durat bios / min. vidighedha, nau fintzes in su sensu de v. metzana, difícile, de istare male Sinonimi e contrari | ctr. molte Modi di dire csn: s'àtera v. = sa vida chi bi tiat èssere apustis de sa morte; a v. leada = in donu e pro tota vida; pigai sa v. a unu = leàre sa vida, bochírelu; fai v. mala = istare o èssere in su bisonzu (o, chistionendhe de su cumportamentu, fàghere male, èssere dados a su víssiu, bíviri a sa v. irada); no ndi pòdiri sa v. = sufrire meda de no agguantare prus; lèzere o purgare sa v. a unu = chircare, de unu, totu su male chi at fatu, abberu siat o nono; fàgheresi sa vida (triballendhe) = balanzare, batire su tantu de campare; a totu vira, vida vida (durada)= totu sa vida; ponnerebbei, lassarebbei sa v. = mòrrere in carchi dificurtade o logu perigulosu; ti siat cara sa vida chi!…= genia de ammaletzu, arguai a tui chi!… Frasi in custu mundhu totu su chi est vida rispetade! (A.Palitta)◊ a chie de vida brivant, a chie de fama e onore ◊ sa vida nostra est mesurada ◊ fatzu una vira sdegoliara ◊ vida, che mama t'istimo e ti addoro (P.Secchi)◊ ti ndi as a regordai po totu vida ◊ chini est ch'in custu mundu podit nai chi sa vida dha serrat bèni o mali (Maxia L.)◊ ti aspeto totu sa vita! ◊ non cherent mancu immazinare una vita chena cussu frate de intratura! 2. fémina mala, cussa, chi ligit sa vira a sa genti in mesu de s'arruga! ◊ li faghiat sas ficas e li leziat sa vida ◊ cussos tribagliantes si faghent sa vida ◊ cussu faghet su guardianu in domo de don Zuanne chena èssere pagadu, a vida leada ◊ cussu dispiaghere li at leadu annos de vida! ◊ vi at crapàrgios chi sunt vida vida chin crapas ◊ no bi andhes ca bi lassas sa vida! 3. ti siat cara sa vida chi in preséntzia mia usis prus unu chistionai pagu rispetosu! Etimo ltn. vita Traduzioni Francese vie Inglese life Spagnolo vida Italiano vita Tedesco Leben.

«« Cerca di nuovo