afitài , vrb: afitare 1, fitare Definizione segare o fàere a fitas, segare a bículos piticos Sinonimi e contrari ifitare / amminudai, irminujare Frasi si afitat su civraxu, ca est pane russu ◊ dhi ant afitau su didu suisui ◊ at afitadu unu bellu giobu de sartitza ◊ est afitenne sartitzu a lepa Etimo itl. Traduzioni Francese découper Inglese to slice Spagnolo cortar en lonchasrebanadastajadasrodajas Italiano affettare Tedesco in Scheiben schneiden.

afitianàe, afitianàre, afitinàre , vrb: fetianare Definizione abbitare a fitianu, meda, a ccn. logu o a calecuna cosa, a comporare Sinonimi e contrari abbitai, abesare, atravigare, imbisciare, trassigiai Frasi sos pastores che gighiant sa robba onzi sero a ue fit afitianada ◊ no ti afitianes a cussu cumpanzu ca ti giughet a s'isperdísciu! ◊ sos brufularzos si sunt afitianados a sos úlumos, pro corcare (Q.Falchi)◊ sunt tropu afitianados a su male! Etimo srd. Traduzioni Francese fréquenter Inglese to frequent Spagnolo frecuentar Italiano frequentare Tedesco verkehren mit, verkehren in.

agliagài , vrb: (a-gli-a-ga-i) alliagai gliagai*, liagai Definizione fàere a freaduras, totu a liagas Sinonimi e contrari apiagare, apragastare, friai 2. dh'at fata flagellai ispollada po chi su corpus siat alliagau Traduzioni Francese blesser, ulcérer Inglese to wound, to ulcerate Spagnolo llagar, ulcerar Italiano piagare, ulcerare Tedesco verwunden, ein Geschwür erzeugen in.

aíntro, aíntros, aíntru, aíntrus, aínturu , avb, prep Definizione in sa parte de mesu, de mesania de una cosa o de unu logu (ma si narat fintzes de tempus = tra su cuménciu e s'acabbu de calecuna cosa); in cobertantza, logu de isserru, presone / aintr'e mesu de… = intro de…, in mesu de…; innòi aintru, ingunis aintru = intro de custu logu inue semus, intro de cussu logu; aintro de issoro = aintru de issus; aintru de note, aintru de àrbure, aintru de letu Sinonimi e contrari drainto, inintro, intro / prasoni | ctr. fora Frasi aintru dhoi fut su serbidori ◊ càstiu a parti de aintru ◊ intrade aintro ca bos cómbido! 2. sa pòbara fémmina est abarrada aintru de su monti ◊ Deus bit aintru nostu 3. che l'ant tzacadu aintro pro sa fura chi at fatu ◊ is carabbineris pinnicant aintru sa genti cument'e meurras in s'arretza de su pillonaju 4. seu drommendi pagu cun custa pala chi mi càncarat aintr'e mesu de noti Etimo srd. Traduzioni Francese dedans Inglese inside Spagnolo dentro, adentro Italiano déntro Tedesco darinnen, in, innerhalb.

allichidídu , pps, agt: allichidiu, allichiriu Definizione de allichidiri Sinonimi e contrari bellu, netu, remonidu, tramudau | ctr. brutu, iscussertu 2. est passau unu totu allichidiu in bistiri de festa ◊ tenit sa domu sempri allichiria e bèni cuncordada ◊ biendhe sos istranzos, s'isprúgherat sos pedes e gai allichidiu dimandhat ite cherent ◊ at arretziu su sennore in d-una sala totu bene allighidia ◊ a ómini de campu no dhi abarrat logu allichiriu Traduzioni Francese ordonné, propre Inglese tidy, clean Spagnolo ordenado Italiano ordinato, pulito Tedesco in Ordnung, sauber.

allistài , vrb: allistrai, allistrare, listrai Definizione pònnere in lista, fàere sa lista Sinonimi e contrari lezistrare, malcare Frasi usada su sistema de is tachedhas po allistai sa cosa chi bendiat, ca no fiat bellu a iscriri ◊ babbu mi aiat allistradu a iscola Etimo srd. Traduzioni Francese porter sur la liste Inglese to put in a list Spagnolo alistar Italiano méttere in lista Tedesco in eine Liste eintragen.

amicàtu , pps, agt: amigadu Definizione de amicare; chi istat a meda cun is amigos, chi ndhe tenet medas; chi si dha intendhet cun àtera fémina (o àter'ómine) Sinonimi e contrari afancedhau, afantadu, amistadu 2. che at catzadu su maridu ca fit amigada cun àter'ómine Traduzioni Francese concubin Inglese concubinary Spagnolo que pasa mucho tiempo con sus amigos, amante Italiano concubinàrio Tedesco in wilder Ehe Lebende.

ammadassài, ammadassàre , vrb Definizione fàere a madassa, atzola Sinonimi e contrari | ctr. smadassai Etimo srd. Traduzioni Francese mettre en écheveaux Inglese to wind into skeins Spagnolo aspar Italiano ammatassare Tedesco in Strähnen winden.

ammannucràre, ammannugài, ammannugràe, ammannujàre , vrb: mannugare Definizione fàere is manadas de su laore a mannugu (o a manna), messandho; pigare o fàere a matzos Sinonimi e contrari ammannare Frasi fit ammannujendhe su laore ◊ sa messa fiat trabballu de no crei: messai, ammannugai, assodhiri is mànigas, treulai… 2. ammannucratu su dinari, l'aiat collitu a intro de sa butzaca Etimo srd. Traduzioni Francese gerber Inglese to make sheafs Spagnolo agavillar Italiano accovonare Tedesco in Garben binden.

ammòdhe , avb Definizione istare o pònnere a. = pònniri in s'àcua, aciuvau me in s'àcua (o fintzes àteru, in lícuidu chi faet essire modhe sa cosa o fintzes solu po dha mantènnere sèmpere isciusta, po ciupire) Sinonimi e contrari afufu / cdh. ammodhu Etimo srd. Traduzioni Francese rester plongé dans un liquide, (faire tremper du linge, des aliments…) Inglese soak (to) Spagnolo aen remojo Italiano in immersióne Tedesco in Wasser.

ammustèlchere, ammustèrchere , vrb: ammustrèchere, ammustrèschere, amustèrchere, mustrèchere* Definizione pèrdere is atuamentos po calecunu dispraxere mannu, cropu malu, orruta manna o àteru (ma fintzes de s’errisu); abbasciare, menguare su fogu Sinonimi e contrari abbadherigare, acidentare, ammortie, desfallire, dilmagiare, disimainai, ildimajare, imbortighinare, intostai, istenteriai, sdemmaniai | ctr.   atuare Frasi li at bénnidu unu dolore chi si trofijaiat che telpe e finas si est ammustélchidu! ◊ si bidet chi mi che so ammustérchidu ca dai su momentu no mi ammento prus de nudha ◊ sa pitzinna si fit ammusterchindhe de su prantu Traduzioni Francese s'évanouir Inglese to faint Spagnolo desmayarse Italiano cadére in delìquio Tedesco in Ohnmacht fallen.

apanedhàre , vrb Definizione fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha Etimo srd. Traduzioni Francese embuer Inglese to give the form of loaves Spagnolo hacer pan Italiano appanare Tedesco in Form von Brotlaiben bringen.

apetzài, apetzàre , vrb Definizione segare a orrugos, pruschetotu foedhandho de linna; foedhandho de gente, iscabbúllere ccn. cosa, arrennèscere a ndhe bogare calecuna cosa, a cumbínchere s’àteru; si narat fintzes in su sensu de ischire o de cumprèndhere Sinonimi e contrari arrogai, chimentare, ispetzare, segai Frasi seco sas cambas sicas de s'éliche, las apetzo e mi las gàrrigo ◊ si as idea de bi apetzare linna, in s'àlvure mia, cheret chi isetes! ◊ ti giamo pro mi apetzare un'àrbure a su fogu ◊ candu apetzas sa linna beni po ti abasiai 2. no lu chirches prus, a isse, tantu no ndhe apetzas nudha ◊ e bae e apetzabbei in cosas gai mannas, tue!… Traduzioni Francese tronçonner Inglese to piece together Spagnolo cortar madera Italiano appezzare Tedesco in Stücke zerscheiden.

apíta , avb: apitu Definizione manera de istare, o de fàere, de chie disígiat e ibertat calecuna cosa de àtere, abbaidandhodha, coment'e pedindhodha (fintzes istare abbaidandhosi ómine, o fémina, a cojuare) Sinonimi e contrari iscetu, ispera / desizu Modi di dire csn: istare apitu a… (a. meu, tou, sou, de una cosa) = istare apitendhe, abbaidendhe, ispetendhe a unu, una cosa, abarrai avatu de unu, de una cosa, fintzas bíderesi o arranzàresi cun carchi cosa, istare o campare de cussa; no àere piús apitos = no isetare o isperare prus nudha; nàrrere cun apitu = nàrriri, fuedhai, preguntai o pediri meda, cun fortza, cun sentidu, cun isperu Frasi tantu za est apita a cussu!…◊ apo tratesu ca fia apitu de m'incunzare su laore ◊ Zuanne fit apitu a bi colare deo ◊ isetendhe apitu a sa cos'anzena est in perígulos de vida! (G.Raga)◊ so apitu chi mi abberzant sa zanna ◊ sa pisedhina est apitu a sa tulta ◊ si mi as istimascione, no mi lasses apitu! ◊ si no ses benindhe andho, no abbarro apitu tou! ◊ si adduras apitu a su diritu tandho as a morrer dae s'apetitu (Màsala) 2. tenet su cane apita a zota ◊ totu nos ndhe regalant: unu mese apita a druches istamus! Etimo srd. Traduzioni Francese attente, dans l'attente de… Inglese looking forward for Spagnolo en espera Italiano in attésa di… Tedesco in Erwartung von…

aponciài , vrb: (a-pon-ci-a-i) aponsare, aponsiae, aponsiare, apontziai, apontziare, apuntziai, apuntziare, puntziare Definizione su si giare a bíere sériu, coment'e giaendhosi importu mannu o fintzes credendhosi pagu; camminare, foedhare o fàere sa cosa tropu addàsiu, tropu a sa lena; a logos fintzes ammurrionare, primmare / apontziai su murru = itl. stòrcere il muso Sinonimi e contrari allodhiai Frasi su piciocu arricu si fut apontziau candu Gesús dh'iat nau de bendi totu e de dhu donai a is pòburus Etimo itl. ponzare Traduzioni Francese parler avec affectation Inglese to speak affectedly Spagnolo hablar con afectación Italiano parlare con gravità, con affettazióne Tedesco ernst, in gezierter Weise sprechen.

apròba , avb, prep: aprobe, aprobi, apróbiu, aprope, aprova, aprove, proba Definizione a pagu tretu, a pagu tempus, nau fintzes in su sensu de andhare bene a fàere ccn. cosa / gei est apróbiu!… = ch'est atesu meda Sinonimi e contrari acanta, acultu, afaca | ctr. atesu Frasi so essindhe ma no mi benit aprove a colare a sa Comuna ◊ si mi benit aprove lu tenzo! ◊ aproba est su Giudítziu universale: ma sos umanos vivent in delíriu e parent in continu carrasciale (P.Casu)◊ su fizu est aprova a recuire ◊ ge est a pinnicu e apróbiu cussu logu!… 2. che istat aprobe a Castedhu ◊ aprope a sa bidha bi at unu nurache ◊ sa barca fit aproba a che afundhare ◊ sunt aprobe a betare sa bòvida ◊ ch'est mesanote colada, aprove a sa una ◊ su Segnore est aprove de chie lu chircat Etimo srd. Traduzioni Francese tout près, près de Inglese near Spagnolo cerca Italiano vicino Tedesco in der Nähe, neben.

arreconài , vrb: arrenconai, arrinconai Definizione pònnere a una parte, arrimare in calecunu cugigone, istare apartaos, in aprigu; su si fàere a unu túturu Sinonimi e contrari achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, angronare, arremai 1, inchizolare, incozolare / atuturighedhare Frasi no arrinconis s'àliga: pigandedha! ◊ cussus duus piciochedhus si sunt arrenconaus impari 2. est arrenconau in d-unu furrungoni 3. sa folla s'arrenconat in sa braxi fumiendi Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano incantucciare Tedesco in eine Ecke stellen.

arrengherài , vrb: arringherai, ringherai Definizione foedhandho de cosa o de gente, pònnere a ringhera, fàere una ringhera Sinonimi e contrari acarredai Frasi ant arrengherau is sedilis a giru a giru ◊ funta totus arringheraus, messendi, mancai in binti Etimo srd. Traduzioni Francese disposer en rangées Inglese to line up Spagnolo poner en hileras, alinear Italiano dispórre in filari, in file, schierare Tedesco in Reihe aufstellen.

arretàe , vrb: arretare, arretai, retai Definizione nau de sa natura de su mascu, su si fàere tostada, chíbbera, tètera Sinonimi e contrari arrintzonare, arritzare Frasi cussu est ómine chi no arretat ◊ est arretendhe, comente at bidu féminas Etimo srd. Traduzioni Francese être en érection Inglese to have the erection, to be in erection Spagnolo tener una erección Italiano avére l'erezióne, èssere in erezióne Tedesco in Erektion sein.

arroteàre , vrb Definizione girare, tròchere una cosa a dónnia parte Sinonimi e contrari imbolliai Frasi arròteat sos ocros a inghíriu, fachendhe chi emmo chin sa conca Traduzioni Francese tourner, rouler, tournoyer Inglese to swing Spagnolo girar, voltear Italiano roteare Tedesco in Kreise schwingen.

«« Cerca di nuovo