abbaunzàre , vrb: abbunzare Definizione nau de abba, murigare e imbrutare de no èssere prus límpia; fàere abbunzos, improdhos, cosas chi no andhant bene, chi no funt bene fatas; nau de gente, imbrutare, ammanciare, tocare pruschetotu s'onore Sinonimi e contrari aciapuciae, acoredhai, afeai, ammammungiai, improdhai, massipari / abbuligiai 1 Frasi s'ides funtana límpida l'abbunzas ◊ ite ses abbunzendhe cun cussu ludu, tue? ◊ proite m'as abbaunzadu s'abba de su trainu? ◊ sos contos de zanas e súrviles lis poniat tzudha ritza abbunzànnelis su sonnu 2. befulendhe s'onestade, no l'as mai rispetada: dae pitzinna abbunzada chi faghias piedade ◊ giustu su chi ti nesi ti est costadu: daghi ti at abbunzadu ti at frundhidu ◊ no si cheret fàchere abbunzare dae sos dutores de sa bidha Etimo srd. Traduzioni Francese barbouiller, troubler Inglese to soil Spagnolo enturbiar, empañar Italiano imbrattare, intorbidire Tedesco beschmutzen, trüben.

abbrutài, abbrutàre , vrb Definizione fàere brutu, ingòllere brutore Sinonimi e contrari abbotinare, afeai, ammusinzare, imbratare, imbudrigai, immusungiai, incrastiare, insuciai, musucare, sordigai | ctr. innetare, limpiai Frasi su logu fuat totu abbrutau de sànguni ◊ us pipius si funtis abbrutaus 2. is cosas chi abbrutant s'ómini funt is cosas malas chi fait Etimo srd. Traduzioni Francese salir Inglese to dirty Spagnolo ensuciar Italiano sporcare Tedesco beschmutzen.

abburràre , vrb rfl Definizione afundhare in s'abba, in su ludu o fintzes in àteru (es. in su cundhimentu) Sinonimi e contrari abburgare, infangaciai / abburrigare Frasi custa cosa che dh'abburro in su putzu ◊ che apo abburrau sa manu in su lavamanu de s'abba 2. poniant sa panceta in su fumu e abburrànt sa mustela in s'aghedu Etimo spn. embarrar Traduzioni Francese se crotter Inglese to muddy Spagnolo enlodar, enfangar Italiano infangarsi Tedesco sich mit Kot beschmutzen.

acadhotzài , vrb: achidhotzare Definizione essire o fàere cadhotzu, brutu meda Sinonimi e contrari abbrutai, acadrangiai, allodrigai, ammusinzare, imbratare, incadhossai, insodrigai, musucare | ctr. annidai, limpiai, samunare Frasi su petróliu est acadhotzendi maris e istanis, flúminis e tzitadis ◊ cuss'aposentu bolit isfrigongiau bèni ca est totu acadhotzau ◊ is candelas a carburu acadhotzànt tropu Etimo srd. Traduzioni Francese souiller Inglese to soil Spagnolo ensuciar Italiano insudiciare Tedesco beschmutzen.

acadrangiài , vrb: acardangiai, acradangiae Definizione imbrutare de cardàngiu, fàere a cardàngiu Sinonimi e contrari acadhotzai, acarrognai, allodrigai, imbratare, insodrigai | ctr. iscardangiai, limpiai, samunare Frasi sa brutura incui si est totu acradangiada 2. tanti no furíasta luxenti… portàst is carronis acadrangiaus! Etimo srd. Traduzioni Francese souiller Inglese to dirty Spagnolo ensuciar Italiano insudiciare Tedesco beschmutzen.

afeài , vrb: afeare Definizione fàere a feu, fàere feu fintzes in su sensu de fàere disonore a calecuna cosa, tocare a brutesa; nàrrere cosa a briga, a disprétziu Sinonimi e contrari abbaunzare, abborresci, ghelestiare, grisai 1 / imbratare / briare, certai, disalabai, infeire, irzenzare, menispresiare Frasi est preíderu isse puru, ma acumbessat e afeat sa lege chi l'at fatu a preíderu! 2. totu mi ant afeadu su cantare daghi mi ant bidu chi póveru so Etimo spn. Traduzioni Francese barbouiller, salir, blâmer Inglese to soil, to blame Spagnolo afear, ensuciar Italiano imbrattare, biasimare Tedesco beschmutzen, tadeln.

allodrigài , vrb: allordigai, alluldigai Definizione fàere brutu su logu, sa cosa, pruschetotu cun ludu Sinonimi e contrari acadhotzai, acadrangiai, acarrognai, imbratare, insodrigai, orroigai | ctr. limpiai Etimo srd. Traduzioni Francese salir Inglese to soil Spagnolo ensuciar, enlodar Italiano insozzare, lordare Tedesco beschmutzen.

ammodhocàre , vrb Definizione fàere a modhoca, a ludu Sinonimi e contrari abbenatzai, alludratzare, alludrinae, illudratzare Etimo srd. Traduzioni Francese crotter, envaser Inglese to make muddy, to muddy Spagnolo enlodar Italiano infangare, impantanare Tedesco mit Kot beschmutzen.

illudràre , vrb: illudriare, illurdiare, illutriare Definizione imbrutare cun su ludu, de ludu, ma fintzes imbrutare bastat chi siat Sinonimi e contrari afangaciai, alludrae, allurdagai, ammodhocare, illudratzare, illudrionare, illurdinare, illustriare, infangaciai, ludai Frasi colendhe in su caminu totu ludu mi apo illudriadu sos cambutzos Etimo srd. Traduzioni Francese crotter Inglese to muddy Spagnolo embarrar Italiano infangare Tedesco mit Kot beschmutzen.

illudriaméntu , nm Sinonimi e contrari illudradura, illurdionzu Etimo srd. Traduzioni Francese action de crotter Inglese muddying Spagnolo embarradura Italiano infangaménto Tedesco Beschmutzen mit Kot.

imbratàre , vrb: imbrutai, imbrutare, imburtare Definizione fàere brutu, fèrrere o picigare brutore o àteru a cosa chi no ndhe depet portare, pònnere pígiu de calecuna cosa a bisura de mància, de colore: in cobertantza, foedhare male de ccn; foedhandho cun delicadesa, andhare de su corpus / imbrutai unu muru (faedhonzu de muradores) = dàreli sa prima manu de intúnigu a pizighedhu Sinonimi e contrari abbotinare, abbrutai, acadhotzai, aligae, ammusinzare, immusungiai, incadhossai, insodrigai, insuciai, lorire, musucare, orroigai, sordigai / brutare, cacare | ctr. innetiare, limpiai, samunae Frasi traballat chena malíssia e no timet de s'imbrutare sas manos ◊ paret intrighinandhe, imbratandhe de iscuru su locu ◊ s'onori miu no bollu chi mi dhu imbrutis tui! ◊ unu pizichedhu de nibe at imbratau s'istradone 2. dh'at aferrau a sa braba, gei dh'at fatu cadredhai: fiat acanta a s'imbrutai puru! ◊ funt intrendi a is domus a furai e si dhoi imbrutant puru, fendi lochidadis a prus de su dannu! Cognomi e Proverbi prb: chie faghet sos fatos suos no s'imbrutat sas manos Etimo itl., ctl. imbrattare, embrutar Traduzioni Francese salir Inglese to dirty Spagnolo ensuciar Italiano sporcare Tedesco beschmutzen.

imbudrigài, imbudrugài , vrb: imburdigai, imburdugai, imburdugari, imburdurgai, imburrigai Definizione imbrutare, fintzes in s’onore, imbuscinare, trisinare in su brutore, in sa malesa (o, segundhu ite, in sa farra o àteru deasi), improdhare; nàrrere a s’afaiu, imprabastulare; imbàtere, acabbare (o betare a ccn.) in mesu de una chistione o dificurtade fintzes chentza dhu bòllere Sinonimi e contrari abbotinare, abbrutai, acadhotzai, afeai, aligae, ammusinzare, imbratare, incadhossai, musucare Frasi fut un'amori totu imbudrugau de gelosia e de feli ◊ si est agatau imburdigau in mesu de su ladàmini ◊ dhoi fiant duus indimoniaus imburdigaus in su lurdagu ◊ aici dhus lassat istordius imburdigaus in sa malítzia insoru ◊ mamma imburdigat su pisci in sa símbua e nci dhu ghetat a friri 2. cuss'erriconi at imburdigau una giovanedha ci tenit su babbu in presoni, scedada! 3. ma ita ses imburdurgandu?! 4. issu si pariat ancora imburdigau in mesu de is cosas malas bívias in sa gherra ◊ nci dhas iant imburdigadas in cuss'aventura sentza de isciri mancu su chi dhis fiat costau Etimo itl. bordegà Traduzioni Francese barbouiller, impliquer Inglese to soil, to involve Spagnolo ensuciar, implicar, envolver Italiano imbrattare, coinvòlgere Tedesco beschmutzen, verwickeln.

incadhossài , vrb: incadhotzai, incadhotzare Definizione fàere cadhotzu, totu brutu, brutu meda Sinonimi e contrari acadhotzai, acadrangiai, acarrognai, allodrigai, imbrastiare, imbratare, insodrigai, lorire, lurtzinare | ctr. limpiai, pulire Frasi dona cura no t'arràsighis in su muru, a t'incadhossai su bestiri! ◊ su bitúmini apodhat e incadhotzat totu Etimo srd. Traduzioni Francese salir, souiller Inglese to soil Spagnolo ensuciar Italiano insozzare Tedesco beschmutzen.

intentiedhàre , vrb: intintiedhare, intitibedhare, intitiedhare, intzintziedhare, intzitzivedhare Definizione pònnere, frigare o picigare tzintziedhu (es. in cara, a carrasegare, a giogu), imbrutare de tzintziedhu Sinonimi e contrari ammascarai, imberdonare, infodhinai, tintiedhare Frasi su fumu de su fogu intitiedhat s'isterzu 2. si divertiat a machine bidendhe sa zente intintiedhada ◊ est totu intitiedhada chi paret essida dae fraile! Etimo srd. Traduzioni Francese noircir de suie Inglese to soil with soot Spagnolo tiznar Italiano sporcare di fulìggine Tedesco mit Ruß beschmutzen.

strichidhài , vrb: istrinchidhare*, stridhicai, stridhincai, strinchidhai Definizione brillare, iscúdere, fèrrere atesu sa cosa a istídhigos o modhe modhe, isciúndhere cun istídhigos de cosa chi brínchidat (es. fintzes comente faet s'ispumante o àtera cosa gasada) Sinonimi e contrari abbrubudhai, botiare, frofroai, ischirtzare, santziare, sbrufulai, tzampulicare Frasi strichidha àcua santa, debressi! ◊ no bollu a mi strichidhai cuss'àcua! ◊ dh'at totu stridhicau de carcina ◊ po fai sa frégua si stridhicat àcua frida apitzus de sa símbua ◊ cun totu cussu ludu dha strichidhant 2. dha biu essendi de mari strichidhada e currendi a s'istrumpai in s'arena Traduzioni Francese gicler, éclabousser Inglese to splash Spagnolo salpicar Italiano schizzare, inzaccherare Tedesco bespritzen, beschmutzen.

«« Cerca di nuovo