alalònga , nf Definizione genia de pische chi faet fintzes de mesu cuintale, de colore asulu impratiau e sabore méngius de cussu de sa tonnina Terminologia scientifica psc, thunnus alalunga Etimo itl. alalonga Traduzioni Francese germon, thon blanc Inglese albacore tuna Spagnolo atún blanco, bonito del norte Italiano tónno alalunga Tedesco Weiße Thun.

assunsèna , nf: assussena, sussena Definizione erba, genia de frore o lillu de Sant'Antoni, lígiu de Santa Eleni; cosa de abberu bella, nau cun istima mescamente de gente Sinonimi e contrari lígiu, lolloibbiancu Frasi in s'ispiàgia bi at assussenas biancas fioridas ◊ Maria est una càndhida assussena Terminologia scientifica frs, Lilium candidum Etimo spn. azucena Traduzioni Francese lis ou lys commun Inglese white-lily Spagnolo azucena Italiano gìglio bianco Tedesco weiße Lilie.

biancòre, biancòri , nm Definizione su èssere biancu de sa cosa Sinonimi e contrari bianchesa, nitore Frasi su biancore de su nie leat a ogros Etimo srd. Traduzioni Francese blancheur Inglese whiteness Spagnolo candor Italiano candóre Tedesco blendende Weiße.

biàncu , agt, nm Definizione su colore chi assumat totu is àteros colores, su colore naturale de su nie, de su late Sinonimi e contrari àbriu 1, àrbidu | ctr. niedhu Modi di dire csn: b. niu, nidu, càndhidu, che dente de cane; su b. de s'ou = sa giara de s'ou, s'arbu; su b. de s'oju = sa túnica de s'ogu, itl. còrnea; donai in su b. = inzertare; tirai a su b. = èssere unu pagu biancu; frimmare in b. = pònnere sa frimma in pabilu chi no bi at iscritu nudha, in cosas chi no ant pertzisadu / erba bianca = Diotis maritima, Filago gallica; fàere sos ogos in b. = furriai is ogus deundudotu de no si biri is pipias (e de no biri) Frasi muru biancu, pabilu biancu, carchina bianca ◊ bolit fai biri su biancu po niedhu ◊ no distinghet su biancu de su niedhu 2. de s'asciuconu fit biancu chei sa tela ◊ comenti dh'ant fertu a conca si fiat fatu biancu che su casu ◊ est biancu che nie, che late Cognomi e Proverbi smb: Biancu Terminologia scientifica clr Etimo itl. Traduzioni Francese blanc Inglese white Spagnolo blanco Italiano bianco Tedesco weiß, Weiße.

biancúra , nf Definizione su èssere biancu, netu, craru de colore Sinonimi e contrari bianchesa, bianchiória, nidesa, nidori Frasi custa biancura de cara l'ant formada cun su nie ◊ bàsciu cussa biancura restat su corpus sagrau ◊ medas prétziant cussa picioca po sa biancura Etimo srd. Traduzioni Francese blancheur Inglese whiteness Spagnolo blancura, albura Italiano bianchézza Tedesco Weiße.

candhidèsa , nf Definizione biancura forte, càndhida Sinonimi e contrari candhesa, nitore Frasi allegria de nòmene e de fatas, perfeta sentza neu candhidesa! (M.Murenu) Traduzioni Francese blancheur Inglese whiteness Spagnolo candor, candidez Italiano candóre Tedesco Weiße.

lígiu , nm: (lí-giu) lillu, lizu, lixu Definizione erba e frore: lillu de Sant'Antoni o biancu, lígiu de Sant'Eleni; coment'e paragone po cosa bella meda, nau po istima mescamente de gente; in su giogu de is cartas (a iscoba), lillu est su puntu chi si faet contandho is ses / cun su númene lillu dhue at erbas meda: l. aresti (Ornithogalum umbellatum), l. arrúbiu (Hemerocallis fulva), l. de mari o de s'Assunta (Pancratium maritimum), l. de Maria (Amaryllis belladonna), l. de monti (Iris planifolia), l. indorau (Hemerocallis flava), l. persianu (Scilla peruviana) e àteras; in su giogu de is cartas, lillu bellu = su sete de oros / èssiri a chini lillu a chini frori = èssere sa matessi cosa, malos ambos, unu imbudhiau in peus Sinonimi e contrari assunsena, gherilitzu, gixu, lolloibbiancu / cdh. líciu Frasi si est lillu ge infrorit! ◊ ti apu portau unu lígiu, arrosas e gravellus ◊ tres fizos chi ponent sa muda in custu logu che matzu de lizos friscos in s'altare 2. cresche, lizu delicadu: piús ti altzas e ti afinas, piús ses apretziadu (P.Casu)◊ fit unu pitzinnu de vinti annos bellu che lizu càmpinu Cognomi e Proverbi smb: (De)ligio, (De)ligios, (De)lizzos, Liggios, Ligios, Lillu, Lillus Terminologia scientifica frs, Lilium candidum Etimo ltn. lilium Traduzioni Francese lis, lys Inglese lily, flower de luce Spagnolo azucena, lirio blanco Italiano gìglio, iris Tedesco weiße Lilie.

lupínu , agt, nm Definizione de is lupos, chi est coment'e lupu; basoledhu de aranas, genia de erba chi faet sa tega che a sa fae e sèmenant po che dh'arare in mesu de sa terra po ladamíngiu / l. grogu = creze de erba areste (Lupinus luteus) Sinonimi e contrari basolugadhinu 1 Frasi a candho in Roma sos fizos lupinos sos primos bator surcos ant sestadu s'aradu sardu aiat aradu nessi mill'annos e milli terrinos ◊ sos canes lupinos sunt de timire Cognomi e Proverbi smb: Lupinu Terminologia scientifica rba, Lupinus albus Traduzioni Francese de loup, lupin Inglese lupin Spagnolo altramuz Italiano lupino Tedesco weiße Lupine.

«« Cerca di nuovo