abbuscicadúra , nf Definizione su èssere totu a busciuruchedhas, ufraduras Terminologia scientifica mld Etimo srd. Traduzioni Francese bouffissure, boursouflure, enflure Inglese accentuated swelling Spagnolo hinchazón, tumefacción Italiano gonfióre accentuato Tedesco starke Schwellung.

bríu , nm Definizione fortza e fintzes capacidade de fàere cosa / èssere chentza brios de nudha = chentza fortzas, sentíresi débbile Sinonimi e contrari balia Frasi addolumannu meu, apo pérdidu sos brios ◊ candho ti lasso, Sardigna istimada, mi truncat donzi àschidu, onzi briu ◊ su binu de Olíana est de cudhu chi mintet briu! 2. deo so su chi in brios l'apo posta e àtere si ndh'est aprofetendhe! Traduzioni Francese force, vigueur Inglese vigour Spagnolo vigor, energía Italiano vigóre Tedesco Stärke.

fòlte , agt, nm: forte, forti, froti Definizione chi o chie giughet fortza, fortzas, chi aguantat isfortzu, pesu, o podet meda, chi est de agguantu o no si lassat dominare o trebballare, chi tenet coràgiu; segundhu de ite si narat, chi giughet àrculu meda; calecunu fàbbricu chi depet serbire de fortilesa, de difesa prus che àteru militare Sinonimi e contrari poderosu, potentivu | ctr. débbile, fridu, lenu Modi di dire csn: fatu in forte = a manera chi aguantit meda; avb. a forte = cun fortza meda (ctr. abbellu); forte che brunzu, che ferru, che bòi = meda Frasi is piciochedhos furint giogandho a cuadhos fortes ◊ bi cheret cosa forte pro agguantare pesu meda ◊ ghetat un'istichida de pei aici forti chi nd'iat a èssiri iscanciofau s'aposentu ◊ pariat folte, ma a baranta ses annos si ch'est moltu ◊ tocat a èssi prus fortis de sa tentatzioni ◊ lampu a forte: a solu si poniat a codhu su cuintale! 2. cust'abbardente est forte 3. in Sant'Antiogu bi est su Forti, zenia de castedhu a muros artos 4. issa fit costoida apalas, baltziesit una manu, bi la ponzesit in codhos e ispinghesit a folte ◊ dh'at atripau a forti Cognomi e Proverbi smb: Forte, Forti Etimo ltn. fortis Traduzioni Francese fort, fervent Inglese strong, fervent Spagnolo fuerte Italiano fòrte, fèrvido Tedesco stark, kräftig, Starke.

foltilèsa , nf: fortalesa, fortelesa, fortilesa Definizione su èssere forte, de agguantu, su tènnere fortza e fintzes sa fortza etotu; genia de punga o contramazina chi si faet nanca po badrare a unu de calecunu male; fasca po mantènnere una matza calada Sinonimi e contrari agguantu, coragi, foltza, fortigalesa / afortiamentu, breu, contramazina, foltíscia, lezeta, punga, scritu | ctr. debbilesa Frasi tue ses, o Deus meu, sa fortalesa mia ◊ santu Antine meu, ponídebbi sa manu e fortilesa e pascénscia nos dade! ◊ posta a dua piza, sa robba tenet prus fortilesa ◊ sos nuraghes ti ant dadu cun amore una pàgina de antiga fortilesa ◊ su muru fràigu tenet prus fortilesa ◊ su tzimentu a su muru fràigu li daet fortilesa 2. sas barrichedhas de su eritu las depes tènnere sèmpere chin tecus ca ti ant a serbire coment'e pungas e fortilesas ◊ chin custa fortalesa no at a tènnere mai male Etimo spn. Traduzioni Francese forteresse Inglese fortress, resistance Spagnolo fortaleza Italiano fortézza, resistènza Tedesco Stärke, Festigkeit.

grussària , nf: russària Definizione su èssere grussu de is cosas, sa distàntzia de una parte a s'àtera, de fora in fora de una cosa Sinonimi e contrari grussesa, grussoi, russura / ttrs. grussétzia | ctr. finària Frasi Salomone at fatu sa brassa de metallu iscazadu, tundha, arta chimbe cúbbitos, chin sa mesania de deghe cúbbitos: sa grussària sua fit de unu prammu (Bb N.Rubanu) Etimo srd. Traduzioni Francese épaisseur Inglese thickness Spagnolo espesor, grosor Italiano spessóre Tedesco Stärke, Dicke.

imbidòni, imbidònu , nm: imbironi, ismidone, umbidone Definizione farraímpia, sa matza de su trigu postu a modhe dies meda, suetu, lassau pausare e iscolau: essit bianca che late e s’impreat po meighina e po pònnere a s’orrobba prentzandhodha po essire unu pagu tètera Sinonimi e contrari farraímpia, groru, madone Frasi at budhiu s'imbidoni po imbidonai sa biancheria ◊ sa bistimenta bèni prenciada a imbironi fut pronta de allogai Etimo spn. Traduzioni Francese amidon Inglese starch Spagnolo almidón Italiano àmido Tedesco Stärke.

podère , nm: poderi, puderi Definizione sa fortza (púbblica o privada) e possibbilidade de fàere calecuna cosa, de cumandhare, de decídere e determinare fintzes su chi faent is àteros / is poderes de un'istadu: legislativu (faet is leis), giuditziàriu (giúdicat cunforma a is leis), esecutivu (guvernat, amministrat cunforma a is leis) Sinonimi e contrari pògias, possa Modi di dire csn: atafai in p. de…, bènnere in p. de… = arrúiri asuta a su domíniu de…, andhare a… mustràresi a…; èssiri in p. de…, a p. de… (nau pruscatotu de genti)= èssere in pozos de…, suta a cumandhu de…; fai a tira p. = chentza si frimmare, a sa segura chentza istare duiddui; fai una cosa a totu p. = cun totu sas fortzas, a totu codhu; pròghere a p. de Deus = aira, betare abba a mojos Frasi custu fit unu preíderu chi teniat su podere de che bogare sos bundhos ◊ cussas lezes davant poderes de programmatzione ◊ nessi a faedhare za est in podere de donzunu 2. chie at pérdidu unu màtulu de giaes benzat in podere meu! (G.Ruju)◊ chin sa malària so istada in podere de tres dutores ◊ ant papau a totu poderi, ca làndiri a fàmini castàngia parit ◊ s'orfunedhu fiat atafau in poderi de unu meri susuncu ◊ est niandho a podere Etimo spn. Traduzioni Francese pouvoir, puissance Inglese power Spagnolo poder, potencia Italiano potére, potènza Tedesco Macht, Stärke.

ràgana , nf Definizione genia de fortza, capacidade de agguantu, de sighire faendho Frasi a che pigare a sa punta bi cheret ràgana (P.Casu) Traduzioni Francese entrain Inglese vigour Spagnolo tesón Italiano lèna Tedesco Stärke.

russària , nf: grussària* Definizione su èssere grussu de is cosas, sa distàntzia de una parte a s'àtera Sinonimi e contrari grussesa / ttrs. grussétzia | ctr. finària Frasi za ndhe zughet de russària cussu truncu de chercu!… Traduzioni Francese robustesse, force, vigueur Inglese sturdiness Spagnolo grosor Italiano robustézza Tedesco Stärke.

«« Cerca di nuovo