algadaría , nf: algararia Sinonimi e contrari abbolotu, baraundha, carralzu, derreore, mugoni Etimo spn. algarabia Traduzioni Francese vacarme Inglese mess Spagnolo algarabía Italiano putifèrio Tedesco Lärm.

atabàzu , nm: atamàzidu, atamazu Definizione avolotu e moida, sonos a meda Sinonimi e contrari atacazu, carralzu, chimentu, mamudinu, tifitanu Frasi sa bama est in atamazu, recuindhe ◊ s'atamazu de su bentu indrughet sos ozastros muilanne ◊ candho si pesaiat s'atamazu fint órulos, colpos, tichírrios e piantos Etimo srd. Traduzioni Francese tapage Inglese uproar Spagnolo estrépito, jaleo Italiano strèpito, chiasso Tedesco Lärm.

atraghéntu , nm: atreghentu, atrighentu, treghentu Definizione arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda Sinonimi e contrari abbolotu, biuldu, carralzu, chimentu, irburbutzu, tremutu / cdh. strallatu Frasi in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu) Etimo srd. Traduzioni Francese vacarme, tumulte Inglese dismaying uproar Spagnolo alboroto, susto Italiano frastuòno che sgomenta, strèpito Tedesco Getöse, Lärm.

bacànu , nm Definizione moida meda o avolotu chi faet gente chi foedhat a tzérrios, e si movet, e faet isciorrocu Sinonimi e contrari biuldu, carralzu, intrígliu, strebessu, tréulu / cdh. intirruzu | ctr. assébiu Etimo itl. Traduzioni Francese vacarme, tapage, chahut Inglese row Spagnolo alboroto, jaleo Italiano baccano Tedesco Lärm.

budréllu , nm: buldedhu, buldellu, burdedhu, burdellu Definizione foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu Sinonimi e contrari abbatúliu, biuldu, carralzu, chichígliu, chimentu Frasi balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu Etimo itl. Traduzioni Francese tapage, vacarme, bordel, boucan Inglese uproar Spagnolo alboroto Italiano chiasso, bordèllo Tedesco Lärm.

chichígliu , nm: chighígliu, chighílliu, chighillu, ghighílliu Definizione boghes, tzérrios, carraxu, zúmiu chi faet sa gente, is animales, ma fintzes àteru / ríere a chichígliu = a iscracàlliu Sinonimi e contrari abbatúliu, biuldu, budrellu, carralzu, chimentu, digorju, moida, ragàglia Frasi fint a chighígliu fatu cun càntigos e sonos ◊ sa canàglia fit totu a tzarra e a chighíglios ◊ a iscutas mi pariat de intèndhere chighílliu de pessones brighèndhesi (G.Ruju)◊ si calchi pecu li connoschides, narademilu sentza fàghere chighílliu e chimentu! ◊ solu calecunu faghet s'ala a Cristos istendhe mudu e no lendhe parte a su chighílliu de sa zente 2. so intendhendhe chighígliu de columbas e de caos in s'aera ◊ unu chighílliu innotzente nos at a abbèrrere su coro 3. mi faedhant de chighíglios de rios Etimo srd. Traduzioni Francese tapage, clameur Inglese clamor Spagnolo alboroto Italiano schiamazzo, baccano, clamóre Tedesco Lärm.

chiméntu , nm: cimentu 1 Definizione moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa Sinonimi e contrari abbolotu, atabazu, carralzu, chichígliu, fracassu, siliestu / cadha, matratamentu, podha / arriscu | ctr. assébiu Frasi pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe 2. pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru! Traduzioni Francese bruit, tapage Inglese noise, uproar Spagnolo alboroto, confusión Italiano strèpito, schiamazzo, subbùglio Tedesco Lärm, Aufruhr.

fazéllu , nm Sinonimi e contrari abbalàviu, atàviu, pedighinu, pestighinzu, ischinitzu Etimo srd. Traduzioni Francese agitation, tapage, bruit Inglese restlessness, uproar Spagnolo inquietud, ruido Italiano irrequietézza, chiasso Tedesco Unruhe, Lärm, Krach.

fracàssu , nm: fragassu, fregassu, fricassu Definizione moida manna de cosa movendho o segandho; degollu, dannu chi si faet a meda Sinonimi e contrari chimentu, isfragassu, sciacu, sciarrocu, sdorrocu, stragàsciu / degógliu, flagellu Frasi at intesu fracassu de tronu ◊ candho unu ndhe lassinaiat a terra dae s'àrvure de sa cucagna, a su fregassu sa zente istaiat totu rindhe ◊ intendhindhe cussu fragassu, sa zente si est atrumada ◊ apo intesu unu tocu de trumba e fricassu de gherra ◊ candho che istratzas sas carvas fachent fricassu 2. no fait a contai su fricassu chi iat fatu s'ispanniola, sa genti morendisia a muntonis! Traduzioni Francese fracas Inglese hubbub Spagnolo estruendo Italiano fracasso Tedesco Lärm, Krach.

inchimentàre , vrb Definizione fàere chimentu, boghes, burdellu Sinonimi e contrari abbochinare, batugliare, chichigliare, intrigliare, stragamullai Etimo srd. Traduzioni Francese tapager Inglese to make a noise Spagnolo alborotar Italiano fare strèpito, chiasso Tedesco Lärm machen.

mamudínu , nm: mamutinu, maudinu, momodinu, mumudinu, mumurinu Definizione est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai… Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, atutina, baraundha, mammarinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu, tremutu Frasi mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos 2. "Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa 3. su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru Traduzioni Francese vacarme, tapage, bruit Inglese noise, uproar Spagnolo matraqueo, estruendo, matraca Italiano strèpito, rumóre Tedesco Lärm.

moída , nf, nm: mughida, múghida, múghita, muida, múida, muídu, múidu, múita Definizione su sonu sighiu de cosa movendho, mescamente candho est meda e po su prus ifadosu / min. moidedha; lassare sa m. a unu = lassaidhu asséliu, lassaidhu stai sentz'e dhi narri nudha Sinonimi e contrari ammuina, arremóriu, mughina, remore, triuliu Frasi sa moida de su riu, de s'abba proindhe, de su bentu, de su trenu, de sa betoniera, de sas màchinas ◊ tengu una múida a conca chi mi parit de portai una scursura de abis ◊ chin sa conca a múghitas, che moju, mesu atolondrau ses galu andhandhe (N.Trunfio)◊ sa múghida coment'e de apiarju dae largu s'intendhet meda tretu ◊ s'àghera fit prena de sas múghidas de sas campanedhas de sas berbeches 2. làssami sa moida, tantu de su chi mi ses nendhe no ndhe fato! Etimo srd. Traduzioni Francese bruit, bourdonnement, ronflement, grondement, vrombissement Inglese noise, rumble, buzzing Spagnolo ruido, zumbido, estruendo Italiano rumóre, ronzìo, rómbo Tedesco Geräusch, Lärm, Summen, Brummen, Donner.

morichíntzu , nm: morighignu, morighíngiu, murighíngiu, murighinzu 1, murighiu Definizione moida de calecuna cosa chi si movet, chi istat a murigu, burdellu de gente foedhandho; manígiu chi si faet po ingannu / morichintzos de conca = pessamentos, oriolos Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, móricu, morighinada, trambullu, tregollu Frasi mi parit ca apu inténdiu morighíngiu in s'aposentu! ◊ medas recuint istracos, a passos lentos contr'a su murighinzu de sos tempos 2. si tenis coràgiu, ita abetas a ndi dhu iscabbúlliri de is morighíngius de su ciorbedhu?! ◊ – Seu scinitzosa… – Filla mia, est su murighíngiu de is isposus! 3. cussus funt maistus in chistionis de furóngiu e ant imbentau dógnia murighíngiu e trassa mala Etimo srd. Traduzioni Francese remue-ménage, bruit Inglese rummaging Spagnolo traqueteo, ruido Italiano tramestìo, rumóre Tedesco Lärm.

remòre, remóriu , nm: arremori, romúriu, rumóriu, rumore Definizione genia de sonu chi s'intendhet de cosa chi si movet a sa sighia Sinonimi e contrari moida, triuliu Frasi is àrburis faint romúriu candu fait bentu ◊ s'intendit su romúriu de s'àcua chi proit Etimo ctl. remor Traduzioni Francese bruit Inglese noise Spagnolo ruido Italiano rumóre Tedesco Lärm.

tifitànu , nm Definizione faghevaghe, fragassu, moida, genia de sonu a meda, a carraxu Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, atabazu, atutina, mamudinu, pilissu, sciumbullu, stragambullu, trambullu, tremutu Frasi a tantu tifitanu e abbolotu su mortu abberit s'oju, dat su túnciu ◊ est gustu meu bídere sos pitzinnos cúrrermi fatu a giogu e a pelea, a tifitanu dai chea in chea, pro sa bellesa mia cantendhe innos (P.Casu)◊ iscuadríglias de aeroplanos sunt a s'andhalitorra a tifitanu postu Etimo cdh. tifitanu Traduzioni Francese vacarme Inglese uproar Spagnolo estrépito, jaleo Italiano strèpito, tumulto Tedesco Lärm.

trambúllu , nm: trambúgliu, trumbullu Definizione su trumbullai, murigamentu de cosas, fintzes in su sensu de avolotare, fàere de no si pòdere bíere bene; fintzes boghes, moida e tzàcurros o cropos a meda Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, baraundha, murísima, pilissu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, suluvertu, tregollu, trepollu / trullesa | ctr. assébiu Frasi mi abbaideit cun d-una ograda isagherada chi mi at postu in trambullu 2. sa boxi ndi essiat arrembombendu de mesu de unu trumbullu de àtaras boxis chi pariant is boxis de totu sa genti de su mundu Etimo srd. Traduzioni Francese turbidité, pagaille, vacarme Inglese turbidity, mess, bustle Spagnolo turbidez, confusión, ruido Italiano torbidézza, scompìglio, chiasso, fracasso Tedesco Trübe, Verwirrung, Lärm.

trechéssu , nm: trechetu Definizione moida manna / fàghere abba a trechetu, pròiri a trechessu = aira, a stracia Sinonimi e contrari carralzu, chimentu, isbómbiu, sciumbullu, tronidarza Frasi in d-unu trechetu inferrorosu sos minadores si atapant e s'ispinghent in miniera ◊ una pitzinna ebbia no leaiat parte a su trechetu chi totu fint fatendhe, a carrasegare ◊ a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ su bentu falat a trechetu iscudendhe sas frunzas a sas matas Traduzioni Francese fracas Inglese din Spagnolo fragor Italiano fragóre Tedesco Lärm.

tremútu , nm: trimutu Definizione stragamullu mannu, agiummai coment'e terremotu; terremotu puru, trémia forte Sinonimi e contrari abbatúliu, baraundha, irburbutzu, mamudinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu / cdh. trimutu / terremotu Frasi trimutu de ómines e de cadhos ◊ sa zente pranghiat a tremutu intendhendhe cudhu cundennau a s'impicu ca fachiat dolu a sas predas Traduzioni Francese vacarme, remue-ménage Inglese rummaging, uproar Spagnolo estruendo Italiano frastuòno, tramestìo Tedesco Lärm, Durcheinander.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definizione fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Sinonimi e contrari dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Frasi bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Etimo srd. Traduzioni Francese faire du bruit, éclater Inglese to make a din, to burst, to creak Spagnolo chasquear, restallar Italiano far strèpito, scoppiare, schioccare Tedesco Lärm machen, bersten.

«« Cerca di nuovo