cèa , nf: chea, cheja, gea Definizione terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in logu bàsciu chi faet a badhe; tretu in paris, fatu a pratza o unu pagu a fossu, po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; calanca, fossighedhu, fossu, a logos fintzes losa, su chi si faet in campusantu po pònnere unu mortu Sinonimi e contrari badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Modi di dire csn: sa chea de s'oju = sa calanca de s'ogru; chea de su batile = su fossitedhu de su batile; a pasare a sa chea! = apustis mortu, candho unu ch'est in sa fossa; acadhare sa chea = assentare sa linna pro la carrarzare e pònnere fogu faghindhe carbone Frasi apu sonnau de cantai ispantus de ceas in frori ◊ chi no fessit ca ti apu isposau dèu fiast ancora pascendi procus me is ceas! ◊ si bidiat sa luxi de su soli calendi peri is costeras e in sa cea ◊ fiat una cea prena de matas e de tupas ◊ sa crésia de Sacàrgia est in d-una bella cea inghiriada de montixedhus (B.Erdas)◊ mama mea annaiat a messare e marrare in cussas chejas de sa màrghine 2. custos parisedhos sunt totu cheas chi che ant fatu faghindhe carbone ◊ ite cheas mi atzendhes in carres! ◊ sa linna si coghet a carbone in sa chea 3. preparesint una chea manna e in cue che ponzesint sa morta e l'assacarresint de terra ◊ custu santugristos est a lu pònnere in sa chea mia, candho apo a èssere mortu ◊ irforrade medas chejas in custa vadhe: si ant a prenare de abba! Terminologia scientifica slg Etimo srdn. Traduzioni Francese fossé, plaine encaissée, charbonnière Inglese ditch, charcoal pit, plain Spagnolo foso (m), zanja, carbonera Italiano fòsso, pianura incassata, carbonàia Tedesco Graben, Kohlenmeiler.

cófu , nm Definizione genia de fossu / una funtana de c. = fossu inue essit abba Sinonimi e contrari fósciu, tofa Frasi giogaiaus a cofedhu cun pisu, matripellas e gutones ◊ faiaus unu cofu in terra po giogare a gutones ◊ cuss'intaulau est a cofos Etimo ltn. *cofus Traduzioni Francese petite cavité, fossé Inglese ditch Spagnolo foso, cavidad Italiano pìccolo cavo, fòsso Tedesco Graben.

foràda , nf Definizione css. fossu, minore o mannu, tretu mannu o logu chi faet a fossu, chi dhue apaulat s'abba, madrina, fintzes tretu chentza matas in padente / min. foradedha = gari, zenia de fossighedhu pro zogare a ballinas; in sa manu serrada a punzu, si narat forada su tretu intremesu de sos ossos de búngiu (primu annugradorzu de sos pódhighes); f. de monti = cea, badhe Sinonimi e contrari fósciu, fossada, iscarafossu, tofa / badhe / cdh. catafossu Frasi at iscorrovonau, ci at ghetau is cuatru munedas e at torrau a tudai sa forada ◊ sa cracina e su làdiri unu tempus dhus fadiant me in d-una forada ◊ iat própiu e sa bia fut totu una forada ◊ pigant s'argidha de una forada de terra bianca ◊ su nudha est una forada isciundada 2. su bentu muinat intro de sas foradas ◊ su bentu no úrulat prus in sa forada ◊ sa nébida est artziendu de sa forada ◊ sa Terra est una forada de làmbrigas! 3. is piciochedhus ant fatu una forada aundi tirant sa perdixedha, gioghendi Terminologia scientifica slg Traduzioni Francese fosse Inglese ditch, pit Spagnolo hoyo, fosa Italiano buca, fòssa, avvallaménto Tedesco Loch, Graben.

fósciu , nm: fossu Definizione logu o tretu, minore o fintzes mannu, fatu coment'e a forada, prus bàsciu de su paris de inghíriu, comente abbarrat conculutzu o cofudu leandhondhe o incracandho sa cosa (terra, àteru)/ min. fossichedhu, foscedhu, fossedhu Sinonimi e contrari forada, tofu Modi di dire csn: su f. de su gúturu = zenia de fossighedhu a s'ala de fora, in bula; fai f. (nadu de unu) = ispèndhere su dinari chi li ant fidadu; marcare a f. = a libbereto, fàghere a dépidu; fàghere a f. (nau de su logu) = èssiri unu f., abarrai a f., prus bàsciu Frasi in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu, ne bi at riu sentza fossu ◊ su caminu est totu fossos ◊ pro prantare àrbure cheret fatu su fossu ◊ sa tramata cheret iscontza e torrada a fàghere, ca est a fossu comente bi corcamus ◊ mancai siat a màchina non podet curre in mesu a sa giarra, a su prúere e a is fòscios!◊ is piciochedhos ant fatu unu foscedhu po giogae a birillas Terminologia scientifica slg Etimo ltn. fossus Traduzioni Francese fossé Inglese ditch Spagnolo foso, zanja Italiano fòsso Tedesco Graben.

gèa , nf: cea* Definizione terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in tretu bàsciu chi faet a badhe; tretu fatu in paris o unu pagu a fossu po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; fossu Sinonimi e contrari badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Frasi no dhoi nd'at prus de geas friscas cun àcua de miza Terminologia scientifica slg Traduzioni Francese fossé, plaine encaissée, charbonnerie Inglese ditch, plain, enclosed, charcoal pit Spagnolo foso, llanura encajonada, carbonera Italiano fòsso, pianura incassata, carbonàia Tedesco Graben, eingeschlossene Ebene, Kohlenmeiler.

iscàvu , nm: scavu Sinonimi e contrari fósciu Frasi s'iscavu po is fundhales de sa domo dh'iant fatu a pala e a picu ◊ sos manibales chin su mastru ant sichiu su traballu de iscavu de sas fundhamentas Etimo itl. Traduzioni Francese creusement Inglese excavation Spagnolo excavación Italiano scavo Tedesco Graben.

isfóssu , nm Sinonimi e contrari forada, fósciu* Traduzioni Francese creusement Inglese excavation Spagnolo excavación Italiano scavo Tedesco Graben.

istofàre , vrb: stofai Definizione fàere a fossu, fàere fossos, imbuidare Sinonimi e contrari ifossare, iscafudare, istofuncare, istuvonare, istuvucare, stufonai, stuviolai Frasi ti afóltigat su tempus andhadu, su faedhare cun sos mortos, s'istofare a fundhu sa terra (O.Biddau)◊ latarolas cansidas istofendhe in sa luzana, in disisperu, apretadas, unu butiu pedint a sas benas (N.Fois)◊ aiat tudadu una cosa e comintzesit a l'istofare ◊ seo istofandhe po pònnere matas Etimo srd. Traduzioni Francese creuser Inglese to dig Spagnolo excavar, cavar Italiano scavare, far fòssi Tedesco graben.

istuvonàre , vrb Definizione pigare e bogare sa cosa (fintzes a segadura, es. in truncu de linna)faendho o lassandho unu buidu, una tuva; istampare; murigare cricandho cosa Sinonimi e contrari istuvare, istuvedhare, istuvire, istuvucare, stuviolai, tupusonare, tuvucare / istampai, patungi, pertusai / chilcare, corrovai 3. a poi de tantu istuvonare, su maresciallu aciapesit unu fógliu cun iscritura frisca Etimo srd. Traduzioni Francese évider, creuser Inglese to empty, to dig Spagnolo vaciar, ahuecar Italiano vuotare, scavare Tedesco ausleeren, graben.

istuvucàre , vrb Definizione fàere tuvudu, tuvucu, o de prus Sinonimi e contrari afungurai, aprofundai, aprofundhire, devucare, indevucare, irfungudare, stuvulai, tuvucare Frasi sos antigos ant istuvucadu sas rocas pro bi pònnere sos mortos Etimo srd. Traduzioni Francese creuser Inglese to hollow out Spagnolo ahuecar Italiano incavare, scavare Tedesco aushöhlen, graben.

stuviolài , vrb Definizione fàere tuvudu, buidu; fintzes forrogare coment'e po imbuidare o istuvonare cosa Sinonimi e contrari iscafudare, istofare, istuvucare / istampai, istuvare, istuvire, pertusai, stufonai Frasi stuviolai su niu de is espis ◊ su picalinna stuviolat is truncus Etimo srd. Traduzioni Francese creuser Inglese to dig Spagnolo cavar, ahuecar Italiano scavare Tedesco graben.

tòfa , nf, nm: tofu Sinonimi e contrari cofu, forada, fósciu, fossa Frasi su bechinu in campusantu at iscavadu sa tofa pro unu mortu ◊ sos caminos de como sunt paris, chena tzumbos e ne tofos ◊ fai una tofedha a ponni custa cassarola! ◊ ndhe aciapat de tofos s'automobbilista in custas istradas!…◊ za costat a ndhe bogare custas contonadas dae sa tofa, gosi mannas!… 2. su tofu de s'olvidu mi che cheret ingúllere intreu (A.Piras) Etimo srd. Traduzioni Francese fosse, fossé Inglese ditch Spagnolo fosa, foso Italiano fòssa, fòsso Tedesco Graben.

«« Cerca di nuovo