achína , nf: anchina 1, china Definizione genia de mata; sa droga chi si faet de su corgiolu, impreada po meighina a curare sa malària, a passare sa callentura Sinonimi e contrari chenina Frasi su dotori dh'at nau a pigai s'achina ◊ maladia de amori no dha curat cun s'achina! ◊ su meli de s'olioni est marigosu meda: est achina, lampu! Terminologia scientifica mtm, Cinchona officinalis Etimo srd. Traduzioni Francese cinchona, quinine Inglese chinaroot tree, quinine Spagnolo quino, quinina Italiano àlbero della china, chinino Tedesco Chinarindebaum, Chinin.

àlbere , nm, nf: àlbore, àlbori, àlbure, àlvere, àlvure, àrbere, àrbore, àrbule, àrbure, àrburi, àrvere 1, àrvore, àrvule, àrvure, àvure Definizione mata, matedu chi faet mannu meda e linna grussa / a s'àrbure si dhi podent distínghere custas partes: s’arraighina, sa cotzina o fundhale, su truncu, rughes o ingruxadura, is cambos, is naes, is cambigiolos (coma o chimas), su corgiolu, is ogos, sa fògia, su frore, su frutu Sinonimi e contrari mata, unnu Modi di dire csn: prantai, pudai, inferri, segai, iscomai un'à.; su chi podet fàghere un'à.: nàschere, tènnere, crèschere, èssere in abbas, ogrire, isparare, batire, iscutinare foza, imbegrare, sicare; sere, pasare suta de un'àrbure = acanta, suta de is cambus e nais; s'àrburi si pesat dereta = tirat meda a in artu, creschet meda de artària; àrburi genealógicu = s'arereu, sos de una famíllia gai comente benint unu ifatu de s'àteru cussiderados in tempos longos, de generatzione in generatzione; fàghere s'àrbure ritza, o àrbure arta = fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai, fàghere su palone, pesàresi ritzu ponindhe sas manos (sa conca puru) in terra e sos pes in artu Frasi àlvure amigu meu, càrrigu de música suta de sas manos de su bentu (S.Baldino)◊ s'abe giughet su pódhine de un'àrvure a s'àteru ◊ su fogu s'est inchessau a sas àrvules mannas ◊ cust'àrvore ch'est artu meda ◊ su logu fit totu àrbures mannas ínnidas chi no aiant proadu mai bistrale Etimo ltn. arbore(m) Traduzioni Francese arbre Inglese tree Spagnolo árbol Italiano àlbero Tedesco Baum.

éni , nm: enis, éniu Definizione genia de mata, tóssica, chi faet linna bona, tostada e forte meda: a sa birilla (frutu) chi faet dhi narant giurixedha Sinonimi e contrari eli, linnarrúbia, longhivresu, tàsaru, tassu Cognomi e Proverbi smb: Enis Terminologia scientifica mt, Taxus baccata Etimo srdn. Traduzioni Francese blaireau Inglese yew (tree) Spagnolo tejo común Italiano àlbero della mòrte o tasso Tedesco Eibe.

màta , nf Definizione css. linna chi abbarrat bàscia, a cambos medas o a truncu fines, a mola, ma fintzes cussa chi faet arta, manna, a truncu solu e grussu (prus che àteru si precisat: m. de rú, m. de chessa, m. de figu, m. de olia, m. de ílixi)/ min. matixedha, matutzedha / ala de m. = camba, nae manna; fai sa mata = fàghere s'àrbure ritza, pònnere sas manos in terra e caminare cun sos pes in artu Sinonimi e contrari busa 1, macra, maúgia, moa 1, molarxa, tupa / àlbere Frasi su logu est totu matas de rú, no faghet mancu a bi colare 2. is matas fiant afracuadas e abbruxadas ◊ dónnia mata chi no donat frutu bonu at a èssi segada e ghetada a su fogu (Ev)◊ sa foresta oe no est buscosa cun sas matas colossales (I.Casula)◊ cussu si est apicau a sa mata e nd'at iscardancau un'ala ◊ de matas de méndhula e de figu fuint prenos sos ortos 3. calincunu piciochedhu camminat cun is manus, cambas a susu, faendu sa mata Cognomi e Proverbi smb: Mata, Matta / prb: a corpu a corpu si ndi segat sa mata Etimo srdn. Traduzioni Francese maquis, buisson, arbuste, arbrisseau, arbre Inglese bush, tree Spagnolo mata, árbol Italiano màcchia, cespùglio, arbusto, àlbero Tedesco Busch, Strauch, Baum.

tilimbavuristèra , nf Definizione genia de matighedha chi ponent po bellesa: innanti de isparare, acabbandho s'ierru, si càrrigat de frore in colore de orrosa e apustis faet una teghighedha cun su sèmene: sa fògia est larga, matuca, agiummai tundha Sinonimi e contrari pudhedhu Terminologia scientifica mt, Cercis siliquastrum Traduzioni Francese arbre de judas Inglese judas tree Spagnolo ciclamor Italiano àlbero di Giuda Tedesco Judasbaum.

«« Cerca di nuovo