bíde , nf: bidi, vide Definizione genia de linna chi faet a cannàile longu e fine si no est pudada, est de tantas calidades, faet fògia manna a bicos, bogat su frutu (àghina, ua) a gurdone Sinonimi e contrari aidi, salmentu Modi di dire csn: b. americana = zenia de bide areste, bide chi si prantat a fàghere a barbatella pro l'innestare a b. sarda (sa chi batit frutu bonu); canna de b. = pértia, itl. tràlcio (a bortas est totu su fundhu puru, candho sa b. est fata a bérgula); filu de bide = órdine, giuali Frasi sa bide si podet pesare a fundhos minores o a bérgula ◊ sa bide si pudat tra frearzu e martu ◊ sa bide sarda agguantat de prus s'assutore Terminologia scientifica frt, Vitis vinifera ssp. vinifera Etimo ltn. vite(m) Traduzioni Francese vigne, cépage Inglese vine Spagnolo vid Italiano vite, vitigno Tedesco Weinrebe, Weinstock.

brandalliéri , nm Definizione bide, pértiga, sarmentu americanu Traduzioni Francese vigne americaine Inglese American vine Spagnolo vid americana, labrusco Italiano vite americana Tedesco Art Weinstock.

cabidiàna , nf: cabudiana, capidiana, caburiana Definizione de duas pudas de sa bide, sa prus in artu, sa primu pértiga de su sermentu, sa chi portat s'ogu de frutu e chi si lassat prus longa (e fintzes sa pértiga noa chi faet) Sinonimi e contrari barriadorza, carriadòrgia | ctr. codiana Frasi su bentu mi ndi at isciusciau totu sa caburiana, in bíngia Terminologia scientifica bng Traduzioni Francese sarment fructifère Inglese vine-shoot Spagnolo sarmiento fructífero Italiano tràlcio di vite fruttìfero Tedesco Rebling.

màdria 1 , nf: matria Definizione vite, orrugu de cosa tundhu e longu (prus che àteru metallu), sèmpere prus finóngiu de sa conca a sa punta e cun d-unu surcu chi girat a caragolu a manera chi sa crista, comente si faet girare a fortza, s'incàsciat in mesu de sa linna e dha poderat firma / partes de una m.: iscógliu o conca, ferme a caragolu, passu, punta Sinonimi e contrari via 2 Frasi sa motocicreta l'apo revistada in donzi màdria, ma no bi cheret partire gai etotu Etimo itl. madre Traduzioni Francese vis Inglese screw Spagnolo tornillo, rosca Italiano vite Tedesco Schraube.

rabatzòne, rabatzòni , nm Definizione fundhu de bide (mescamente andhau male, sicau) Sinonimi e contrari cocina, truigu Frasi pro su fogu batiat chimuza e calchi rabatzone Etimo ctl. rabassó Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stump Spagnolo cepa de vid Italiano céppo di vite Tedesco Rebenstamm.

salméntu , nm, nf: sammentu, sarmenta, sarmentu, sermenta, sermentu, silmentu, sirmentu Definizione sa bide chi bogat s’àghina de papare e po binu, nau siat de su fundhu e siat de is cambos o pértigas chi bogat dónni’annu in is pudones (saetàmine, cannas o pértigas): si narat fintzes de terrenu prantau a bíngia; sonajolu o pitariolu fatu cun d-unu orrugu de canna de bide sicada isperrau de longu: is duas perras si acàpiant a cada parte ponendhodhoe in mesu una tirighedha de corgiola de bide etotu / in su sarmentu si distinghet: sa cotzina, su truncu, sa pértia, su pudoni o puda o cabudiana e in custa is ogos; sa pértiga bogat sa fògia, su gurdone, is sintzillus o filongiana Sinonimi e contrari bide, gialmentu, isammentu, rubbanu Modi di dire csn: sa sula de sa sarmenta = canna de bide, pértia o camba de sarmentu; giuali de s. = órdine; su sermentu iscapat = isparat, bogat sa bide noa Frasi in bíngia tenit mila fundus de sarmentu ◊ su sirmentu si allumat luego ◊ is perdixis benint a si apatai asuta de is fundus de sermentu ◊ s'abba de su silmentu l'assaboro prima a píndulas e pustis che… Noè (A.Dettori)◊ in maju su sammentu nou cheret ipuzonadu ◊ prima chi su sermentu iscapit bollu arai sa bíngia ◊ dona cura a meigai sa bíngia ca peronòspera e pesta niedha funt atracandu sa sarmenta! 2. ajaja tenit un'arroghedhu de sarmentu e po sa binnenna boit a dh'agiurai Cognomi e Proverbi prb: àcua e bentu, annada de sarmentu Terminologia scientifica frt, Vitis vinifera ssp. vinifera Etimo ltn. sarmentum Traduzioni Francese vigne, sarment Inglese vine-shoot Spagnolo vid, sarmiento Italiano vite, sarménto Tedesco Weinrebe, Rebschößling.

truígu , nm Definizione fundhu de bide, pitzu Sinonimi e contrari rabatzone Frasi est torradu cun sa béltula prena de truigos Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stock Spagnolo cepa Italiano céppo di vite Tedesco Stock.

«« Cerca di nuovo