bergúgna , nf: bergúngia, berigúngia, bilgonza, birgontza, birgonza, birigonza, bregugna, bregúngia, bregunza, brigòngia, brigonza, brigúngia, brigunza, frigonza, irigonza, vilgonza Definizione genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de à tere candho si faet (o si timet de fà ere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidà ntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere à ere bregúngia; su ndhe pà rrere male de una cosa, de unu fà ere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia lÃmpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fà ere a un'à teru Sinonimi e contrari befa, belea, rigonza / abbà tida, abbómbinu | ctr. à cia Modi di dire csn: à ere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fà gheresi a birgonza = imbrutaisà meda, istrupiaisÃ; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fà gherelu a birgonza, fà gherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fà gheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fà ghereli birgonzas Frasi si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)â—Š cussu no sentit birgonza peruna! â—Š birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra â—Š tènendhe birgonza a nà rrere machines gai! â—Š solu a lu nà rrere, cussu, est bregunza! â—Š sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male! 2. a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! â—Š maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! â—Š lebit ca mi fait essà in bregúngia! â—Š cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia! 3. chie ti at a bÃdere bestidu gai za si ndhe at a fà ghere de birgonza!… Cognomi e Proverbi prb: mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara Etimo itl. virgogna Traduzioni Francese honte, gêne Inglese shame, decency, shyness Spagnolo vergüenza Italiano vergógna, pudóre, timidézza Tedesco Scham, Scheu.
bergungià e , vrb: birgonzare, bregugnare, bregungiai, bregunzai, brigonzare, brigungiai, ergunzare, virgonzare Definizione tènnere o sentire bregúngia / malu a bregugnare (nadu de ccn.)= chi no tenit o no sentit bregúngia Sinonimi e contrari frigonzare, imbregungiai, rigonzare Frasi Maria, mancari birgonzandhe, li at istrintu sa manu prus forte, a Portolu ◊ bos ponides a assuconare unu malevadadu… birgonzadebbondhe!◊ mi seu bregunzau de à iri iscritu adiasi! Etimo srd. Traduzioni Francese avoir honte Inglese to be ashamed Spagnolo avergonzarse Italiano avére, sentire vergógna Tedesco sich schämen.
deléu , nm Definizione cosa de ndhe dèpere à ere bregúngia / fà gheresi deleu = èssiri o essiri in brigúngia, o fintzas brutus Sinonimi e contrari abbómbinu, allera, arréula, atrecu, befa, bisera, ciacota, cionfra, dellezu, drÃngula, iscà ranu, iséria, mofa, siera Etimo srd. Traduzioni Francese honte Inglese shame Spagnolo deshonra, vergüenza Italiano vergógna, ónta Tedesco Schande.
duténtzia , nf Sinonimi e contrari duritu, dutantza Frasi bis ca tenit duténtzia, sciadau! Etimo itl. dottanza Traduzioni Francese timidité, honte Inglese subjection, shame Spagnolo subjeción, vergüenza Italiano soggezióne, vergógna Tedesco Scheu, Schüchternheit.