ciannonàre , vrb Definizione contare fàulas mannas, cosas de no crèdere Traduzioni Francese raconter des blagues Inglese to tell lies Spagnolo decir cuentos Italiano dire fandònie Tedesco Flausen erzählen.

ciascàre , vrb: ciaschiai Definizione fàere brullas, nàrrere agudesas, erríere Sinonimi e contrari abbefiare, befai, brugliare, ciasconare, collonare, inciascai, tzaschidare Frasi in su saucu como riet sa morte, cuasi ciaschendhe ◊ comintzant totu a si ndhe ciascare, a fàghere ispassos ca sunt cosas de pònnere in gazeta ◊ cussu ciàschiat annomingendu sa genti ◊ ridindhe e ciaschendhe faghizis sa brulla a una bella pisedha! Etimo spn. chasquear Traduzioni Francese plaisanter Inglese to crack jokes Spagnolo bromear Italiano scherzare, dire facèzie Tedesco scherzen.

cistài, cistàre , vrb Definizione nàrrere cistos, brullas, bufonerias, cosas de fàere a erríere Sinonimi e contrari bartzigai, brullare, ciascai Etimo spn. chistar Traduzioni Francese plaisanter Inglese to make puns Spagnolo decir chistes Italiano dire argùzie, freddure Tedesco Witze erzählen.

illeriàre , vrb: illoriare Definizione nàrrere isciolórios, istare unu pagu a giogu in cunfiantza; fintzes foedhare meda, a tropu, po cosas de pagu contu Sinonimi e contrari astrologare, cregantae, ibentiare, illeredhiare, istralobbiare Etimo srd. Traduzioni Francese dire des bêtises Inglese to talk nonsense Spagnolo decir tonterías Italiano dire sciocchézze, scemènze, dilungarsi Tedesco Dummheiten reden.

iscantaràre , vrb: iscanterare Definizione foedhandho, su ch'essire fora de su chi si podet nàrrere cun seriedade o giudítziu, cun cabu, cantare a isambruliadura, a isciolóriu Sinonimi e contrari iscantonare Frasi bah, bah, bois puru, como, fatu a ómine mannu sezis iscantarendhe: dae conca bos benit a nàrrere cosas gai?!…◊ cantat tota note sa tonca e nos faghet cumpanzia, fintzas si nos iscàntarat sa conca Etimo srd. Traduzioni Francese dire des fadaises Inglese to talk nonsense Spagnolo tontear Italiano parlare sènza giudìzio, dire scipitézze Tedesco irrereden.

istralobbiàre , vrb: istrollobiare, istrolobbiare Definizione foedhare credendho a is astros, a intzertu, foedhare a s'afaiu, nàrrere istrolobbos, isciolórios Sinonimi e contrari astrolicare, illeriare, istroligare* Traduzioni Francese dire des fadeurs Inglese to talk nonsense Spagnolo tontear, decir tonterías Italiano dire scipitézze Tedesco Dummheiten reden.

nàrrede, nàrrere, nàrri , vrb Definizione s'impreat in su sensu de bogare foedhu, foedhare bastat chi siat, ma mescamente precisandho is foedhos o chistionu chi si faet (nau o iscritu) e fintzes in su sensu de torrare foedhu a una pregonta, de dimandhare o ordinare su chi bolet un'àteru: s'impreat fintzes in su sensu de inditare a numenatis gente, logu o cosa, po pregontare a unu su númene suo / a/c. custu vrb. si manígiat che unu vrb. in -are e presentat tantas formas diferentes: forma prus che àteru poética de s'inf. narre; ind. pres. 1ˆ p. sing. narzo, natzo, 2ˆ p. sing. nas, 2ˆ p. pl. naeis, nages, natzis, nazis, 2ˆ p. pl. nan, nant; nanca, nachi = nant, si narat, ant nau, funt naendho /nendhe /nendi ca/chi…; ind. imp. 1ˆ p. sing. nabo, navo, 3ˆ p. sing. nabat, 1ˆ p. pl. naraemus; 2u passau: 1ˆ p. sing. nesi, naresi, narzesi, nelzei; cong. pres. 1ˆ p. sing. nerza, nerze, netza, nia, nesa, níepo, 2ˆ p. sing. nias, netzas, 3ˆ p. sing. niat, 1ˆ p. pl. niemus, netzeus, 2ˆ p. pl. nerzedas, niedas, niezas, natzais, natzeis, 3ˆ p. sing. niant, nerent; impr. 2ˆ p. sing. nà! (fintzes po avertimentu), nadhi (naradhi), 3ˆ p. sing. netzessí!, netzedesi!, netzet!, 1ˆ p. pl. nemus, 2ˆ p. pl. nage, nàgemi!; pps. narau, nadu, natu, nau (ma, ind. pres. puru, nau = naro); ger. naendhe, naendho, naèndhoro, nandu, nanne, nanno, narenne, nendhe, nenne, nelzendhe/nerzendhe (cun valore causale, ipotéticu), nandhe, narindhe Sinonimi e contrari afirmai, faedhare, nai / giamare Modi di dire csn: narri una cosa a firmu = cun seguresa, chentza dúbbios, coment'e cosa própriu segura; pònnere a nàrrere = fàghere a faedhare sa zente; nàrreresi una cosa (unu a isse etotu) = nàrriri una cosa chi iat a èssiri mellus a cuai, cosa de ndi tènniri bregúngia; nàrrere a un'andhira, a un'alenu = totu a una borta chen'e torrai àlidu; nandhe nandhe, nendhe nendhe = intantu, sughestantu chi fit (o chi est) nendhe, in su própiu tempus chi fiat (o est) fuedhendi; si nendhe chi…(+indic.vrb), …no (+vrb. ind.), …= si a su postu de…, est a su contràriu un'àtera cosa, …; nau ca… = mi paret chi…, abbisumeu…, istimmei…; "chi naras" = est un'espressioni chi, contendi unu contu o chistioni, si ponit in mesu agiummai bolendi presentai is cosas coment'e chi dhas nerit chini est ascurtendi; nara, nara chi!…, nade, nade chi!…, sinono… = mancu mali ca…, assinuncas!; dh'ap'ai nau!… = ih, ello nono?!…, no dhu cretas! (risposta de nega a carchi dimandha maca); istare nendhe, nendhe = no tupai mai, fuedhai sentza de citiri nudha; segare su ’e nàrrere a ccn. = ponnirisí a fuedhai candu est fuedhendi un'àteru; su nara nara = su abarrai sempri fuedhendi; cherrer nàrrere = àere in gana de nàrrere carchi cosa, fintzas àere sinnificadu ("cheret nàrrere"); èssere una cosa chi no ti naro = meda, cosas mannas chi azummai no faghet a lu nàrrere, cosa ispantosa, de meraviza; inoghe ite bi nana?, in cue ite si bi narat? = ita nòmini tenit su logu?; ita ti narant?, ite ti naras?, ite si narat sa fémina de Fulanu?, comente si narat babbu tou? = cali est su nòmini?; custu sighi si niat, si narat, cheret nadu (+ nm.) = arratza de… (sempri a ispantu po nàrriri ca est tropu, ca est bellu meda, ca no si podit baliai, e aici); si fit a nàrrere!… = si faghiat a faedhare gai chentza fàghere contu de comente sunt sas cosas; nàrrere totu = (nadu de criadura), àere imparadu a faedhare, a nàrrere totu sas peràulas, su númene de totu su chi connoschet (nadu de unu mannu: èssere unu culivala, chentza cabu, iscoviai totu su ch'iscít, no s'isciri abarrai citiu); pro modu ’e nàrrere = pro ndhe nàrrere una, tantu pro fàghere un'esémpiu; a su nàrrere… = a cantu paret, a intèndhere su chi si narat…; a su nàrrere meu, tou, sou… = segundhu s'idea mia, tua, sua, pro comente naro deo, naras tue, narat isse… Frasi custa est mudulea de zente chi ischit e no narat ◊ no mi ammento cantu ti nelzei ◊ so nanno una bella poesia ◊ nàgemi ite bos depo! ◊ su nàrrere no est chei su fàghere ◊ prima, candho navo "sa zente mea" cherio nàrrere solu a sos Sardos ◊ nadhi unu foedhu bonu! ◊ "O fémina - narzeit su Signore - eco chi tenes unu fizu nou"◊ si est a su tou nàrrere, cussos no podent su die cumpàrrere! ◊ intrant a cumbidare sos soldados a pranzu, nendhe chi faghent balanzu! (G.Ruzzone)◊ in cussu pabilu ite bi narat? ◊ nara, piciochedhu, no as a bòlliri a t'incarrerai?! ◊ nara, tue, ite bi faghes in cue?! ◊ nàzendhe una de sas vostras! ◊ candho sas paràulas o sas espressiones non sunt craras dhu natzo in sas notas (G.Sanna)◊ at nau tzieta Gina si seis prontus, ca funt passendi! ◊ at nadu babbu a bènnere como, deretu!◊ mi ant pregontatu a bos narrerepo chi so (M.Boe) 2. faghes su male e ti lu naras puru: càlladi, nessi! ◊ furat e si lu narat puru, a fatza manna! ◊ ite fàcia de brunzu sa chi tenes: faedhas male e ti lu naras puru! ◊ nendhe nendhe at fatu abberu 3. as a bídere chi custu libbru ponet a nàrrere! ◊ si nendhe chi bi ndh'at, de su chi semus chirchendhe, no bi ndh'at nos agatamus furcados!◊ nendhe chi lu sanas lu guastas! 4. nau ca est sannori chi s'iscadrogat!…◊ nau ca proit!…◊ nau ca mi ant improsau!…◊ cussos, chi naras, sunt malos, mih! ◊ chi naras, tandho, a mie mi che ant leadu a campu e no so prus torrada a iscola ◊ e tandho, chi naras, totugantos ant chircadu a manigare! 5. e ite cheret nàrrere cussos bidros segados in domo?! Cue bi at intradu zente! ◊ pro zúghere sa frebba no cheret nàrrere: podet èssere cosa grave ma fintzas de pagu contu ◊ deo cussu no lu cheria nàrrere e mi l'azis fatu nàrrere a malaoza! 6. fit unu cane giutu a bantu e a ispantu chi no ti naro! 7. custu già si cheret nadu trusada de carrasegare!…◊ custu sighi si niat zogu!…◊ custu sighi si niat triballu!…◊ custu sí chi si nat litu divinu!…(P.Mura) 8. nara, nara chi l'ant leadu sa forramenta dae manos, sinono aiat istropiadu a calicunu! 9. a babbu li narant Frantziscu ◊ cue si bi narat Iscuvudè ◊ nara, piciochedhu, a tui ita ti nant? ◊ a s'isposa dhi nant Sara ◊ frade meu si narat Micheli Cognomi e Proverbi prb: chini narat su chi bolit intendit su chi no bolit Etimo ltn. *narare Traduzioni Francese dire Inglese to tell, to say Spagnolo decir Italiano dire, affermare Tedesco sagen, reden, sprechen.

scibudhàe, scibudhài , vrb Definizione essire irbentiadu, chentza fortzas, nàrrere isciolórios, immentigare is cosas Sinonimi e contrari iltasire / sciolloriai Frasi mi nci bollu andai, de innòi, prima de mi agabbai de scibudhai ◊ ses a ferionis o scibudhendidí?! Etimo srd. Traduzioni Francese dire des bêtises, retomber en enfance Inglese to talk nonsense, to go silly Spagnolo decir tonterías, abobarse Italiano dire sciocchézze, rimbambirsi Tedesco Unsinn reden, verblöden, verdummen.

sciolloriài , vrb: isciolloriai Definizione nàrrere o fàere isciolórios Sinonimi e contrari addrollare, astrologare, ibentiare, illeredhiare, istralobbiare, istralloriare, istorodhare, scassolai Frasi ti ses imbriagau e sciollórias puru! ◊ ciai dh'agatas s'ora de sciolloriai!…◊ de candu at pigau cuss'acollara in màchina at cumentzau a sciolloriai, no est prus sentzeru de conca Etimo srd. Traduzioni Francese dire des fadaises Inglese to daze, to talk nonsense Spagnolo abobar, decir tonterías Italiano rimbambire, dire scipitézze Tedesco verblöden, Unsinn reden.

tzarodhài , vrb: aciarollai*, tzorodhai, tzorodhare Definizione nàrrere o fàere is cosas a improdhu, betare is cosas a s'afaiu, chentza órdine, chentza critériu, fàere atzerodhos Sinonimi e contrari aciapuciae, aciorobedhare, acoredhai, afioncai, allarodhai, impiastai, improdhai, inciorodhare Traduzioni Francese parler à tort et à travers Inglese to talk nonsense Spagnolo embarullar, badajear Italiano fare o dire a vànvera, sènza critèrio Tedesco unüberlegt daherreden, aufs Geratewohl handeln.

«« Cerca di nuovo