cherbíu , nm, nf: chervia Definizione cedha de crebos, medas Etimo srd. Traduzioni Francese harpaille Inglese deer herd Spagnolo manada de ciervos Italiano branco di cèrvi Tedesco Rudel Hirsche.

cherrichérri , nf Definizione diferentes genias de pigione chi narant fintzes topi de mata (ma sa s. conspicillata faet in logos ispògios, pòveros) Sinonimi e contrari moschita Terminologia scientifica pzn, sylvia undata corsa, s. sarda, s. conspicillata, s. melanocephala Etimo srd. Traduzioni Francese fauvette sarde Inglese dartford warbler Spagnolo curruca tomillera Italiano magnanina, sterpàzzola di Sardègna, occhiocòtto Tedesco Sardengrasmücke.

chessòne , nm Definizione tupa manna de modhitzi Traduzioni Francese maquis de lentisque Inglese lentisk brushland Spagnolo lentiscal Italiano macchióne di lentìschio Tedesco Niederwald von Mastixbäumen.

chíci , avb, nm, agt: chício, chissi, chito, chitzi, chitzo, chitzu 1 Definizione nau de tempus, ora antibitzada, chi benit innanti a cunfrontu de un'àtera calesiògiat ora de sa die, ma mescamente nau de su mengianu cantu prima po s'ora chi si costumat a si ndhe pesare / min. chitzixedhu = su mengianu a bonora, chito meda, chito chito Sinonimi e contrari cisso | ctr. trigadiu, taldu Modi di dire csn: chito chito = a chitzi meda; in chitzi = a su chitzi; chitzi mannu = chito meda; a parte de chitzu = candho comintzat a èssere chito, su manzanu, chito etotu Frasi aisetade, tantu est chito! ◊ mi parit chitzixedhu, ancora! ◊ poburitu de mei, chi seu ghimallendi de chitzi mannu fintzas a merí! ◊ bae como, gai torras chito ◊ istasero mi che corco chito ca manzanu peso a sas bàtoro ◊ est arribbau chitzi chitzi, cumentzendi a fai arboris ◊ che semus essidos chito chito a múrghere sa robba 2. fint móvidos su chito ◊ andas dónnia chitzi a iscurtai sa missa ◊ mammai est pesada de chitzi mannu ◊ Antoni cussu chitzi ci fiat essiu po andai a cassa ◊ issu partit a su chitzu po andai a su sartu 3. una manzana chita che la ponzei currendhe in su casifíciu Cognomi e Proverbi prb: si cheres vívere sanu pesa chito su manzanu Terminologia scientifica sdi Etimo ltn. cito/citius Traduzioni Francese de bonne heure, tôt Inglese early Spagnolo pronto Italiano prèsto, di buonóra Tedesco früh.

chidàda , nf: cidada, cirara Definizione tempus, cosa, trebballu, paga de una chida Frasi l'ant guastu sas ciucheras, sempre cotu a chidadas intreas! ◊ boghendhe ortixu in sa tanca bi isteint una chidada 2. babbu tou no tenet chidada ◊ est duus mesis chi sa meri no mi donat sa cidada ◊ seu andau a mi ndi pigai sa cidada, su tanti chi m'ispetat po èssi trabballau una cida Terminologia scientifica tpc Etimo srd. Traduzioni Francese semaine Inglese time of a week, week's pay Spagnolo semana Italiano tèmpo di una settimana Tedesco Wochenzeit.

chilivrída, chilivrína , nf Definizione farinedhos de pane Sinonimi e contrari carafúndhula, chilívriu, figrinu, fria, mica, murichia, palfaruza, paparida 2. candho sas chilivridas de sa vida ant a rúere in su riu de sa morte, no timas! Etimo srd. Traduzioni Francese miette Inglese crumb Spagnolo miga Italiano brìciola di pane Tedesco Krümel.

chíma , nf, nm: chimu 1, cima Definizione su coromedhu de is matas, is partes prus artas o prus atesu de su truncu de is matas (e po cussu fintzes is prus fines e modhes); genia de candhelita chi bogant is erbas ue apustis faent su frore, ma pruschetotu is litos betzos (Hyoseris radiata, itl. radicchio selvatico)/ cima de làtia, de gureu, de indívia, de càuli Sinonimi e contrari cimixedha, coma, coramedhu, frandha 1, puntioledha, rampu / síriu Frasi sas àrbures faghent su frutu in chimas ◊ in sas chimas sos puzones godint gioghitendhe ◊ su cardu, sa latuca, sa tzicória sunt boghendhe sa chima ◊ candho sas erbas bogant sa chima sunt apunta a fàghere su fiore ◊ fit cun su chimu de s'olia che columba ◊ su bentu movet sos chimos de sas matas 2. in beranu essit sa chima ◊ sos pisedhos essiant a chima, unu tempus: como no cherent mancu tzoculates! Terminologia scientifica rbr Etimo ltn. cima Traduzioni Francese bout tendre et mince des plantes et de certaines herbes Inglese cyme Spagnolo cogollo Italiano punta tènera e sottile delle piante, gètto di alcune èrbe Tedesco Trieb, Sproß.

chimíre , vrb Definizione nau de erbas, fàere o bogare sa chima o candhelita ue faent su frore Sinonimi e contrari abbrabai, abbrossare, frunzire 1, inchimire, inceurrare, ingrilliri, tidhire / folai, indobiri Frasi beda, tzicória, litos betzos e gai si che chimint comente intrat beranu Etimo srd. Traduzioni Francese bourgeonner Inglese to sprout Spagnolo germinar, brotar Italiano germogliare, fare il gètto o stèlo di alcune èrbe Tedesco sprießen, treiben.

chischínnu , nm Sinonimi e contrari cannija Traduzioni Francese gémissement Inglese groan Spagnolo gemido Italiano gèmito, vóce inarticolata di laménto Tedesco Stöhnen.

ciannonéri , nm Definizione chie contat fàulas mannas, cosas de no crèdere Etimo srd. Traduzioni Francese menteur, charlatan Inglese liar Spagnolo mentiroso Italiano bugiardóne, spacciatóre di fandònie Tedesco Erzlügner.

ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definizione min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos Frasi a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau Traduzioni Francese genre de pâtes courtes Inglese a kind of macaroni Spagnolo clase de pasta corta Italiano un tipo di pasta córta Tedesco eine Art Makkaroni.

ciàsca , nf, nm: ciascu, sciascu, tzascu Definizione cosa chi si faet o si narat tanti po erríere, a giogu, o fintzes po pigare a befa, fàere a bregúngia Sinonimi e contrari badalocu, befa, bischíglia, brúglia, ciacota, ciàschidu, ciascaria, cistu, tzigota Modi di dire csn: ite ciascu!… = arratza de divertimentu, ita spàssiu!…; (nadu de fémina) donai ciascus a unu = lassare s'ammoradu Frasi no l'ant cumpresa sa ciasca: solu tue, mala pasca, ti ndhe ses riendhe arreu! ◊ giughiat a inghíriu persones afiotadas a gridos de ciascu e befe ◊ no cretais chi est ciascu su chi seu nendi! ◊ cardampuleri, giogulanu, ti cumbidat po ti contai ciascus o po cantai a mutetus 2. sa limba sighit su destinu sou a ciascu de chie l'est istropiendhe ◊ como su trenu, a ciascu de su progressu, invece de acelerare si est arressu (L.Ilieschi) Etimo spn. chasco Traduzioni Francese blague, plaisanterie Inglese joke Spagnolo chiste, chasco Italiano barzellétta, cèlia, battuta di spìrito Tedesco Witz, Scherz.

cirròni 1 , nm Definizione una genia de pische de mare apertu, de mare biu Cognomi e Proverbi smb: Cirroni, Cirronis Terminologia scientifica psc, synodus griseus Etimo itl.s cirru Traduzioni Francese poisson-lézard rayé Inglese sea lizard, atlantic lizardfish Spagnolo lagarto, logarto Italiano lucèrtola di mare Tedesco Meereidechse.

civèra , nf: sivera, tzivera Definizione genia de létia de is mastos de muru (e picaperderis) po portare o carrugiare perda o àteru chi dhis serbit trebballandho, o fintzes una genia de càscia de pònnere in su carru Terminologia scientifica stz Etimo ctl. civera Traduzioni Francese civière Inglese handbarrow Spagnolo angarillas de albañil Italiano sòrta di barèlla per materiali Tedesco Trage.

clàmu , nm: cramu Definizione su acusare una fura, giare sa chèscia; su tzerriare, pedire agiudu Sinonimi e contrari chensa, denúntzia / agiutóriu Etimo srd. Traduzioni Francese action de dénoncer un vol, réclamation Inglese complaint Spagnolo denuncia, llamamiento Italiano denùncia di còsa rubata, reclamo Tedesco Anzeige, Beschwerde.

coaratzína , nf Definizione avantzos, coígios de papare, siat de su pràngiu e siat de sa chena Sinonimi e contrari arremusulla, arrogalla, chirchiza, cífrinu, coilla, fafaruza, fratamuza, frataza, pispisa, romasiza, tzimuca, vèglia Traduzioni Francese restes d'un repas Inglese leftovers Spagnolo sobras Italiano rimasùglio di pasto, avanzo Tedesco Rest.

cociulàju , nm Definizione piscadore de cóciula, de gioga de mare Frasi in tretu in tretu calincunu cociulaju, aciuvau in s'àcua, iscrucullat s'arena foxosa cun su ciuliru ◊ su cociulaju est remendi in su ciu andendi a fai arregorta Terminologia scientifica prf Etimo srd. Traduzioni Francese pêcheur d'arches Inglese mussel fisher Spagnolo pescador de almejas, mariscador Italiano pescatóre di arsèlle: arsellante Tedesco Muschelfischer.

còco , nm Definizione genia de pedra niedha chi apicant a sa cadenita po maia Sinonimi e contrari pinnadedhu 1, sebeste 2. fit pranghenne chin donzi làcrima che coco, manna goi! Cognomi e Proverbi smb: Cocco, Coco Etimo srd. Traduzioni Francese petite bague qu'on porte sur soi, qui préserve du mauvais œil Inglese jet ring against evil eye Spagnolo azabache Italiano anellino di giavazzo cóntro il malòcchio Tedesco Gagatring gegen bösen Blick.

cocoràtza , nf Definizione càlixi o capedhu de muru: una genia de erba chi faet in is calancas de is muros Sinonimi e contrari alighemuru, calichemuru, capedhemuru, cocorroi, salighemuru Terminologia scientifica rba, Umbilicus rupestris Traduzioni Francese ombilic de Vénus Inglese venus navelwort Spagnolo ombligo de Venus Italiano ombelico di Vènere Tedesco Nabelkraut.

còcu , nm Definizione sa mata de su caciumbu Terminologia scientifica frt Traduzioni Francese cocotier Inglese coconut palm Spagnolo cocotero Italiano palma di còcco Tedesco Kokospalme.

«« Cerca di nuovo