tràmmudu , nm: tràmunu Definizione bestimentu càmbiu, límpiu Sinonimi e contrari mudadura, mudóngiu, tramudu Frasi dàemi su tràmunu ca sa bestimenta chi zuto in dossu est bruta! ◊ Gantine est torradu de cuile pro si che leare su tràmmudu Etimo srd. Traduzioni Francese vêtements propres, changer le linge Inglese change of clothes Spagnolo ropa limpia para cambiarse Italiano vestiti di ricàmbio Tedesco Kleider zum Wechseln.

tremizólu , nm, agt: tremuzolu, trimizolu, trummutzolu, trumuzolu, trumuzoru Definizione nue forte de bentu a molinadura; chi tremet o faet trèmere Sinonimi e contrari bruxajolu, molione, mommurzolu, momonissa, mummugione, torvellinu, tramúghine, tremuine, trumujone Frasi si est pesadu unu tremuine de tremizolos chi no at lassadu téula in copertura ◊ si pesat unu trummutzolu e faet bolare totu sos pratos ◊ si fuit pesau unu tremizolu chi faiat bolare foza, proine e crabeturas 2. ses bolitanne che frocu de lana crébina portadu de una frina tremizola Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese tourbillon de vent Inglese whirlwind Spagnolo torbellino Italiano tùrbine di vènto Tedesco Wirbelwind.

trighínzu 1 , agt Definizione coment'e calidade de gente o de animales, chi est de pagu contu, miseredhu, chi creschet pagu Sinonimi e contrari anninnitau, cioco, enzosu, míseru Traduzioni Francese rachitique, maigre et débile Inglese poor looks, rachitic Spagnolo raquítico Italiano di aspètto mìsero, rachìtico Tedesco kümmerlich.

truígu , nm Definizione fundhu de bide, pitzu Sinonimi e contrari rabatzone Frasi est torradu cun sa béltula prena de truigos Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stock Spagnolo cepa Italiano céppo di vite Tedesco Stock.

turrionàju , nm: turronàgiu, turronaju, turronàrgiu, turronarju, turrunaju Definizione chie faet o bendhet turrone Frasi est in donzi festa paret turronaju! ◊ sunt connotos sos turrionajos tonaresos Terminologia scientifica prf Etimo srd. Traduzioni Francese personne qui fait du nougat Inglese torrone maker Spagnolo turronero Italiano fabbricante di torróni Tedesco Nougathersteller.

tzancarronàda , nf: ciancarronada Definizione aconcada maca, fatura de tzancarrones Sinonimi e contrari aconcada, acucada, garrafatoni, isconcata, isconchinada, meleda / cdh.tzancarrunata, ttrs. tzancarrunada Etimo srd. Traduzioni Francese faute grossière, balourdise Inglese big mistake, stupid act Spagnolo disparate, imprudencia, falta Italiano cólpo di tèsta, gròsso sbàglio, spropòsito, balordàggine Tedesco unbesonnene Handlung, grober Fehler, Dummheit.

tzàntara , nf: tzàntera Definizione bregúngia manna, cosa de ndhe dèpere tènnere bregúngia / fàghere tzàntara = fàere bregúngias Sinonimi e contrari arréula, befa, bilgonza, gutiperu, iscàranu / cdh. ciàntara Frasi mi as giuradu chi mi batias a tzàntera de sa zente, ma ti ses fadhidu! ◊ cussu est sa tzàntara e su risu de su logu ◊ arratza de tzàntara custa de 'Tangentópoli', sos amministradores furendhe! ◊ semus sa tzàntara de sa bidha, petzi che brigare! 2. sa rosa de sa cussorza est diventada pubusa, ponzendhe fatu a unu feminarzu, sa tzàntara! Etimo srd. Traduzioni Francese risée, moquerie Inglese scorn Spagnolo escarnio, ludibrio, mofa Italiano ludìbrio, càusa di schérno, di derisióne, canzonatura Tedesco Spott, Gespött.

tzerpulía , nf Definizione dónnia e css. bobboi o animale chi faet male, noghet o àteru deasi Sinonimi e contrari arresia, babballoti, babbaúciu, babbaudhu, babboi, errebiu, incerpiu, terpusu, titupiu Frasi mori, cane furuncu e traitore: restas pro pastos a sa tzerpulia ca no ses dignu d'esser sepellidu suta sas terras de su sardu lidu (S.Lay Deidda) Traduzioni Francese bestioles nuisibles Inglese every kind of pests Spagnolo bichos molestos Italiano insètti ed animaletti nocivi, di ogni gènere Tedesco Ungeziefer.

tzíbba , nf: atzibba Definizione genia de erba chi faet in oros de mare o istagnu in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota a orrostu o a budhiu Sinonimi e contrari èlema, elimedha Terminologia scientifica rba, Atriplex portulacoides Traduzioni Francese pourpier des mers Inglese orach Spagnolo orzaga Italiano porcellana di mare, obióne Tedesco Keilmelde.

tziloría , nf: tzirolia 1, tzirulia Definizione tzirulia de mare, una genia de pische a ossu modhe, a pinnas de costau mannas meda e a coa longa longa, finedhedha Frasi coghent ambidha e tzirolia, ma a su giarrete li faghent sas ficas! Cognomi e Proverbi smb: Zirulia Terminologia scientifica psc, myliobatis aquila Traduzioni Francese roussette Inglese eagle-ray Spagnolo águila Italiano àquila di mare Tedesco Seeadler.

tzintzínu , nm Definizione arritzone de mare, genia de animaledhu tundhu, a ispinas longas a dónnia parte: de sa calidade fémina si papant is oos, chi si agatant aintru a bisura de silibbas de aràngiu (fintzes de matessi colore) ma meda prus piticas mancu su tanti de unu cocerinu / is partis de unu tz.: scroxu, ispina, buca, títulas (ous), sidhus (genia de bentosas) Sinonimi e contrari tzinnea Terminologia scientifica anb, arbacia pustulosa, paracentrotus lividus, echinus acutus, e. melo, sphaerechinus granularis Etimo itl.l. zinzino Traduzioni Francese oursin Inglese sea urchin Spagnolo erizo de mar Italiano rìccio di mare Tedesco Seeigel.

tzíta , nf Definizione avisu a su pretore, a tribbunale po calecunu pretu; avisu de pagamentu e fintzes genia de singiale de su chi depet acontèssere / dare tzitas = atzitzare, ispuntorzare, donai ocasioni, dare aggheju Sinonimi e contrari tzitu 2 Frasi su marisciallu che giughet una carta de bullu cun sa tzita a sa giustíssia pro li fàghere su dibbatimentu ◊ a candho est sa tzita pro cussu dibbatimentu? 2. si no farto, custa tzita est cosa de pagare! ◊ custa est sa tzita de pagamentu de sa lughe 3. Pascualinu dabat tzitas a su socronzu a mandhare su telegramma ◊ Chischedha possediat unu giosso in domo de su connau e non liu aiat mai chérfiu tzèdere: pro cussu fint sèmpere a fustes ritzos e dàndhesi tzitas Etimo spn. cita Traduzioni Francese sommation de payement Inglese summons, payment advice Spagnolo citación, apremio, premonición Italiano citazióne, avviso di pagaménto, premonizióne Tedesco Vorladung, Zahlungsanzeige.

ufulàda , nf Definizione cropu de aera, de bentu; su ufulare Sinonimi e contrari irfrusada, mumada / úfulu Frasi sa nue de sa traschia che l'at zuta un'ufulada de bentu ◊ ufuladas de bentu sunt a frúschiu ◊ ufuladas de nuscos l'irfríssidant sa conca Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, rafale du vent Inglese gust (of wind) Spagnolo racha, ráfaga Italiano sóffio, ràffica di vènto Tedesco Windstoß.

, nm: giú*, zubu, zuo, zuvu Definizione loba de boes domaos chi si ponent imparre po tirare su carru, s'arau o àteru / min. zuvitu, pl. zuos Sinonimi e contrari ciuntu Frasi aiat imparatu deretu a cropare su zuvu a su zuvale ◊ sas campanas che las ant antziadas a campanile chin duos zubos totu galavera ◊ su sero est torradu su maridu cun d-unu carru de paza pro su zuo Traduzioni Francese une paire de bœfs Inglese yoke oxen Spagnolo yunta de bueyes Italiano còppia di buoi Tedesco Ochsenpaar.

zúra , nf, nm: giua 2, zuru 1 Definizione orrugu de terrenu cumonale giau a prènnere a ccn.; tretu de terrenu piticu, mescamente po fàere domo; tretu fintzes ananti de domo, in s'orruga, orruga etotu, e a logos fintzes leada, su logu / essire dae z. = (in cobertantza) esagerare Sinonimi e contrari iscaparrone Frasi fint brigandhe binti annos pro una zura 2. sa Comuna at dadu totu zuras de batoschentos metros pro si fraigare sa domo 3. donzunu si mundhat sa zura sua e gai sa carrela abbarrat neta ◊ su sero primu de mesaustu, sos ómines in bidha giughent a codhu in sos zuros piús antigos sos Tres Candhaleris 4. sont ridendhe pro sos istorodhos chi ant intesu, ma totu abbarrat intro de sas zuras de su rispetu Traduzioni Francese lot de terrain Inglese lot Spagnolo parcela de terreno Italiano lòtto di terréno Tedesco Parzelle.

«« Cerca di nuovo