apéliu , nm: apíliu, apílliu Definizione disígiu mannu, coment'e candho unu dha pedit, sa cosa / pigare apílliu de…= benni su disígiu, sa gana de… Sinonimi e contrari desizu, ispédhiu Frasi mi ndh'at pigadu apílliu e comporada mi l'apo, sa cariasa ◊ e adhias, no ndhe li pigat apílliu a fàghere carchi faina?! ◊ nono, gai, chi ti at pigadu apílliu a lèzere, cantu chi ses zoghendhe! Etimo itl. appiglio Traduzioni Francese désir ardent Inglese strong desire Spagnolo ansia, anhelo Italiano fòrte desidèrio Tedesco Begier.

apiliàre , vrb rfl: apilliare Definizione bènnere su disígiu, pigare a disígiu, disigiare forte, pedire ccn. cosa (o fintzes gente, agiudu) chi s'iat a bòllere; fintzes atacare, andhare o cúrrere aifatu po cracare Sinonimi e contrari apeliai Frasi si est apilliadu a li dare cosa ◊ sos fizos si sunt apiliados a sa mama ◊ sa ulturina si est apiliada a su mortorzu ◊ ite balet cust'umanu apiliare sentza ischire pro pòdere isperare si avreschet un'àteru manzanu? (G.A.Salis)◊ a sos carvonajos si apillieit a li dare su carvone ◊ so apilliadu a erba ◊ ti ses apilliadu a una castigada: no agataias una fémina menzus?! 2. donzi borta chi bogo a pizu carchi faina paret chi si mi apíliet su malejanu ◊ si li sunt apilliados sos canes che dimónios Etimo itl. appigliare Traduzioni Francese désirer ardemment Inglese to have a strong wish, to ask insistently Spagnolo anhelar, pedir con insistencia Italiano avére fòrte desidèrio, chièdere con insistènza Tedesco wünschen, eindringlich bitten.

apitàre , vrb: apitzare 1 Definizione istare apitu, abbaidandho a ccn. disigiandho de su chi tenet, o chi portat, coment’e pedindho a ndhe dhi giare Sinonimi e contrari acogai, apatèssiri, apedhiae, apètere, apetire, desizare Frasi proite depo istare apitendhe abbaidendhe a manos suas?! ◊ istat apita apita abbaidendhe a li dare cosa candho si ndhe podet triballare! ◊ sa pisedhina est apitendhe sa cariasa ◊ lèvache cussu cane ca est apitendhe sa peta! ◊ sas pitzocas in partza e sos ómines abbadiandhe e apitzandhe! Etimo srd. Traduzioni Francese convoiter Inglese to crave for Spagnolo desear, codiciar Italiano bramare, guardare con desidèrio Tedesco begehren.

arràngulu , nm Definizione disígiu malammodidu, esagerau; fintzes una genia de cumpensu o cuntentu chi si giaet a ccn. po su chi faet Sinonimi e contrari agodíssia, agudéntzia, apédhiu, asuréntzia, asuria, asurímini, aulimentu, codícia / apagnamentu, grangeu Etimo itl. rangolo Traduzioni Francese désir excessif, exagéré Inglese unrestrained wish Spagnolo deseo insaciable, compensación Italiano desidèrio sfrenato Tedesco zügelloser Wunsch.

avrígnu , nm: avrinzu Definizione disígiu, bisóngiu apretosu de calecuna cosa, ispédhiu Sinonimi e contrari assúgliu Frasi si so ninnadu dae sos avrinzos, tue l'ischis, Segnore! ◊ li est bénnidu s'avrinzu de sa chiriasa e si che ndhe at mandhigadu una pischezone! ◊ li piaghiant sas féminas e calchi avrinzu l'intendhiat daora Etimo srd. Traduzioni Francese désir ardent Inglese craving Spagnolo deseo insaciable Italiano desidèrio improvviso ed incontenìbile Tedesco plötzlicher und unbändiger Wunsch.

bitízu , nm Sinonimi e contrari desizu, gana, idea Traduzioni Francese volonté, désir, aspiration Inglese will Spagnolo deseo, anhelo, aspiración Italiano volontà, desidèrio, aspirazióne Tedesco Wille, Lust, Streben.

desízu , nm: disígiu, disígliu, disílgiu, disillu, disitzu, disixu, disizu Definizione su disigiare, bòllere calecuna cosa; sa cosa disigiada; mància de sa pedhe Sinonimi e contrari ànsia, apicónia, apitu, bolla, gana / cdh. disíciu Modi di dire csn: disígius de fémmia impedia = cosas chi disizat una ràida, unu pagu foras de su normale, e fintzas una zenia de marcos chi essint in sa pedhe a sa criadura de naschidorzu; d. de cani malàdiu = disizu unu pagu macu, raru, de cosas chi no si tenent; fàghere unu d. = disigiai; catzare, vocare, istudai su d. = torraisí disígiu de una cosa, bogaisindi unu disígiu; acantzare unu d. = resessire a tènnere su chi si est disizadu; tènniri una cosa a disígiu = èssere disizèndhela dae meda; èssere a d. o in d. de ccn. cosa = disigiaidha ca serbit, ammancat, est paga; a disígiu de!… = apo, as, at, amus, e gai, coloviadu, cascaviadu (ccn., ccn cosa) a tropu!, nos semus irbulados de…; fai una cosa a d. = apustis de l'àere disizada meda; mòrrere, morririsí de su d. = àere una gana maca de carchi cosa Frasi cussu est disillu chi podit acansai ◊ su disizu meu est a bídere a tie ◊ pro si catzare totu sos disizos, mancu sa domo de sos afoghizos solit sa zente gai visitare! ◊ bogamindi su disígiu, chi t'isposu! ◊ custus giòvunus no tenint perunu disílgiu bonu 2. est pena manna su ti biri a disígiu! ◊ a prandi eus fatu frégua istufara: dha tenestis própiu a disígiu! ◊ depu portai totu su matzàmini lissiau: tanti gei mi ndi seu pesau una borta po disígiu, pigau a cagaredha!…◊ semus a disizu fintzas de erbuzu, pro no andhare a ndhe collire ◊ fintzas a disizu de abba semus, inoghe! ◊ a disígiu de nci èssi sodraus!… stupamincedhus! Etimo ctl. desitj Traduzioni Francese désir Inglese wish Spagnolo gana (f), deseo, antojo Italiano desidèrio Tedesco Wunsch, Hautfleck.

gàna , nf: ganas Definizione disígiu o bisóngiu de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de fàmene (pagu o meda), de àere s'idea, sa volontade, su disígiu / min. ganighedha, ganutza Sinonimi e contrari boza, desizu / fàmene, fràmicu / idea, volontade | ctr. malaggana Modi di dire csn: èssiri de bona g. = èssere in bonumore; fai una cosa de mala g. = a malugoro; èssiri a ganas mabas = gana de bombitare, de ndhe torrare sa cosa de s'istògomo; ganaona (gana bona)= su istai bèni, su èssiri allirgus, de bona ispétzia; leare sa g. = fai passai s'apititu; una ganigedha tèngiu de!… = no ndhe tenzo própiu gana!; intzaurraisí de gana = disigiare, àere ganas; gana maca = isazerada, tropu, aira; g. neta = fàmini ca no dhoi at própriu nudha a papai; ponnirisí de gana a fai cosa = de bona volontade; a prima gana = comintzendhe a manigare, candho unu est famidu; leare, manigare, fàghere su chi si at in gana = su chi o cantu unu bollit Frasi faghe su chi as in gana! ◊ si sos Sardos aiant gana de traballare comente ant gana de ammorare, nuraches nobos aiant fatu! ◊ tenner o benner gana de riere, de chistionare, de prànghere, de caminare, de lèzere, de drommire, de manigare, de fàghere abba, gana de figu, de pira, de casu, de abba, de cosa de apílliu ◊ como no assazo nudha ca mi che leat sa gana ◊ a tui puru, oi, no fait gana de ti ndi pesai? 2. bi at zente chi galu oje morit de sa gana 3. sa piciochedha est sempri a ganas mabas: no est papendi giai nudha ◊ a s'antzianu li benit gana de fàghere abba fatuvatu 4. in cussu logu a prima gana bosi cracant sa berdura, mancu chi siais unu molente! Cognomi e Proverbi smb: Gana Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese envie, désir Inglese wish Spagnolo gana, deseo Italiano vòglia, desidèrio, stìmolo Tedesco Lust.

ganía , nf Definizione gana manna, disígiu meda, prus che àteru de genia sessuale Sinonimi e contrari gana / insoadura Frasi sa gania disizosa de su càntigu e s'irbadhinamentu de sa cursa che li fint pigados a conca ◊ a dommo de sa gania ch'est andhau su fàmmene… Etimo srd. Traduzioni Francese grand plaisir sexuel Inglese intense lust Spagnolo libídine, lujuria Italiano intènso desidèrio sessuale Tedesco Geilheit, Begierde.

insuaméntu , nm: intzuamentu Definizione disígiu de fémina (o de ómine) Sinonimi e contrari ampua, insoadura, lusca, sua 1 / assuadura, sciovadura Etimo srd. Traduzioni Francese désir sexuel Inglese lust Spagnolo celo, calentura Italiano desidèrio sessuale Tedesco Begierde.

síde , nm: sidi, sidis, sídiu, sidu, siri, síriu 2, siti, sitis, sítiu Definizione bisóngiu o disígiu de bufare, nau de gente, matedu e animales chi dhis fartat s'abba; in cobertantza, disígiu o bisóngiu mannu de calecuna cosa Modi di dire csn: batire, intrare, bestire o pònnere sidi = fai bènniri bisóngiu de bufai, fai sidi; bènnere sidi = bènniri ganas de bufai; rucrare su sidi = catzare, passare, bogai, bogaisindi, tòdhere su sidi; fai sidi = pònnere o batire sidi; cassidu, cotu, tzegu, mortu, de sidi = sidiu meda meda; ispiolandhe, alluscau de su sídiu = tzegu de su sidi; patire sidi (nau de erbas e matas) = sunfriri pro mancamentu de àcua Frasi ti at batidu sidi sa calura ◊ cuss'abba no ndhe rucrat de sidi ◊ so mortu de sidu e no bi at abba! ◊ apo tentu sídiu e m'agis dadu a bufare ◊ custas àrbures sunt patindhe sidi ◊ sas piantas patint pro su sítiu de s'istiu ◊ sa sartitza bestit sídiu ◊ su sole li aiat missu unu sitis chi non resessiat a si catzare ◊ s'abba ndhe leit su side a totu sa zente (R.Sardella)◊ no as a mòrrere ne de side e nemmancu de fàmmene, ca dhue at cosighedha de papare (L.Mura) 2. fàmene e sídiu de giustesa ◊ chie bufat de cuss'abba at a tènnere torra sídiu ◊ cussu tenit sidi de dinai! Cognomi e Proverbi prb: abba budhit farina e sidis mintet ira Etimo ltn. sitis Traduzioni Francese soif, désir ardent Inglese thirst, burning wish Spagnolo sed, ansia, deseo vehemente Italiano séte, desidèrio ardènte Tedesco Durst, Begierde.

«« Cerca di nuovo