bète 2 , nm: vete Definizione orrugu longu de linna o de ferru po fàere fortza Sinonimi e contrari palanchinu, prapali Cognomi e Proverbi smb: Bette Etimo ltn. vecte(m) Traduzioni Francese levier Inglese lever, post Spagnolo leva, palo Italiano lèva, palo Tedesco Stange.

mèrtza , nf Definizione sinnu de is cartas po giogare: si narat fintzes a disprétziu in su sensu de genia, arratza Modi di dire csn: èssiri totus de una m. = de sa matessi zenia, de sa matessi calidade; s'assu de mertzas (in suspu) = su… sirile de s'ómine Frasi is mertzas de is cartas sunt orus, cupas, bastus e ispadas 2. est una mertza de medianeris chi at traíxiu e béndiu sa Sardigna a is prus gavàcius de is istràngius (A.Cannas)◊ de giogus in is negótzius ndi agatas de dónnia mertza 3. a carrasecare cudhu fit chene mudannas, si artziaiat sa funnedha e fachiat a bíere s'assu de mertzas Etimo itl.p mersa Traduzioni Francese couleur Inglese suit Spagnolo palo Italiano séme delle carte da giòco Tedesco Farbe.

pabòni 1 , nm: palone 1, paloni Definizione puncione, orrugu de linna a punta po prantare cosas in s'ortu; nae de linna acutzada, prus che àteru iscomada, chi si ponet po arraigare is fundhos de sa bide in is bíngias; arraighina de dente; palu, puntedhu mannu puru Sinonimi e contrari rocu / ladicra, pontedhu Modi di dire csn: fàghere su p. = fàghere s'àrbure ritza, fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai; casciale a duos, a tres palones = chi portat duas, tres arréxinis; ebba de palone = sa de mesu, in s'arzola, presa a su rocu Frasi si ponent fichidos che duos palones ◊ at apicau su capedhu a unu paboni Cognomi e Proverbi smb: Palone, Paloni Etimo srd. Traduzioni Francese petit pieu Inglese stake Spagnolo estaca, palo Italiano palétto Tedesco Pflock.

pàlu , nm: pau, pàulu Definizione truncu longu meda, deretu e tundhu (o fintzes genia de tubbu de ferru o àteru materiale forte fatu a bisura de truncu) chi ponent prantau in terra po poderare in artu mescamente filos de currente (po cust'iscopu is prus mannos dhos faent a intrajadura); orrugu de ferru grussu e tundhu fatu a punta a una parte e a bisura de pei a s'àtera, po fàere de leva, po si abbàlere movendho cosas graes (mescamente pedra) o fintzes a fàere fossos fungudos e istrintos (sa parte a punta); cerboni, arraiga, nae chi si fichit po agguantare in artu cosa prantada; fintzes orrugu de linna curtzitu, a punta, puncione po prantare prantagedha, o de ferru po giogare (si depet arrennèscere a dhu prantare in terra tirandhodhu a cropu de artu a manera de si cravare aintru de unu tretu precisu)/ furriai su palu in testu = cambiare sas cosas nadas; su pau = zenia de zogu Sinonimi e contrari puntellu / palighedhu / puncione, rocu Frasi podiat imparai cussa faina peri in bidha, chena nci acabbai in su palu de sa furca ◊ su pastori at prantau pàulus po fai un'acorru 2. su palu chin sos ferros de sa mina mi ant fatu s'ischina a unu cantzu 3. depestis centrai tirendi su pau o unu puncioni: abundi arribbàt su pau si apoxàt su diru mannu de su pei e si tiràt sempri fintzas chi non si andàt foras Etimo ltn. palus Traduzioni Francese poteau Inglese pole Spagnolo palo Italiano palo Tedesco Pfahl.

pontédhu , nm: apuntedhu, puntedhu, puntellu Definizione orrugu de linna grussu e longu o frucàgiu chi si ponet asuta de calecuna cosa, o a calecuna cosa, po dh'agguantare in artu, de no che orrúere, o àteru; petzu mannu de linna, tubbu longu e grussu de ferru o una genia de intrajamentu artu po agguantare is filos de sa currente de una línia elétrica; in cobertantza, sa natura de s'ómine / èssere su puntellu de… (nau de ccn.) = èssiri s'isperu, s'aficu de…, serbiri a… Sinonimi e contrari frucàrgiu, paboni 1, puntale, trumponi / palu Frasi sa bida nostra est che puntedhu allutu ◊ no si rezet in ancas, si no li ponent puntellu! 2. sos puntellos de sa currente los ponent de bica in bica, ue faghet ◊ in sa bia de domu funt ponendidhoi is pontedhus de sa luxi ◊ pipat tzigarros longos cantu sos puntedhos de sa luche Etimo itl. puntello Traduzioni Francese poteau Inglese pole Spagnolo palo, vara Italiano palo Tedesco Pfahl.

puntàle, puntàli , nm Definizione orrugu de linna longu e grussitu de pònnere asuta po agguantare calecuna cosa; genia de punta chi si ponet a unu càbudu de calecuna cosa coment'e po fortilesa, po dha fàere prus adata a púnghere o durare de prus (es. p. de iscarpa)/ p. de àrbule = sa punta, is cambos prus in artu Sinonimi e contrari frucàrgiu, puntedhu, trumponi / crispedhu Etimo itl. puntale Traduzioni Francese poteau Inglese pole Spagnolo palo Italiano palo Tedesco Pfahl.

scabéciu , nm: iscabece* 1, scabetzu, scambéciu Definizione genia de mata americana chi faet linna tostada, de òpera, bona fintzes a tínghere in colore de binu Sinonimi e contrari brasile 1 Frasi sa mata de s'arenara bogat frori 'e scabéciu… mamma est arrennegara ca babbu est tropu béciu! Terminologia scientifica mt, Haematoxylum campechianum Traduzioni Francese campêche, bois de campêche Inglese logwood Spagnolo palo de campeche Italiano campéccio Tedesco Blaubaum.

«« Cerca di nuovo