abrína , nf: alvina, avrina Definizione bentu fridu cun népide; fintzes una genia de ànima mala Sinonimi e contrari abra, araghe, atza 1, disàura, frina, fruxone Frasi apo bidu sas avrinas de sas dies e sas rochellas Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese bise Inglese very cold air Spagnolo viento frío Italiano sizza Tedesco eisiger Wind.

abriòre , nm: abrore, avriore, avrore Definizione fritu forte; su èssere abru, areste, arestadu, nau de cosas, de gente, de logu / s'avrore de sa morte mala = dolore, dispiaghere mannu Sinonimi e contrari abrura, frigidúmene, frigilidade, fritore, frizidore | ctr. basca, caentu, calura Frasi su focu in su cuzone cajentavat sa carena isfritia dae s'avrore ◊ pro te bi sunt sos abrores chi àlidant in sos buscos (F.Pitzolu)◊ s'abriore de zannarju mi móssiat sas carres ◊ sa note fit comintzandhe a dare borta e s'abriore si fachiat intèndhere piticandhe sas carres Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese froid vif, sauvagerie Inglese very cold, wildness Spagnolo frío cortante, selvatiquez Italiano fréddo pungènte, selvatichézza Tedesco beißende Kälte, Wildheit.

abrósu , agt: avrosu Definizione chi est fridu meda, chi portat abrore, abra Sinonimi e contrari fridu, ispunzinosu Frasi mi est iscorandhe custu bentu abrosu ◊ est unu manzanu avrosu ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat in palas de unu crastu Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese froid Inglese cold Spagnolo frío, helado Italiano fréddo Tedesco kalt.

afritorídu, afritoríu , agt: afritulidu, afrituridu, fritoridu Definizione chi tenet fritu meda, chi est tremendhosi de su fritu, fintzes chi sufrit su fritu, chi dhu aguantat pagu Sinonimi e contrari afrituladu, allintugliadu, ifritoridu / friarosu | ctr. afoghigiau, caente Frasi làssami caentare: no lu bides chi so totu afritoridu?! ◊ dae su giogu, istracu de currizare, recuit Nanni mesu afritoridu ◊ unu petiruju afritoridu si ndhe cheret intrare a sa pinneta 2. de su sole sos rajos no mi dant calura, so fatendhe afritulidu s'última pitzulada a mala gana (P.Muresu) Etimo srd. Traduzioni Francese transi de froid Inglese cold Spagnolo muerto de frío Italiano infreddolito Tedesco fröstelnd.

astragòre , nm: astraore Definizione fritu forte meda, fintzes s’abba cagiada de su fritu / candhelobbru de astraore = candheloto, astrau Sinonimi e contrari arragore, astraghera, àstragu, astraura, astrore, belu / cdh. strimentu Frasi est falendhe s'astraore, custas notes ◊ zuchet sos pilos tèteros che brocu dae s'astragore ◊ cun s'astrore bi at perígulu de illiscigare ◊ su picapedreri in s'ierru fit sempre fresadu de s'astraore Cognomi e Proverbi prb: astrores e traschias, annúntziu de maladias Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese gel persistant Inglese persistent cold Spagnolo frío intenso Italiano gèlo insistènte Tedesco Frost.

astraúra , nf Definizione fritu a meda e a tempus longu Sinonimi e contrari arragore, astra, astragore, bedhia, celexia | ctr. caentu Etimo srd. Traduzioni Francese gel persistant Inglese persistent cold Spagnolo frío intenso y durable Italiano gèlo insistènte Tedesco Frost.

frídu , agt, nm: friru, fritu Definizione chi est a unu gradu bàsciu de temperadura, chi giughet pagu calore; nau de gente, chi ndhe dh'importat pagu de s'àteru o fintzes chi no dhi faet bonu a cara, chi no sentit nudha po s'àteru (itl. indifferènte), chi est o si ammostat pagu interessau a una cosa; chi no tenet dinare; chi no narat àteru si no friduras Sinonimi e contrari fríghidu | ctr. budhidu, caente Modi di dire csn: fritu che nie = fridu meda; donaindi una frida e una callenti = dàrendhe una cràdia e una lena (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa Frasi s'ierru est prus fridu de su beranu ◊ est intrendi s'ierru e s'ària si est fata frira ◊ segundhu sa cosa, frita est prus tètera ◊ sa minestra si papat prus a fridu chi no callenti 2. inoghi fait giai fridu meda 3. lampu, totu cussas ispesas nos ant lassadu fritos che nie! ◊ cun isse so fritu fritu ca mi at allimbadu ◊ si fint lassados ambos fritos fritos Cognomi e Proverbi prb: chini aspetat pratu allenu dhu papat fridu Etimo ltn. frig(i)dus Traduzioni Francese froid Inglese cold Spagnolo frío, frío Italiano fréddo, frìgido Tedesco kalt, Kälte.

frígidu , agt: frízidu, frízitu, fríxidu Definizione chi est fridu meda Sinonimi e contrari astradu, astraosu, fridu, frízile | ctr. caente Frasi bentu frízidu: no faghet a bi abbarrare, fora! Etimo itl. frigido Traduzioni Francese gelé Inglese frozen Spagnolo helado, frío Italiano gèlido Tedesco eisig, eiskalt.

frigidúmene, frigidúmini , nm: frizidúmene, frixidúmini Definizione fritu forte meda; su èssere fritos de sentidos Sinonimi e contrari frigilidade, fritore, frizidore, frixidadi Frasi tempus mau, balla: arratza de frigidúmini!…◊ cussus animaledhus funt mortus de frixidúmini ◊ frixidúmini e nébida isceti dh'ammantat!…◊ est faendho temporadas de frigidúmene Etimo srd. Traduzioni Francese froid pénétrant Inglese intense cold Spagnolo frío intenso, frigidez Italiano fréddo intènso, frigidità Tedesco bittere, Kälte, Gefühllosigkeit.

fríos , nm: frius Definizione temperadura bàscia, nau fintzes de comente unu sentit diferéntzia de calore / erba de frius = erba pesa callentura (Ajuga iva)/ èssiri unu f. disisperau = fritu meda, chi betat pore Sinonimi e contrari fritu | ctr. basca, caentu Frasi fiat una note mala de bentu, de abba e de frios ◊ a is piciochedhus dhis fiat intrau su frius de s'atzíchidu ◊ ti fatzu intrai su frius de sa surra chi pigas! ◊ su frius de tziu Corra, chi andàt a messai a burra ◊ sos cumpagnos narànt "Evviva Stalin!", ma a mie mi beniat su frios Etimo ltn. frigus Traduzioni Francese froid Inglese chilliness Spagnolo frío Italiano fréddo Tedesco Kälte.

frítu , nm, agt: fridu Definizione temperadura bàscia, nau fintzes de comente unu sentit diferéntzia de calore; chi est fridu, chi dhue faet fritu; foedhandho de dinare, chi unu ndhe tenet pagu e nudha; sentidu lenu, istima de pagu contu, su chi tenet unu fàere chentza interessamentu Sinonimi e contrari frios | ctr. basca, caentu, calura / caente Modi di dire csn: intrare, pònnere, leare, tènnere, bènnere fritu, essire, catzàresi, bogaresiche su fritu; fàghere fritu chi faghet ballare sas píberas = meda, de no pòdere agguantare; èssere fritu fritu cun ccn. = no ndi fai contu Frasi triballa ca ti che bogas su fritu! ◊ caminendhe ch'essit su fritu a pes ◊ fit unu fritu chi belaiat sa salia in buca ◊ lampu a fritu: sa pedhe dae cara ndhe catzat!…◊ si ti corcas cugúzadi, ca sinono ti benit fritu 2. cussa est fea che su fritu e su fàmine ◊ custa domo est frita ◊ betesit innanti s'abba frita, debustis s'abba caente ◊ in montes de artu est logu fritu 4. totu cussos dannos nos ant lassadu fritos che nie: no tenimus unu sodhu! 5. Antónia cun megus fit frita frita e deo puru mi so infritada de issa ◊ so fritu fritu ca mi ant allimbadu Cognomi e Proverbi prb: parente de intradura ne fritu e ne calura Terminologia scientifica tpm Etimo ltn. frig(i)dus Traduzioni Francese froid Inglese cold Spagnolo frío Italiano fréddo Tedesco Kälte, kalt.

ifritorídu, ifritoríu, ifriturídu , agt: infirtoriu, infriduridu, infritoridu, infritoriu, infritulitu, infrituridu Definizione chi tenet fritu, chi est morindho de su fritu Sinonimi e contrari afritoridu, afrituladu, allintugliadu, atilchinzadu, ifritorau | ctr. caente Frasi sos canes sunt infrituridos ◊ ca su pipiu fut infritoriu, sa mama dh'at ammontau 2. su calore de beranu no favorit su coro meu tristu ifrituridu (P.Sechi) Etimo srd. Traduzioni Francese transi de froid Inglese cold Spagnolo muerto de frío, aterido Italiano infreddolito Tedesco durchgefroren.

«« Cerca di nuovo