annóu , nm: annuu, Definizione lobu istrintu de calecuna cosa (longa) cun is càbudos intraos a s’imbesse chi faet a acapiare; tretu prus grussu de calecuna cosa, coment'e chi siat fata a nodu Sinonimi e contrari nodu* Modi di dire csn: annou de su tzugu = is nuxis, sa nuge de su gúturu, grogòcia; annou de mata = zenia de nodu chi bi resurtat in sos truncos de àrbure comente sas naes che daent in mesu incarnadas; annou currente = zenia de prendhidura chi isorbet cun fatzilidade; erba de cent'annoos = erba istérria, una creze de erba totu nodos Frasi capassu ses a fai s'annuu a sa corbata? Traduzioni Francese nœud Inglese knot Spagnolo nudo, nuez de Adán Italiano nòdo, pómo d'Adamo Tedesco Knoten, Adamsapfel.

antunnaèra , nf Definizione una de is calidades prus méngius de codrolinu: cardulinu biancu, de petza, tugnu biancu Sinonimi e contrari cardulinubbonu, corrorinebetza, cardulinueru Terminologia scientifica atn, pleurotus eryngii Etimo srd. Traduzioni Francese pleurote du panicaut Inglese king trumpet mushroom Spagnolo seta de cardo Italiano cardarèllo Tedesco Braune Kräuter-Seitling.

anzonína , nf Definizione totu is angiones pigaos o cunsideraos impare / a s'a. = che anzone, acomenti si fait cun o a is angionis Frasi fatendhe s'alte sua matzonina, a sos massajos lis furat sa ua e a tie si dat s'anzonina! (A.M.Scanu) Etimo srd. Traduzioni Francese tous les agneaux Inglese the whole of lambs Spagnolo el conjunto de los corderos Italiano l'insième degli agnèlli Tedesco Lammherde.

apagiadòri , agt, nm: apajadore, apajadori Definizione chi o chie andhat a foedhare sa fémina po contu o in parte de un'ómine Sinonimi e contrari acupadori, comisionàrgiu, mandhadàgliu, paraímpiu, tratadore Terminologia scientifica sntz Etimo srd. Traduzioni Francese faiseur de mariages Inglese matchmaker Spagnolo padrino de casamiento Italiano paraninfo Tedesco Heiratsvermittler.

apangadúra , nf Definizione su apangae Etimo srd. Traduzioni Francese bêchage Inglese digging over Spagnolo labor de azada Italiano vangatura Tedesco Umgraben.

àpara , nf, nm: àparu Definizione porru de angioni, genia de erba areste chi faet unu pagu che a s’àgiu, ma a cambu meda prus fine, biancu, unu pagu a conca (pagu prus grussa de su cambu) in s'oru de is arraighinas, unu pagu a triàngulu (in setzione), frores biancos a pubusone in punta furriaos conca a bàsciu a bisura de campana, de fragu e sabore forte, bona a papare Sinonimi e contrari antzangioni, gusaju, porru / cdh. sàmbula Modi di dire csn: falàresi chei s'àpara in su mese de maju = arrui acomenti fait cust'erba in maju, candu si acaramat e sicat; genia de frastimu: abbasciau chei s'àpara!; vívere a coa de àpara = campare a fàmine, a dilléziu, cun cosighedhas de pagu contu Frasi sos amministradores ant intituladu carrelas e piatzas a zente chi a bidha no li at dadu mancu un'àpara ◊ che fuint essidos time time, cun sas ancas modhes che àparu in maju (A.Cossu)◊ amus fatu sa falada chei s'àpara de maju! Terminologia scientifica rba, rbz, Allium triquetrum Etimo ltn. cappara Traduzioni Francese ail à trois angles, ail triquètre Inglese wild garlic Spagnolo lágrimas de la virgen Italiano àglio angolare Tedesco Glöckchen-Lauch.

aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definizione a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu Traduzioni Francese tordu, de travers Inglese crosswise, crooked Spagnolo de través Italiano stòrto, di travèrso Tedesco schief, quer.

apatentàdu , agt Definizione chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura 2. est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha! Traduzioni Francese qui a le permis de conduire Inglese licensed Spagnolo cualificado, que posee el permiso de conducir, redomado Italiano patentato Tedesco zugelassen, mit Führerschein versehen.

apodhicàda , nf: apodhigada Definizione su istare aprapudhandho, tocandho, totu; posta de pódhighe, marcu abbarrau de is pódhighes Sinonimi e contrari apódhicu 2. custos bidros, si los abbàidas, sunt totu apodhigadas ◊ frobbi cussu móbbile ca est totu apodhigadas! Etimo srd. Traduzioni Francese empreinte digitale Inglese fingerprint Spagnolo huella de los dedos Italiano imprónta delle dita, imprónta digitale Tedesco Fingerabdruck.

apugnigosài , vrb: apunnigosai, apunziconare Definizione iscúdere, pigare a cropos de púngiu Sinonimi e contrari abbuciconai, acatzotai, apugnigorai, apuinare, apunzare, apunzicare, burtzigare Frasi si apunziconat sos càvanos e si addobbat sa conca a su muru Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de poing Inglese to come to blows Spagnolo dar de puñetazos Italiano prèndere a pugni Tedesco jdn. mit Faustschlägen traktieren.

apunzàre , vrb Definizione pigare a cropos de púngiu, pruschetotu candho, pranghendho su mortu, no si podet padire su dolore e unu s’iscudet púngios a petorras Sinonimi e contrari abbuciconai, acorpai, addolare, apugnigosai, apunzicare Frasi tue moris… si apunzant atitendhe mama, babbu, muzere ◊ sa mama isfaghíndhesi in piantu si apunzaiat pro su fizu mortu ◊ sos depidores mandhaiant sas muzeres a si apunzare preghendhe de no che los bogare ◊ si l'aiat picada chin iss'etotu apunzàndhesi sos càvanos 2. sos cumpanzos etotu l'ant apunzadu Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de poing Inglese to punch Spagnolo dar de puñetazos Italiano prèndere a pugni Tedesco jdn. mit Faustschlägen traktieren.

aradhàre , vrb: aragadhare, arighedhare Definizione fàere o pònnere s'aradhu, s'arighedhu, brutore a pígiu grussu Sinonimi e contrari aggromare, ingrumai 2. sa padedha est tota arighedhada Etimo srd. Traduzioni Francese incruster Inglese to encrust Spagnolo incrustarse de tártaro Italiano incrostare Tedesco verkrusten.

aradhósu , agt Definizione chi portat aradhu Sinonimi e contrari arradhonidu, cadhóciu, insodrigau Etimo srd. Traduzioni Francese souillé Inglese dirty Spagnolo sucio de tártaro Italiano lórdo, sùdicio Tedesco schmutzig.

arangiarrungiósu , nm Definizione genia de mata po bellesa (no est naturale in Sardigna): si narat fintzes bòcia arrungiosa (chi est su frutu, totu arrasposu a fora) Terminologia scientifica mtr, Maclura pomifera Traduzioni Francese oranger des osages Inglese osage orange Spagnolo naranjo de los osage Italiano maclura Tedesco Milchorangenbaum, Osagedorn.

arcidédhu , nm: arciredhu Definizione duas genias de pigiones chi papant petza tenent custu númene: s'istore de Leonora e s'atilibbriu Sinonimi e contrari falche 1, serpedheri, tzarpadheri / atilibbriu, curreventu, futibbentu, spadheri Terminologia scientifica pzn, falco eleonorae Etimo itl. ac(c)ertello Traduzioni Francese faucon d'Éléonore Inglese Eleonora's Falcon Spagnolo halcón de Eleonor Italiano falco della Regina Tedesco Eleonorenfalke.

arèma , nf, nm: aremu Definizione totu su chi che tragat s'abba candho calat a undha: arena, terra, pedra Etimo srd. Traduzioni Francese détritus, terre Inglese rubble, loam Spagnolo detritos, tierra de arrastre Italiano detriti, terrìccio Tedesco Geröll.

aremadúra , nf Definizione totu su chi che tragat s'abba candho calat a undha: arena, terra, pedra Sinonimi e contrari arema Etimo srd. Traduzioni Francese dépôt alluvional Inglese alluvium Spagnolo tierra de arrastre Italiano depòsito alluvionale Tedesco Anschwemmung.

arenéri , nm: arineri Sinonimi e contrari sabbieri Frasi teniat s'isprigu cun s'arineri Etimo ctl. arener Traduzioni Francese poudre à secher Inglese sand Spagnolo arenilla, polvos de carta Italiano polverino Tedesco Streusand.

argentínu , agt Definizione de argentu, de prata Traduzioni Francese en argent Inglese silvery Spagnolo de plata Italiano argentino Tedesco silbern.

arrasóju , nm Traduzioni Francese rasoir Inglese razor Spagnolo navaja de afeitar Italiano rasóio Tedesco Rasiermesser.

«« Cerca di nuovo