acussolzàre, acussorgiài, acussorgiàre , vrb: acussorjare, acussorxai, acussorzare, acutzorgiai, cussorzare Definizione fàere cussòrgia, pònnere o istare a cussòrgia in calecunu logu (ma fintzes nau po gente chentza bestiàmene), portare su bestiàmene a una cussòrgia a pàschere calecunu tempus Sinonimi e contrari aposentae, assemidare | ctr. iscussorjare Frasi is pastores in su cumunale si acussòrgiant agantu ant connotu ◊ is Seulesus si fuant acutzorgiaus in custus tretus 2. sa musca detadora est una musca acussorgiada pruschetotu in is coiles Etimo srd. Traduzioni Francese s'établir, se fixer Inglese to settle Spagnolo establecerse, asentarse Italiano stanziarsi Tedesco sich niederlassen.

agiustèra , nf Definizione su si pònnere de acórdiu po calecuna diferéntzia Sinonimi e contrari agiustamentu, agiustu Etimo srd. Traduzioni Francese accord, arrangement Inglese to settle a quarrel Spagnolo arreglo, avenencia Italiano accomodaménto di divergènze, accòrdo Tedesco Vergleich.

assemidàre , vrb Definizione su si pònnere o istare in calecunu logu Sinonimi e contrari acussolzare, aposentae Etimo srd. Traduzioni Francese s'établir Inglese to settle Spagnolo establecerse Italiano stanziarsi Tedesco sich niederlassen.

cumpòniri, cumpònnere, cumpònni, cumpònniri , vrb Definizione unire, pònnere impare partes diferentes chi serbint a unu matessi iscopu, a fàere una matessi cosa, fintzes assentare sa linna faendhodha a fasches; pònnere bene o agiustare su bestimentu in dossu, pònnere apostu sa cosa in su logu, in domo: nau de sa persona, fintzes àere unu cumportamentu coment'e chi siat totu apostu, fintzes po finta; pònnere paghes, pònnere de acórdiu duas o àteras personas; adatare e migliorare, giare unu bellu gustu (foedhandho de papares) Sinonimi e contrari campaniare 1 / allaputzai, chinchinnare, cuncodrai, mudai | ctr. scuncordai Frasi in mesu a tantas modas cumponia s'istória de custa vida mia ◊ sa prucissioni cumentzat a si cumponni ◊ no connosco a fundhu sas cosas chi cumponent custu mundhu ◊ totugantos, sos cundhimentos, cumponent su mànigu 2. fit isse chi cumponiat sas brigas, sos malumores chi iscontzaiant sas famílias ◊ su chi faghent sos macos lu devent cumpònnere sos sàbios ◊ fut un'ómine sàbiu chi sa zente giamaiat candho bi aiat de cumpònnere pretos ◊ mellus a si cumpònniri chi no a curiai! ◊ andhaiat a s'aposentu de su fizu e torraiat a cumpònnere sos trastes suos ◊ da fit in chirca de binu, Pedru… però deviat cumpònnere! 3. a su minestrone li cheret sa pilarda de pumata ca lu cumponet ◊ de carena fit leza e no la cumponiat sa bestimenta Cognomi e Proverbi prb: richesa cumponet fintzas machine ◊ sos bestires cumponent finas s'àinu Etimo ltn. cumponere Traduzioni Francese composer, réconcilier Inglese to settle Spagnolo componer Italiano compórre, pacificare Tedesco schlichten.

pasài , vrb: abasiai, pasare, pasari, pasiai, pausae, pausai, pausare, pesiai Definizione istare in pàusu, in asséliu, chentza fàere, tasire, cessare unu pagu de trebballare, de peleare, po illebiare s'immarritzone; nau de àliga o malesa chi si dhue sèberat in abba, ógiu e cosas deasi, su si assentare in su fundhu de s'istrégiu, in calecunu tretu, seberare a manera de ndhe dha pòdere bogare o lassare abbandha; pònnere cosa tanti po dh'arrimare ma fora de su logu suo Sinonimi e contrari arreposai, assebiai, descansare, ibasai, impasare, paidhare, sciadiai | ctr. afadiai, arrebbentare, istracare, trabagiare / buluzare Modi di dire csn: avb. fàghere, andhare a su pasa pasa = fai, andai unu pagu e firmai, firmai fatuvatu; pasàrendhe, de carchi cosa (nau a nega) = fai ccn. cosa (faina, trabballu) sentza de si pasiai, a sa sighida; pasare male (nadu a mineta) = pigai surra, agiagarai, fai fuiri Frasi chistiona abbellu ca babbu tuu est pasiendusidha! ◊ séidi, pasiadidha! ◊ passendi in custa crésia, frimma un'iscuta: ti depis pausai! ◊ mancu ndhe pasaia, pro fàghere sa faina ◊ setzie, pitzocos, e pausaeòs! ◊ isciacuadí e beni a ti pesiai! ◊ finia s'incúngia, in austu is massajos si pàusant ◊ beni e pausadia! 2. sa fundhana pasat in su fundhu de s'isterzu ◊ candho at pasadu bene, su binu cheret betadu a iscolomadura ◊ no la pases totue cussa cosa: lèala e ponechela inue depet istare! 3. si no pones mente a fàghere su cumandhu, inoghe che pasas male! Etimo ltn. pausare Traduzioni Francese se reposer, décanter Inglese to rest, to settle Spagnolo descansar, decantar Italiano riposare, decantare Tedesco ausruhen, sich klären.

«« Cerca di nuovo